του Σάκη Παπαδημητρίου
Ακούω πολλά για το Crowdfunding. Ως έννοια έχει σίγουρα μεγάλη ιστορία. Πάντως, ο όρος αυτός, αν δεν κάνω λάθος, άρχισε να κυκλοφορεί με την επικράτηση του διαδικτύου, ιδίως τον 21ο αιώνα, και ορισμένες φορές δηλώνει επαγγελματικά γραφεία, τους νέους ψηφιακούς ιμπρεσάριους.
Και τώρα οι συνειρμοί. Ποιοι είναι οι πρώτοι; Η πρώτη περίπτωση είναι το περιοδικό «Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου στη Θεσσαλονίκη. Το 1958 βγαίνει το πρώτο τεύχος με αποκλειστικά δικά του γραπτά. Από το επόμενο τεύχος ο Χριστιανόπουλος προτείνει στους φίλους και συνεργάτες την πρακτική του ρεφενέ – προσωπικά αποφεύγω αυτή τη λέξη. Ουσιαστικά πρόκειται για «πληρωμή από κοινού» ή, όπως λέγαμε στους λογαριασμούς, «ο καθένας τα δικά του». Με ποιο τρόπο; Ο ποιητής, ο συγγραφέας, ο κριτικός πληρώνει ανάλογα με τον αριθμό σελίδων του περιοδικού στις οποίες δημοσιεύεται η συνεργασία του. Και αφού φυσικά εγκριθεί (αυτό είναι διαφορετικό θέμα) το κείμενό του παίρνει ως αντάλλαγμα τα τεύχη που του αναλογούν.
Μια δεύτερη περίπτωση έχει σχέση με την έκδοση δίσκου CD και συγκεκριμένα από το Onyx Jazz Club της πόλης Matera. Μπροστά μου δύο πολύ αξιόλογα CD: Meditango (1993) και 6X30 Orchestra Utopia e Paolo Fresu sextet (1995). Στο πρώτο ο υπεύθυνος της παραγωγής κι του Onyx Jazz Club Luigi Esposito γράφει ότι το CD πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη 245 κατοίκων της Matera. Στο φυλλάδιο του δίσκου αναφέρονται όλα τα ονόματα και βλέπουμε μάλιστα δύο φωτογραφίες με πολλούς sostenitori, όπως τους ονομάζει, δηλαδή, υποστηρικτές. Οι οποίοι τι έκαναν; Συνεισέφεραν μικροποσά τα οποία όμως ήταν αρκετά για να κυκλοφορήσει η μουσική που παρουσιάστηκε και ηχογραφήθηκε στην πόλη τους με την συνδρομή της τοπικής RAI της Basilicata.
To Meditango είναι μια πρωτότυπη ιδέα των Ιταλών του σεξτέτου. Κινούνται στα ανοιχτά πλαίσια του «νέου τάνγκο»του Astor Piazzolla και υπογράφουν οι ίδιοι τις περισσότερες συνθέσεις. Στο σχήμα δεν συμπεριλαμβάνεται το μπαντονεόν με τον χαρακτηριστικό ήχο του είδους, δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στα πνευστά (σαξόφωνο ή φλάουτο και τρομπόνι) και κυριαρχεί το κλίμα της σύγχρονης τζαζ με σόλο και αυτοσχεδιασμούς. Μου έκαναν εντύπωση τα χαρούμενα πρόσωπα της φωτογραφίας. Πάνω από εκατό άτομα περπατούν σ’ έναν δρόμο της παλιάς πόλης κοιτάζοντας ψηλά, προφανώς τον φωτογράφο. Υπερτερούν οι μεγαλύτεροι, αλλά ανάμεσά τους διακρίνουμε νέους και μικρά παιδιά. Καταλαβαίνεις ότι αιωρείται κάτι που τους συνδέει.
Σχεδόν ίδια κατάσταση και στο δεύτερο CD. Έχουμε 200 κατοίκους της Matera οι οποίοι αναφέρονται και πάλι στο φυλλάδιο ως produttori. Ακόμη ένα βήμα και στη μουσική. Ο συνδυασμός του σεξτέτου τζαζ του τρομπετίστα Paolo Fresu με την ορχήστρα Utopia (μικρή συμφωνική) στην οποία συμμετέχουν τριάντα μουσικοί της περιοχής.
