Στον μικρόκοσμο χαρακτήρων της Ελένης Κατσαμά

0
1381

 

Συνέντευξη στον Βασίλη Παπαθεοδώρου.

 

Το «Γορίλλας στο φεγγάρι» είναι ένα εκτενέστατο μυθιστόρημα, σε αντίθεση με το «Κοσμοδρόμιο», όπου επρόκειτο για διηγήματα. Έχοντας δοκιμάσει συγγραφικά και τις δύο φόρμες (μεγάλη και μικρή) για ποια πράγματα νομίζεις πως ενδείκνυται ή αντενδείκνυται η κάθε μία;

 

Στη μικρή φόρμα του Κοσμοδρόμιου όλα συμβαίνουν καταιγιστικά γρήγορα. Σε δύο ή σε δέκα σελίδες όλα θα ‘χουν τελειώσει. Οι αισθήσεις ενεργοποιούνται σχεδόν αμέσως, η γνωριμία με τους χαρακτήρες, το ξεδίπλωμα της πλοκής, η κορύφωση, το τέλος, όλα βρίσκονται σε μια διαρκή, σχεδόν ταυτόχρονη εξέλιξη. Στον Γορίλλα στο φεγγάρι είχα την πολυτέλεια να χουζουρέψω σ’ ένα σωρό λεπτομέρειες, να παρατηρήσω μαζί με την Μαρία έναν μικρόκοσμο χαρακτήρων και γεγονότων που συνέθεσαν την ιστορία, ακόμα και να πειραματιστώ. Στο Κοσμοδρόμιο έτρεξα κατοστάρι, στο Γορίλλα μαραθώνιο.

 

 

Το «Κοσμοδρόμιο» εμπεριείχε το στοιχείο του ρεαλισμού, δοσμένο κατά ωμό ή/και προκλητικό τρόπο. Ο «Γορίλλας στο φεγγάρι» έχει δομικές προκλήσεις, με εγκιβωτισμένες ιστορίες που συνδέονται κάποιες φορές και άλλες δρουν παράλληλα. Και τα δύο γραπτά όμως διακρίνονται και για το λυρισμό τους. Σε εκφράζει συγγραφικά καλύτερα αυτός ο συνδυασμός;

 

Ο συνδυασμός ωμότητας-λυρισμού;Παρατηρώ πως όταν προκύπτει με εκφράζει. Δύο πράγματα αντιπαθώ: το μελό και τα μηνύματα (αν και είμαι σχεδόν σίγουρη πως τα έχω κάνει και τα δύο στο παρελθόν). Αντιστέκομαι τόσο πολύ στο μελό και τις διδαχές, ώστε καταλήγω στην ωμότητα. Και αντιστέκομαι τόσο πολύ στην πραγματικότητα, ώστε καταλήγω στο λυρισμό.

 

Τα στοιχεία διακειμενικότητας που ενυπάρχουν στα κείμενά σου (όπως και διάφορα κινηματογραφικά στοιχεία) είναι υποσυνείδητη παρόρμηση ή συνειδητή επιλογή; Σε ποιο βαθμό μπορεί ένας συγγραφέας να έχει γνώση των επιρροών του;

 

Οι μόνες συνειδητές επιλογές που κάνω – κι αυτό όχι πάντα – είναι όσον αφορά την πλοκή, ή τους χαρακτήρες. Κατά τα άλλα δεν είμαι παρά έρμαιο του υποσυνείδητού μου. Ένας συγγραφέας μπορεί να έχει γνώση των επιρροών του, αφού είναι ο μόνος που ξέρει τι τον επηρεάζει. Αν πάλι δεν ξέρει, ρωτάει ένα κοντινό πρόσωπο, που συνήθως τον γνωρίζει καλύτερα απ’ όσο γνωρίζει ο ίδιος τον εαυτό του.

 

Η παγκοσμιότητα και ο διεθνισμός στα κείμενά σου(τόσο στην υπόθεση όσο και στους χαρακτήρες, τις εικόνες, την τοποθέτηση στο χώρο και στο χρόνο, κλπ.), όπως τουλάχιστον τα βλέπω εγώ,  προκύπτει ως άρνηση και αποφυγή κάποιων στεγανών που ενδεχομένως να εμφανίζονταν σε πιο ελληνική θεματολογία (παρόλο που ο Γορίλλας αναφέρεται στην Ελλάδα); Κοινώς νιώθεις να περιορίζεσαι κάπως όταν γράφεις για «εντός συνόρων» θέματα; Προς διευκρίνιση, ο Γορίλλας αναφέρεται στην Ελλάδα, αλλά από πλευράς εικόνων εισπράττω μια πιο οικουμενική διάσταση.

 

Με εντυπωσιάζει που βλέπεις μια οικουμενική διάσταση στον Γορίλλα. Εγώ πάλι βλέπω ένα κορίτσι να μεγαλώνει στην ελληνική επαρχία, με ό,τι αυτό σημαίνει. Όχι μόνο δεν νιώθω να περιορίζομαι γράφοντας για θέματα ελληνικά (που και το Κοσμοδρόμιο είχε), αλλά θεωρώ ότι η ελληνική πραγματικότητα είναι αστείρευτη πηγή έμπνευσης.

Βραβεία: Καταξίωση, αναγνώριση, ματαιοδοξία, εμπορικότητα. Ποια η γνώμη σου γι’αυτά;

 

Το μυαλό μου ξεφουσκώνει πιο εύκολα απ’ όσο φουσκώνει, είναι ελαττωματικό απ’ την κατασκευή του. Τα βραβεία είναι για μένα μεγάλη χαρά και κίνητρο. Όλα τα άλλα είναι σχετικά.

 

Είσαι και ήσουν υπεύθυνη παιδικών σειρών σε εκδοτικούς οίκους. Πώς κρίνεις την παραγωγή του παιδικού βιβλίου στην Ελλάδα και τους συγγραφείς σε σχέση με το εξωτερικό;

 

Παρατηρώ πως κάποιοι εκδοτικοί οίκοι σε Ευρώπη, Αμερική και Ωκεανία, είναι πιο ευρηματικοί, με μεγαλύτερη πρωτοτυπία, σίγουρα κερδίζουν στο παιχνίδι των εντυπώσεων. Ασφαλώς απευθύνονται σε μια μεγαλύτερη αγορά και μπορούν ευκολότερα, και με περισσότερα μέσα, να πειραματιστούν με λιγότερο ρίσκο. Και οι συγγραφείς είναι πιο τολμηροί, λιγότερο συντηρητικοί, λιγότερο ενοχικοί από εμάς. Συγκρινόμενοι όμως με εκδοτικούς οίκους και συγγραφείς σε άλλα μέρη του κόσμου, τότε τα πράγματα αντιστρέφονται.

 

Ακούγεται συχνά ότι «αυτό το βιβλίο μπορεί να το δουλέψει κανείς καλά στην τάξη». Πες μας τη γνώμη σου για τη σχέση βιβλίου-τάξης. Θεωρείς πολύ σημαντικό κάποιο βιβλίο να μπορεί να δουλευτεί καλά σε μια τάξη;

 

Θεωρώ σημαντικό ένα βιβλίο να φτάσει στα χέρια αυτών που το χρειάζονται.  Είτε είναι μαθητές μίας τάξης είτε όχι. Τα βιβλία που απευθύνονται σε νέους θέτουν προβληματισμούς και λύσεις που τους αφορούν. Λύσεις στα αδιέξοδα που έχουν στο σπίτι αλλά και στο σχολείο. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που εμπνέουν τα παιδιά να διαβάζουν, να γράφουν και να ασχολούνται με το βιβλίο με τρόπους και αποτελέσματα εντυπωσιακά. Έχω νιώσει μεγάλη συγκίνηση βλέποντας δασκάλους να μεταφέρουν το πάθος και το όραμά τους για τη λογοτεχνία, στους μαθητές τους κι αυτό είναι πολύτιμο.

9612

Προηγούμενο άρθροΑνθρωπόμορφα ζώα και ζωόμορφοι άνθρωποι.
Επόμενο άρθροΈνα πολλαπλώς διεγερτικό κοκτέιλ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ