της Μαρίζας Ντεκάστρο
Φαινομενικά δεν έχουν σχέση μεταξύ τους αφού απευθύνονται σε διαφορετικό ηλικιακό κοινό και ανήκουν σε διαφορετικό είδος. Ο Πικάσσο του Αντώνη Σέργη απευθύνεται σε μεγαλύτερα παιδιά, ο Κλουζ, ο διάσημος ντετέκτιβ εννιά χρονών διηγείται τις αστυνομικές του περιπέτειες στα μικρότερα, ο Λε Κορμπιζιέ είναι βιβλίο γνώσεων που παρουσιάζει την πορεία του αρχιτέκτονα.
Αν τα διαβάσουμε προσεχτικά θα διαπιστώσουμε ότι το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ο τρόπος που παρουσιάζουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο ξετυλίγονται οι ιστορίες αποφεύγοντας κάθε διδαχή.
Όσον αφορά τον Κλουζ, μου κίνησαν το ενδιαφέρον οι ελληνικές του περιπέτειες, Η μύτη της θεάς και Η θάλασσα των χαμένων ψαριών. Το πρώτο, που διαδραματίζεται στην Αθήνα, έχει σχέση με την αρχαιολογία και ειδικά με τις απάτες που στήνονται για να εξαπατήσουν εύπιστους αδαείς τουρίστες οι οποίοι ποθούν να έχουν ένα αρχαίο στην κατοχή τους. Αυτό είναι ο πυρήνας της πλοκής. Η δεύτερη περιπέτεια εκτυλίσσεται στην Κρήτη και έχει σχέση με ενδοοικογενειακές οικονομικές αντιπαλότητες και την παράνομη αλιεία.
Ο συγγραφέας υπηρετεί τη γραμμή που ακολουθεί σε κάθε μυθιστόρημα της σειράς – να λυθεί ένας διασκεδαστικός αστυνομικός γρίφος. Η Αθήνα με την Ακρόπολη, και η Κρήτη με την Κνωσσό, για πολλούς θα ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για λίγο μάθημα περί αρχαιότητας και μνημείων. Όμως το αποφεύγει, και καλά κάνει, αφού υποστηρίζει με την ως τώρα πορεία του ότι πυρήνας είναι η απολαυστική μυθοπλασία, ενώ οι νύξεις που εμφανίζονται εδώ κι εκεί στις σελίδες μπορούν να οδηγήσουν τους αναγνώστες να ψάξουν αν θέλουν τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται στα μυθιστορήματά του. Πιστεύω ότι για το μη ελληνικό παιδικό αναγνωστικό κοινό μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι παρατηρήσεις του Κλουζ από τις βόλτες του στην Αθήνα οι οποίες παρουσιάζουν τον χώρο μέσα στον οποίο κινείται. Για παράδειγμα, το παιδί Κλουζ παρατηρεί και σημειώνει για την Πλάκα, «εστιατόριο, μαγαζί με σουβενίρ, εστιατόριο, μαγαζί με σουβενίρ…» πολύ πραγματική εικόνα της περιοχής. Εξίσου πραγματική εικόνα των αθηναϊκών περιπτέρων όπου βρίσκεις ό,τι ποθείς. Το ίδιο και στην περιπέτεια της Κρήτης όπου τονίζεται η φιλοξενία ως χαρακτηριστικό των Κρητικών.
Ο Αντώνης Σέργης στο Πικάσο, ένας καμβάς αναμνήσεις έχει ως άξονα την οικογένεια, ειδικά τις σχέσεις πατέρα-γιου, και δευτερευόντως όσα αφορούν την τέχνη του ζωγράφου. Ο έφηβος Πάμπλο οραματίζεται μεν τη μελλοντική θέση του στο καλλιτεχνικό στερέωμα αλλά στην εφηβεία τον καίει η θέση του μέσα στην οικογένεια όπου οι επιδιώξεις και τα όνειρα του πατριάρχη δεν ταιριάζουν με τα δικά του. Εξεγείρεται και διεκδικεί. Μια παροδική αμνησία τον οδηγεί να σχεδιάσει εκ νέου στον «καμβά» κομμάτια αναμνήσεων, να τα συνδέσει μεταξύ τους και να προχωρήσει. Το μόνο που επιβεβαιώνει ο αναγνώστης είναι η σιγουριά του ζωγράφου για το ταλέντο του, κάτι που ούτως ή άλλως είναι κοινά αποδεκτό. Παίρνει όμως μια ιδέα για το καλλιτεχνικό περιβάλλον και μέχρις εκεί. Κι εδώ ο συγγραφέας θα μπορούσε να υπερθεματίσει περί της ζωγραφικής, αλλά δεν παρασύρεται! Σημειώνω το παράρτημα με τις αναγνωστικές δραστηριότητες που προτείνει ο συγγραφέας, ταιριάζουν στις αναζητήσεις του εφηβικού κοινού, και οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως θέματα για συζήτηση για τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, τη μνήμη και τη δημιουργική γραφή.
Και πώς συνδέεται το βιβλίο «γνώσεων» για τον Λε Κορμπιζιέ, δηλαδή ένα βιβλίο που γράφτηκε ακριβώς για να γνωρίσει στους αναγνώστες τον σπουδαίο αρχιτέκτονα, με τα παραπάνω μυθιστορήματα;
Οι δημιουργοί δεν ξεκίνησαν από τα γεννοφάσκια του ήρωά τους. Τον παρουσιάζουν ήδη φτασμένο αρχιτέκτονα. Τον τοποθέτησαν στη μεγάλη σκηνή του δομημένου περιβάλλοντος εκεί όπου ανέπτυξε και εφάρμοσε τις θεωρίες του. Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό κυκλοφορεί, παρατηρεί και σχολιάζει εύγλωττα με τη ματιά και τη στάση του σώματος ένα τυπικό στα παιδικά βιβλία ζευγάρι, ο ενήλικος και το παιδί. Δεν χρειάστηκαν λοιπόν πολλά λόγια για να μάθουμε τις καινοτομίες του Λε Κορμπιζιέ! Άλλωστε, που και που ο ίδιος λέει δυνατά τις σκέψεις του, τις δείχνουν και οι εικόνες.
Διαβάζω σημαίνει ευχαριστιέμαι. Ευχαριστιέμαι όταν διαβάζω μια ιστορία που κάτι μου λέει. Τη διαβάζω και ψάχνω να βρω τι μου προτείνει λίγο πίσω από τις γραμμές. Προσωπικά, το μπούκωμα μιας ενδιαφέρουσας μυθοπλασίας με χίλιες πληροφορίες με απωθεί! Επιπλέον αυτό δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο τα λογοτεχνικά βιβλία αλλά και τα βιβλία γνώσεων που πατούν εν μέρει στη λογοτεχνία, τα οποία επίσης μπορούν να σκηνοθετήσουν τις γνώσεις ώστε να μην τις υποτάσσουν στον δασκαλίστικο διδακτισμό.
Εν κατακλείδι, οι δρόμοι που οδηγούν στην απόλαυση της μάθησης, ή αλλιώς στη μάθηση μέσω της απόλαυσης, είναι ποικίλοι φτάνει να τους εξερευνούμε!
Γίργκεν Μπανσέρους, Η μύτη της θεάς, και Η θάλασσα των χαμένων ψαριών, Εικ. Ραλφ Μπούτσκοβ, Μτφρ. Μαρία Αγγελίδη,Εκδ. Μεταίχμιο, 2020, 2021.
Βρες τα δύο βιβλία του Γ. Μπανσέρους εδώ
και εδώ
Αντώνης Σέργης, Πικάσο, ένας καμβάς αναμνήσεις, Εικ. Ίρις Σαμαρτζή, Εκδ. Ψυχογιός, 2021.
Βρες το εδώ
Φρανσίν Μπουσέ/Μισέλ Κοέν/Μισέλ Ραμπί, Λε Κορμπιζιέ, ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, Αποδ. Χρήστος Μπουλώτης, Εκδ. Μέλισσα, 2021.
Βρες το εδώ
