Tου Φίλιππου Φιλίππου.
Οι γάλλοι συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών, πατώντας γερά πάνω στα χνάρια του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ, εκείνου που στις αρχές της δεκαετίας του ’70, προσέδωσε στο αστυνομικό μυθιστόρημα κοινωνικές και πολιτικές αποχρώσεις με βάση τη μαρξιστική θεωρία, ανακαλύπτουν καινούργιους τρόπους για να ξεφύγουν από την τυποποίηση που απειλεί το είδος. Όχι μόνο την τυποποίηση αλλά και την εξάντληση των θεμάτων που πραγματεύονται. Έτσι, επινόησαν καινούργιους, άφθαρτους ήρωες και μετέφεραν τη δράση τους εκτός Γαλλίας, σε άλλες χώρες που μπορούν να χαρακτηριστούν εξωτικές. Μετά τον Καρίλ Φερέ, ο οποίος έγραψε μυθιστορήματα που διαδραματίζονται στη Νότια Αφρική την Αργεντινή και τη Νέα Ζηλανδία, ο συμπατριώτης του Ιάν Μανούκ (1949), δημοσιογράφος, εκδότης και συγγραφέας, μας μεταφέρει στην Άπω Ανατολή, στη μακρινή Ασία, συγκεκριμένα στη μυθική Μογγολία, την πατρίδα του περιβόητου Τζένγκις Χαν. Άνθρωπος με μεγάλη αγάπη για τα ταξίδια, ο Μανούκ, αφού περιπλανήθηκε στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βραζιλία και άλλες χώρες επέστρεψε στη Γαλλία, όπου άνοιξε εκδοτικό οίκο με εξειδίκευση τα ταξίδια. Ύστερα από ένα ταξίδι στη Μογγολία, αποφάσισε να μοιραστεί τις εντυπώσεις του από αυτή την ασιατική χώρα με το αναγνωστικό κοινό, γράφοντας αστυνομικά μυθιστορήματα με ήρωα τον αστυνομικό διοικητή Γερουλντεγγέρ.
Τι είναι ο συγκεκριμένος ήρωας, γύρω από τον οποίο περιστρέφεται το ενδιαφέρον του Μανούκ; Πρόκειται για έναν πονεμένο άντρα που μέσα του θρηνεί τη μικρή του κόρη που δολοφονήθηκε από αγνώστους και η υπόθεση ποτέ δεν εξιχνιάστηκε. Η γυναίκα του εξαφανίστηκε και η μεγάλη του κόρη, η Σαραά, επιδίδεται σε ασωτίες και τον μισεί. Τώρα ο ήρωας πρέπει να ξεκαθαριστεί μια σκοτεινή υπόθεση, τη δολοφονία Κινέζων που διευθύνουν ένα εργοστάσιο και μερικών ντόπιων κοριτσιών. Όλοι έχουν βασανιστεί φριχτά και στο σώμα τους έχουν χαραχτεί παράξενα σύμβολα που θυμίζουν πεντάλφα, ίσως οι δράστες να είναι σατανιστές. Μαζί με την αστυνόμο Ογιούν και την ιατροδικαστή Σαλονγκό, ο Γερουλντεγγέρ πασχίζει να εξιχνιάσει τα εγκλήματα που δεν φαίνεται να τα διέπραξαν κοινοί κακοποιοί αλλά κάποιοι ρατσιστές, άνθρωποι εμποτισμένοι από τη ναζιστική ιδεολογία. Διότι στη χώρα έχει αναπτυχθεί ένα είδος ξενοφοβικού εθνικισμού με ύφος Μογγολίας.
Ο Μανούκ δίνει ένα σωρό πληροφορίες για τη συγκεκριμένη χώρα, όπου το προηγούμενο καθεστώς είχε καταργήσει τα οικογενειακά ονόματα ώστε να σπάσει την οργάνωση της κοινωνίας ανά φατρίες. Επίσης, είχε καταργήσει το σαμανισμό. Η πτώση του καθεστώτος το 1990 ήταν η αρχή ενός νέου ξεκινήματος για τους Μογγόλους, οι οποίοι απέκτησαν ξανά τα οικογενειακά τους ονόματα. Πριν από το κομμουνιστικό καθεστώς, η Μογγολία ήταν χώρα νομάδων που ζούσαν στη στέπα, με αυτοκράτορα, με μοναχούς που είχαν προνόμια, με καβαλάρηδες και πολεμιστές, με παζάρια αλόγων –εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Τώρα, η Μογγολία ανακάλυψε τον τουρισμό ως δεύτερη πηγή εσόδων μετά από την εξόρυξη μεταλλευμάτων, τα οποία (οι σπάνιες γαίες), μπορεί να είναι και αιτία εγκλημάτων.
Από την αρχή τής ιστορίας ο αναγνώστης πέφτει πάνω σε μια παράξενη χώρα με παράξενους ανθρώπους που έχουν παράξενες συνήθειες, προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Ας πούμε ότι κάποιοι νομάδες πιστεύουν σε ανεξήγητα πράγματα, σε θρύλους. Αυτή η χώρα όμως, η Μογγολία, μοιάζει με δυτική χώρα. Η πρωτεύουσά της, η Ουλάν Μπατόρ, έχει ξενοδοχείο Χίλτον, γήπεδα γκολφ, ταχυφαγεία McDonald’s, συσκευές iPhone, δορυφορικές κεραίες που επιτρέπουν την παρακολούθηση αμερικανικών τηλεοπτικών σειρών. αλλά και ξεριζωμένοι νομάδες που ζουν στην πρωτεύουσα ως άστεγοι, ζώντας στους υπονόμους, μα και ρωσίδες πόρνες. Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν πιστέψει στον κομμουνισμό και τώρα κάνουν την αυτοκριτική τους, παραδεχόμενοι πως το τότε καθεστώς είχε εγκαθιδρύσει «τον τρόμο και την καταστροφή». Κυρίως, υπάρχουν οπαδοί του Χίτλερ που ανεμίζουν τα σύμβολα του ναζισμού, σβάστικες και τέτοια, οι οποίοι συνυπάρχουν ή συνεργάζονται με τους οπαδούς του Τζένγκινς Χαν που νοσταλγούν τη δόξα της αιώνιας Μογγολίας.
Το μυθιστόρημα ως αστυνομική περιπέτεια είναι άρτιο. Έχει δράση, ανατροπές, βιαιότητες, έρωτες, σεξ, έρευνα, παράνομους, διεφθαρμένους αστυνομικούς, αγνούς αστυνομικούς, κυνηγητά με αμάξια, μοτοσικλέτες και άλογα, και βέβαια στο τέλος έχει κάθαρση. Και βέβαια, για να είναι το ανάγνωσμα ελκυστικό στους γάλλους αναγνώστες, αρκετά πράγματα έχουν γαλλικό άρωμα, λ.χ. η Σολογκό τραγουδάει γαλλικά τραγουδάκια, ενώ γίνονται αναφορές σε γαλλικά μυθιστορήματα και μια ηρωίδα επονομάζεται Κολέτ.
ΙΝFO: Ιάν Μανούκ, Γερουλντελγγέρ, Εγκλήματα στη Μογγολία
Μετάφραση Ουρανία Πολυκανδριώτη, Εκδόσεις Στερέωμα, 2015, σελ. 646, τιμή 19,50 ευρώ