της Κωνσταντίνας Κορρυβάντη
(Παραλλαγές για τρεις φωνές – μέρος α΄)
Ο άνδρας το παιδί και το καναρίνι
Συνάντησα έναν μεγάλο άνδρα και τον παντρεύτηκα. Η μάνα μου έλεγε για την αγάπη πως είναι θηλιά στον λαιμό πως καλύτερα να πεθαίνει κανείς μόνος γιατί είναι ανέξοδο όπως ανέξοδα είναι τα φιλιά και τα μονά σερβίτσια. Δεν άκουσα όμως ποτέ τη μάνα μου. Εκείνος είχε ένα παιδί κι ένα καναρίνι ήταν πολύ χλομό η φωνή του έμοιαζε με θρηνωδία. Ένα βράδυ που έλειπαν όλοι άνοιξα το κλουβί. Έφυγα λίγες μέρες μετά και δεν τους ξαναείδα ποτέ. Καμιά φορά όμως ακόμα και σήμερα όταν χαϊδεύω την κοιλιά μου ή όταν στον άνεμο σαλεύουν φτερά
θυμάμαι.
Αυτό το HerStory ανοίγει με ένα ποίημα της Κατερίνας Μαρδακιούπη από την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο “Το άρρωστο ζώο” (Ενύπνιο, 2023). Η συλλογή χωρισμένη σε δύο ενότητες, με συνολικά 34 ποιήματα, αποτελεί ένα βιβλίο που καλείσαι να αφουγκραστείς. Τουλάχιστον εγώ έτσι το αισθάνθηκα. Όχι τόσο με την ιδιότητα ενός ομοιοπαθούς ή ενός θεραπευτή, όσο με το ενδιαφέρον ενός ιχνηλάτη. Γιατί οι χτύποι των ποιημάτων έχουν κάτι από το άλλοτε τρυφερό κι άλλοτε άγριο ποδοβολητό των πλασμάτων εκείνων που κάνουν την πρώτη τους μεγάλη ελεύθερη βόλτα.
Γραφή αξιοσύστατη και συναισθητική, λεπταίσθητης επεξεργασίας και ειλικρινούς αγωνίας για τα πάθη όλων των ειδών. Ισχυρή συνείδηση συνύπαρξης (του εγώ και του εμείς) στο περιεχόμενο και σφιχτή καλοδουλεμένη μορφή σε ποιήματα ολιγόστιχα που αναπτύσσουν κατά περιπτώσεις ένα ιδιαίτερο, σχεδόν ιδιοσυγκρασιακό συντακτικό (βλ. παραπάνω), όπου το έμφυλο πρίσμα δηλώνει πάντα την παρουσία του.
Ενδεικτικά, ένα ακόμη ποίημα που ξεχώρισα. Το μεταφέρω εδώ:
Οι άνθρωποι με τα μεγάλα σκυλιά
Ήμουν μια γυναίκα μόνη
το στήθος μου
σαν πληγωμένο ψάρι
καπνούς εξέπεμπε
ετοιμοθάνατες λέξεις
να έρθουν μέσα στο βράδυ
οι άνθρωποι με τα μεγάλα σκυλιά
να ανάψουν μέσα στο βράδυ
τις λάμπες
να θάψουν το πέτρινο πρόσωπο
οι άνθρωποι με τα μεγάλα σκυλιά
όταν βγαίνουν τη βόλτα τους
γύρω στις έξι
κοιτάζουν λίγο πριν κοιμηθούν
το μεγάλο άδειο σπίτι
με τ’ασημικά
τις πράσινες λάμπες
το μόνο σπίτι που ονειρεύτηκα
Συνθήκη αγωνίας και τρομώδους διωγμού ή απόσυρσης που εμφανίζεται και σε άλλα ποιήματα της Μαρδακιούπη, όπως στον “Περίπατο”, όπου διαβάζουμε: “άκου/ τα ευάλωτα κόκαλα/στο σκοτάδι/ την ανάσα των νεκρών/ να μην θαφτώ/ να μην ξεχάσω τον ήλιο”.
Υπάρχει στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής η έγνοια της φροντίδας, της προστασίας και της προφύλαξης, για τα πλάσματα εκείνα που πάσχουν, υποφέρουν και η καρδιά τους πάλλεται με έναν ρυθμό που δεν μπορούν καλά καλά να αντέξουν. Υπάρχει, ακόμη, το θηλυκό βλέμμα πάνω στα πράγματα που σκέφτεται με την αφή. Και φυσικά, υπάρχει η διάχυτη αίσθηση πως το άρρωστο ζώο είμαστε όλοι εμείς.
Στο ομώνυμο ποίημα της συλλογής διαβάζω:
“Μέσα στη μεγάλη λεωφόρο, σκέφτομαι τις τελευταίες σκέψεις μίας ετοιμοθάνατης. Αν το να την ραίνει κανείς με λουλούδια, είναι μία πράξη απέραντης αγάπης ή απέραντης ανάγκης να δει πόσο αγαπήθηκε. Τα βλέφαρά της κάποτε ανοίγουν
το ποίημα
σκορπά”
Κλείνοντας αυτό το σημείωμα, νομίζω πως πολλά από τα ποιήματα αυτής της συλλογής θα μπορούσαν να διαβαστούν ως ποιήματα ποιητικής, θυμίζοντας την καβαφική προσέγγιση και τον παρακλητικά θεραπευτικό και περίφημο στίχο για τα φάρμακα της ποίησης “που κάμνουμε- για λίγο – να μη νοιώθεται η πληγή”.
“Το άρρωστο ζώο” και οι ποιότητές του με έκαναν να ανασύρω από την βιβλιοθήκη μου δύο ακόμη ποιητικές συλλογές νέων ποιητριών, στις οποίες είχα διακρίνει αυτό το ασυνήθιστο κράμα γενναίας και για αυτό μεταμορφωτικής ευαλωτότητας. Η στήλη θα επανέλθει συζητώντας για εκείνες, ως συνέχεια αυτού του κειμένου υπό τον γενικό τίτλο “Παραλλαγές για τρεις φωνές”.
————-
