του Γιάννη Μπασκόζου
Η βραδιά ήταν ζεστή όχι λόγω της υγρασίας που βάραινε την πόλη αλλά για το θερμό συναίσθημα που κυριάρχησε στον προαύλιο χώρο της Παλιάς Μουσικής στη διάρκεια της συζήτησης με θέμα «Γραφή-μνήμη –δημιουργία- οι συγγραφείς για το 1922». Καλεσμένοι του Φεστιβάλ Φιλίππων και του καλλιτεχνικού διευθυντή του Θοδωρή Γκόνη τέσσερις συγγραφείς, διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο, ο Δημοσθένης Παπαμάρκος, ο Κώστας Ακρίβος, ο Αντώνης Νικολόπουλος (soloup) και η Σωτηρία Μαραγκοζάκη ξενάγησαν το πολυπληθές ακροατήριο στην λεγόμενη «κουζίνα» τους. Ήταν μια συζήτηση που διηύθυνε εκ μέρους του περιοδικού Ο Αναγνώστης ο υπογράφων. Η πέμπτη καλεσμένη Καρολίνα Μέρμηγκα λόγω κόβιντ δεν μπόρεσε να παραβρεθεί.
Αν και θα νόμιζε κάποιος ότι μια τέτοια συζήτηση σε ανοικτό χώρο δεν θα είχε αντίκτυπο εντούτοις επί μιάμιση ώρα καθηλωμένοι οι θεατές παρακολούθησαν το πως κάθε συγγραφέας αφορμάται από ένα θέμα, πως το αναπτύσσει, ποιους τρόπους διαλέγει και ποια τελική μορφή δίνει στο πεζογράφημά του. Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση συγγραφείς είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, μέσα στο αεροπλάνο και μετά στο βραδινό φαγητό με υπέροχα ψαρικά στην παραλία της Καβάλας, τη συζήτηση για το πως καταφέρνει κάποιος να χειριστεί ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, αυτό μιας εθνικής καταστροφής, ποια είναι τα όρια του συγγραφέα σε σχέση με τον ιστορικό, και αν ένα τέτοιο θέμα υποβάλλει μια συγκεκριμένη μορφή και μεθοδολογία αντιμετώπισης.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης η Σωτηρία Μαραγκοζάκη και μιλώντας για το βιβλίο της «Ο Ύπατος της Σμύρνης» αναφέρθηκε στους σκοπέλους που έπρεπε να ξεπεράσει έχοντας επιλέξει έναν αρνητικό ήρωα κατηγορηθέντα για τα γεγονότα που οδήγησαν στη Mικρασιατική Kαταστροφή; Η έρευνα, κάποια νέα στοιχεία και πολλαπλές πηγές την οδήγησαν να δει τις αποχρώσεις αυτής της αμφιλεγόμενης προσωπικότητας του Στεριάδη.
Αρνητικούς ήρωας είχε και ο Δημοσθένης Παπαμάρκος, που στο «Γκιακ» είναι απλοί στρατιώτες που έχουν σταλεί να πολεμήσουν με το εκστρατευτικό σώμα στην περιοχή της Σμύρνης. Ο συγγραφέας δεν στηρίχτηκε, όπως είπε, τόσο στην έρευνα όσο στις μνήμες ανθρώπων από την πατρίδα του, οι οποίοι μετέφεραν τις βιαιότητες των ελλήνων στη διάρκεια της εκστρατείας στη Μικρά Ασία.
Απλούς ανθρώπους Έλληνες και Τούρκους έχει ως κύριους ήρωες και ο Κώστας Ακρίβος στο μυθιστόρημά του «Καιρός για θαύματα». Όπως εξήγησε στόχος του ήταν να καταλάβει την ψυχοσύνθεση και την αλληλεπίδραση του πολιτικού στις ανθρώπινες σχέσεις ανθρώπων που προέρχονται από δύο χώρες χαρακτηρισμένες ως προαιώνιοι εχθροί.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη συζήτηση είχε η παρέμβαση του σκιτσογράφου και συγγραφέα graphic novel Αντώνη Νικολόπουλου , γνωστότερου με το ψευδώνυμο Soloup. To βιβλίο του «Αϊβαλί» ήταν αποτέλεσμα συνεχών ταξιδιών στην Μικρά Ασία, στο οποίο συνυπάρχουν απομνημονεύματα υπαρκτών προσώπων , όπως του Βενέζη, της αδελφής του και του Κόντογλου, με την πρωτοτυπία να παρεμβαίνει ο ίδιος ως συγγραφέας στην εξέλιξη.
Η συζήτηση στράφηκε και στους προβληματισμούς για τη γλώσσα. Πώς μπορείς να χειριστείς ένα θέμα εποχής με τη σύγχρονη γλώσσα; Επειδή η ιδιοσυγκρασία κάθε συγγραφέα είναι διαφορετική στο γλωσσικό ζήτημα εντούτοις και οι τέσσερις συγγραφείς συμφώνησαν ότι έλαβαν υπόψη τους τη γλώσσα της εποχής, την οποία και χρησιμοποίησαν επιλεκτικά σε τμήματα του έργου τους, σε εκείνα στα οποία νόμιζαν ότι θα προσέδινε αληθοφάνεια και πειστικότητα στο σύνολο. Σε αυτό το θέμα ιδιαίτερη ήταν η αναφορά του Soloup για τη σχέση εικόνας και κειμένου και το πως αυτές οι δύο γλώσσες συνομίλησαν πάνω στο χαρτί.
Τα παραδείγματα που ακούστηκαν ήταν πολλά ενώ καταλυτικά ήταν και τα μικρά αποσπάσματα που διαβάστηκαν προς το τέλος της συζήτησης. Με το τέλος της εκδήλωσης οι συγγραφείς παρέμειναν στο χώρο για να εξηγήσουν και να απαντήσουν σε ποικίλες ερωτήσεις.
Το περιοδικό Ο Αναγνώστης ευχαριστεί τον Θοδωρή Γκόνη που είχε την ιδέα να μας καλέσει για δεύτερη φορά στο Φεστιβάλ Φιλίππων όσο και την Κατερίνα Συμεωνίδου για την άψογη υποστήριξη όλης της εκδήλωσης.
