Βούλα Κοκολάκη.
To 1882, έτος αφετηρία της πρώτης ποιητικής φάσης του Καβάφη, με αφορμή το ταξίδι της οικογένειάς του από την Αλεξάνδρεια στην Κωνσταντινούπολη, λόγω της εξέγερσης του Αράμπι, ο Καβάφης αρχίζει να γράφει ημερολόγιο, το οποίο το τιτλοφορεί Constantinopoliad, an epic και καλύπτει το διάστημα από τις 23 Ιουνίου ως 8 Ιουλίου, χωρίς καθημερινή καταγραφή. Η πρώτη έκδοσή του βρίσκεται στο συλλογικό τόμο Ζητήματα Ιστορίας των Νεοελληνικών Γραμμάτων, Αφιέρωμα στον Κ.Θ.Δημαρά από την Diana Haas. Στο τετράδιο μέσα στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι ημερολογιακές εγγραφές, καταλαμβάνουν το πρώτο μέρος. Το δεύτερο αποτελείται από σημειώσεις, σχόλια σε αναγνώσεις και μεταφραστικές απόπειρες. Σύμφωνα με την άποψη του Martin Mckinsey όπως την καταγράφει στο βιβλίο του Hellenism and the Postcolonial Imagination, Yeats, Cavafy, Walcott το πρώτο αυτό κείμενο του Καβάφη το οποίο είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα μαρτυρεί τα άκρως τελειοποιημένα βικτωριανά αγγλικά του. H Ηαας και ο Mckinsey επισημαίνουν την παρουσία παραθεμάτων και κατ’επέκταση τις οφειλές του Καβάφη στην βρετανική ποίηση, του Βyron, Shakespeare, Milton, Tennyson Browning, Dickens. Ο ίδιος ο Καβάφης με ένα αυτοσχόλιο για την τεχνική των παραθεμάτων παραλληλίζει τον εαυτό του με τον Slag Wiggs του μυθιστορήματος του Dickens, Our mutual friend. Σε αυτό το μυθιστόρημα ο Mckinsey αποδίδει το στυλ γραφής της Constantinopoliad, και την αντι-ηρωική φλέβα στο The rape of the lock και στο Dunciad του Alexander Pope. Επίσης αντιπαραβάλλει την πληθώρα των αναφορών στην ποίηση της μητροπολιτικής Αγγλίας στις ολιγάριθμες αναφορές στην ελληνική εθνική ποίηση.
Η Ηαας καταλήγει στο ότι επικός Καβάφης δεν υπάρχει. Η θέση μου είναι ότι αν και ο τίτλος του ποιήματος «an epic» δημιουργεί την προσδοκία της ανάγνωσης αυτού του είδους, με τα χαρακτηριστικά του όπως συμπυκνώνονται στο A Glossary of literary terms of Abrams, ( ενώ το θέμα είναι σοβαρό και στο κέντρο βρίσκεται η τύχη μιας οικογένειας, το κείμενο δεν υπερβαίνει τις τέσσερις σελίδες, το ύφος δεν είναι υψηλό, δεν υπάρχει κεντρική ηρωική φιγούρα, δεν εμφανίζεται το υπερφυσικό, δεν υπάρχει η χαώδης έκταση δράσης) , ο Καβάφης χρησιμοποιεί τον όρο epic ως επεξήγηση στον τίτλο, με την έννοια που του προσδίδει ο Georg Lukacs, στο Theory of the novel, «αστικό επικό μυθιστόρημα που αντανακλά την κοινωνική πραγματικότητα της καπιταλιστικής εποχής σε ευρεία κλίμακα» και αμέσως μετά στη δομή τις εξωτερικές και εσωτερικές συμβάσεις του ημερολογίου, όπως αναφέρονται στο Introduction on diary writing, English diaries, An anthology του Ponsonley (ημερομηνία, αυτόπτης μαρτυρία, άμεση σχέση με τα γεγονότα, αυτοβιογραφικότητα, διαλλείματα στη γραφή, η προσωπική απομνημόνευση, λίστες βιβλίων, αξιοσημείωτα γεγονότα στη δημόσια σφαίρα, παραθέματα/αναφορές κ.α.). Ο Καβάφης είχε έκδηλη συνείδηση ότι κρατάει ημερολόγιο και μάλιστα όταν θα ασχοληθεί ξανά με το είδος κατά το ταξίδι του στην Αθήνα θα εκδηλώσει και το θεωρητικό του ενδιαφέρον. Ήδη ο Μckinsey αναφέρθηκε στην ειρωνική/ηρωική φλέβα του Καβάφη. Και υποθέτει ότι αυτό που καταδίκασε το επικό εγχείρημα του Καβάφη είναι η αποικιακή ναυτία, η εξουθενωτική ανία που προέρχεται από την προσπάθεια να γίνεις κάτι ,εν προκειμένω Άγγλος, που δεν είσαι.
