Συνέντευξη στην Έλενα Χατζηγιωργάκη.
Με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Τα μυστικά Μαθηματικά των Simpsons» o διεθνούς φήμης συγγραφέας βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης Simon Singh απαντά στις ερωτήσεις του Αναγνώστη.
Τι σας ενέπνευσε να γράψετε τα «Μυστικά Μαθηματικά των Simpsons» και πόσος χρόνος απαιτήθηκε για τη συγγραφή του;
Πάντα ψάχνω για νέους και ενδιαφέροντες τρόπους για να παρακινήσω το αναγνωστικό κοινό μου να ασχοληθεί με τα μαθηματικά, γι’ αυτό και όταν διαπίστωσα το ό,τι υπάρχουν τόσα κρυμμένα μαθηματικά στους Simpsons δεν μπόρεσα να αντισταθώ στην ιδέα να γράψω ένα βιβλίο για αυτά. Παρακολουθώντας τους Simpsons πρώτα εντόπισα μαθηματικά στο επεισόδιο με τίτλο “The Wizard of Evergreen Terrace” (2ο επεισόδιο του 10ου κύκλου) στο οποίο εμφανίζεται μια εξίσωση που σχετίζεται με το τελευταίο θεώρημα του Fermat. Η ιδέα για το συγκεκριμένο βιβλίο υπήρχε στο μυαλό μου εδώ και μια δεκαετία, αλλά ενδιαμέσως μου απέσπασαν την προσοχή οι ισχυρισμοί κάποιων επονομαζόμενων ιατρών οι οποίοι υποστηρίζουν εναλλακτικές θεραπείες. Αυτό με οδήγησε στην συγγραφή ενός άλλου βιβλίου με τίτλο «Trick or treatment» (υπό έκδοση από τις εκδόσεις Τραυλός) το οποίο όμως οδήγησε σε μια υπόθεση δυσφήμισης και δύο χρόνια στα δικαστήρια που με τη σειρά του οδήγησε σε τρία επιπρόσθετα χρόνια εκστρατείας υπέρ της ελευθερίας του λόγου και αναδιατύπωση του όρου «δυσφήμιση».
Πώς πρέπει να διδάσκονται τα μαθηματικά στα σχολεία ώστε να εμπνέουν νέους ανθρώπους;
Θεωρώ ότι η βασική ιδέα στη διδασκαλία των μαθηματικών (ελλιπής στη Βρετανία) είναι ότι από κάποια ηλικία και μετά κάποιοι μαθητές ξεχωρίζουν δυνητικά σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές και γι’ αυτό το λόγο υπάρχει η ανάγκη για δύο ή και περισσότερα προγράμματα σπουδών. Οι μαθητές του μέσου όρου ή αυτοί που καταβάλουν πολύ προσπάθεια, χρειάζονται περισσότερη αυτοπεποίθηση ώστε να απολέσουν κάθε φοβία με τους αριθμούς. Στον αντίποδα, οι μαθητές πάνω από τον μέσο όρο πρέπει να αντιμετωπίζουν προκλήσεις ώστε να ασχοληθούν με μαθήματα όπως η φυσική και η μηχανική τα οποία απαιτούν αριστεία στα μαθηματικά.
Ποιόν μαθηματικό (εν ζωή ή όχι) θαυμάζετε περισσότερο και γιατί;
Θαυμάζω τον Paul Erdos (1913-1996, Ούγγρος μαθηματικός), ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στα μαθηματικά. Ποτέ δεν παντρεύτηκε, ποτέ δεν είχε μια «κανονική» δουλειά, ποτέ δεν είχε ένα σπίτι δικό του και ποτέ δεν δούλεψε για κάτι πέρα από τα μαθηματικά. Από τη στιγμή που ανακάλυψε κάτι που αγαπούσε πολύ, αφοσιώθηκε σε αυτό για το υπόλοιπο ης ζωής τους.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για μεγάλης κλίμακας ερευνητικά προγράμματα με τεράστιο προϋπολογισμό, όπως η επανδρωμένη αποστολή στον Άρη (http://www.mars-one.com/mission), τα πειράματα στο CERN όπως το CMS (http://home.web.cern.ch/about/experiments/cms), το Human Brain Project (https://www.humanbrainproject.eu/) κ.α. Ποιά είναι τα οφέλη της ανθρωπότητας από τέτοιας κλίμακας ερευνητικά προγράμματα;
Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να δούμε αυτά τα προγράμματα με προϋπολογισμό δισεκατομμυρίων σαν μια απόπειρα των ανθρώπων να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους. Είναι όμως περιπέτειες του ανθρωπίνου πνεύματος και θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που είμαστε μέλη της γενιάς που ανακάλυψε το μποζόνιο του Higgs και προσεδαφίστηκε σε έναν κομήτη. Κατά δεύτερο και μείζονα λόγο, όλα αυτά τα ευρείας κλίμακας ερευνητικά προγράμματα, που έχουν σαν κίνητρο την περιέργεια των ανθρώπων, παράγουν νέες τεχνολογίες ή ιδέες που βοηθούν την ανθρωπότητα σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο.
Μετά τον ηλεκτρισμό και τη διάδοση του διαδικτύου, ποια εφεύρεση κατά τη γνώμη σας θα έχει τόσο τεράστια επιρροή στην ανθρωπότητα;
Ο μεταφραστής της «γλώσσας» των μωρών (baby translator).
Αναμένουμε το υπό έκδοση στα ελληνικά βιβλίο σας με τίτλο «Trick or treatment». Τι πραγματεύεστε σε αυτό το βιβλίο;
Το «Trick or treatment» είναι το βιβλίο που έφερε πίσω την έρευνά μου για το βιβλίο μου με θέμα τα μαθηματικά των Simpsons. Έστω κι αν δεν είμαι γιατρός, μπορώ να διακρίνω τους εξωφρενικούς και συχνά επικίνδυνους ισχυρισμούς των επονομαζόμενων γιατρών εναλλακτικών θεραπειών. Διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας με τον καθηγητή Edzard Ernst, ο οποίος είναι ο πρώτος καθηγητής στον κόσμο στον τομέα της συμπληρωματικής ιατρικής (complementary medicine), και ο οποίος εξέφρασε τις ανησυχίες του για κάποιες απόψεις-πρακτικές της εναλλακτικής ιατρικής (alternative medicine). Ενώσαμε λοιπόν τις δυνάμεις μας για να συγγράψουμε ένα βιβλίο στο οποίο εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά των εναλλακτικών θεραπειών καταλήγοντας σε κάποια συμπεράσματα. Καταφέραμε να αναγνωρίσουμε ποιές θεραπείες μπορεί να δουλέψουν, ποιές θεραπείες είναι απίθανο να δουλέψουν και ποιες θεραπείες είναι εμφανώς επικίνδυνες. Στη Βρετανία το βιβλίο αυτό προκάλεσε διενέξεις, αλλά μόνο μεταξύ των ψευτογιατρών που ισχυρίζονται ότι η επιστημονική μέθοδος είναι αντιφατική. Προσωπικά πιστεύω ότι οποιοσδήποτε άλλος έχει την άποψη ότι το βιβλίο αυτό είναι μια ορθή αποτίμηση των εναλλακτικών θεραπειών, καλύπτοντας από την ομοιοπαθητική ως το Ρέικι, από τον βελονισμό ως την φυτοθεραπεία και από το ear-candling (εναλλακτική θεραπεία με ωτική χρήση κεριού) σε ακόμα πιο περίεργες θεραπείες.
