του Σπύρου Κακουριώτη
Στο κτίριο της οδού Σκουφά 45 όπου στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, δεν φιλοξενούνται απλώς σκονισμένα φοιτητικά μητρώα του προηγούμενου αιώνα ή κιτρινισμένοι τόμοι πρακτικών συνεδριάσεων της συγκλήτου που έχουν ηλικία όσο και το ίδιο το ελληνικό κράτος σχεδόν· φιλοξενούνται επίσης εκθέσεις, εκδηλώσεις και συζητήσεις, ένα πλούσιο πρόγραμμα γεμάτο ζωντάνια, που αφορά τόσο το πανεπιστημιακό όσο και το ευρύτερο κοινό.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ οργανώνει, κάτω από τον τίτλο «Διαβάζοντας για το Πανεπιστήμιο», έναν κύκλο μηνιαίων συναντήσεων με θέμα την τρέχουσα βιβλιογραφική και επιστημονική παραγωγή γύρω από τον πανεπιστημιακό θεσμό στην Ελλάδα και διεθνώς, που διεξάγεται διαδικτυακά –αφού η διετής πανδημία επέβαλε τους δικούς της κανόνες πλέον στις μορφές της κοινωνικότητάς μας.
Στις συναντήσεις αυτές παρουσιάζονται και συζητιούνται βιβλία της τρέχουσας εκδοτικής παραγωγής γύρω από την ανώτατη εκπαίδευση, με στόχο τη γνωριμία με το παρελθόν του πανεπιστημιακού θεσμού, την κατανόηση του παρόντος του, αλλά και τη σκιαγράφηση του μέλλοντός του.
Ο κύκλος συναντήσεων «Διαβάζοντας για το Πανεπιστήμιο» βρίσκεται ήδη στον δεύτερο μήνα του και την Πέμπτη 14 Απριλίου φιλοξενεί τον ομότιμο καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτρη Κ. Μαυροσκούφη και «διαβάζει» το πρόσφατο βιβλίο του Τα «προοδευτικά ζιζάνια» του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από τον αντικομμουνισμό του Μεσοπολέμου στον μακαρθισμό του Εμφυλίου (University Studio Press).
Στο βιβλίο αναλύονται η κυρίαρχη αντικομμουνιστική ιδεολογία και οι συνακόλουθες πρακτικές του κράτους και των πανεπιστημιακών αρχών απέναντι στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας που συνιστούσαν «απειλή» για το πολιτικό σύστημα, το κοινωνικό καθεστώς και την ακαδημαϊκή τάξη.
Για τον συγγραφέα, ο αντικομμουνισμός είναι κυρίαρχος από τις αρχές ακόμη της λειτουργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1926), ενώ οι διώξεις εναντίον αριστερών και άλλων προοδευτικών στοιχείων συνιστούν ένα είδος κανονικότητας, η οποία, μέσω της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, της Κατοχής και του Εμφυλίου, αποκρυσταλλώνεται στην ιδεολογία της εθνικοφροσύνης που, όπως τονίζει, στο Πανεπιστήμιο παίρνει τη μορφή του μακαρθισμού, του οποίου τα ίχνη είναι ορατά ακόμη και μετά το 1974.
Με αφορμή το βιβλίο αυτό, που είναι αφιερωμένο, μεταξύ άλλων, στους επτά καθηγητές του ΑΠΘ που απολύθηκαν το 1946 και ποτέ δεν αποκαταστάθηκαν, με τον συγγραφέα Δημήτρη Κ. Μαυροσκούφη συζητούν ο ιστορικός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιώργος Κόκκινος, ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ενώ τη συζήτηση συντονίζει η ιστορικός και αναπληρώτρια καθηγήτρια ΕΚΠΑ Άννα Καρακατσούλη.
Η συνάντηση της Πέμπτης 14 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί από 18.00 έως 20.00 μέσα από τον σύνδεσμο https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=m9137bf19071c5cda46f24be7c5e419b3
Ο κύκλος συναντήσεων «Διαβάζοντας για το Πανεπιστήμιο», που θα συνεχιστεί και μετά το Πάσχα, θα επαναληφθεί και την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, με φιλοξενούμενους, μεταξύ άλλων, την Ελένη Ανδριάκαινα και τη μελέτη της Καναρίνι σε ανθρακωρυχείο: Ιστορίες για αποτυχημένες νεωτερικότητες και τον σκοπό του Πανεπιστημίου (εκδόσεις Ασίνη), τον Πέτρο Μάρκαρη, τον γάλλο καθηγητή Forest Philippe και το δοκίμιό του Το πανεπιστήμιο στην πρώτη γραμμή, μεταξύ εκδημοκρατισμού και ψηφιακής τυραννίας (εκδόσεις Πόλις), κ.ά.
[Σκίτσο Όλια Ντακογιάννη]
