της Μαρίζας Ντεκάστρο
Και ενώ έχουν αναδειχτεί οι βουλευτές που θα μας εκπροσωπήσουν στη νέα Βουλή και βαίνουμε προς το τέλος των προεκλογικών εκστρατειών των κομμάτων, εδώ και λίγες μέρες ξεκίνησαν καινούριες προεκλογικές εκστρατείες… των συγγραφέων για τα βραβεία κοινού μιας αλυσίδας βιβλιοπωλείων.
Για να είμαστε ξεκάθαροι, η αλυσίδα (γνωστής επωνυμίας) κάνει μια χαρά τη δουλειά της και βραβεία κοινού μια χαρά μπορούν να δίνονται.
Αλλά…
– Παιδί μου, ήρθε η ώρα να ψηφίσεις. Θέλει σύνεση και σκέψη.
– Μα, πώς θα ψηφίσω; Δεν είμαι 17.
– Στα βραβεία του… εννοώ παιδάκι μου, μπορείς να ψηφίσεις το αγαπημένο σου βιβλίο!
Απάντηση μικρού παιδιού: α) Πού να θυμάμαι τι διάβασα! β) …….! γ) Πεινάω!
Απάντηση μεγαλύτερου παιδιού: α) Βαριέμαι β) Έχω εξετάσεις γ) Πάω για καφέ.
-Δεν πειράζει, θα το κάνω για σένα γιατί εγώ ξέρω από βιβλία!
– Τέλος πάντων, αυτό θέλω να ψηφίσω.
– Έλα τώρα… Εγώ λέω να ψηφίσουμε το…. που σου αγόρασα εγώ! Άλλωστε ο/η συγγραφέας έβαλε στο Φπμ το ειδικό λινκ για το βιβλίο του, για να μην ψάχνουμε. Είναι φίλος/η μου στο Φμπ !
Αυτή η πιθανή στιχομυθία αφορά τα παιδικά βραβεία κοινού. Οι ενήλικοι ψηφίζουν αντί των νεαρών αναγνωστών και οι συγγραφείς ζητούν την ψήφο διευκολύνοντας τους με το λινκ. (Παρόμοια πρακτική ακολουθούν και ορισμένοι συγγραφείς βιβλίων για ενηλίκους).
*****
Για να βραβεύσουν τα παιδιά και οι νέοι τα βιβλία τους, θα έπρεπε πρώτα να έχουν στη διάθεσή τους έναν αριθμό βιβλίων και να τα έχουν διαβάσει. Πού; Στις παιδικές/ σχολικές βιβλιοθήκες, και σε συστηματικές σχολικές δραστηριότητες «φιλαναγνωσίας». Μόνο έτσι η συμμετοχή, αλλά και οι ψήφοι, θα ήταν σοβαρά μετρήσιμες. Καλές πρακτικές υπάρχουν, και φέρνω ως παράδειγμα τη Γαλλία όπου μαθητές επιλεγμένων λυκείων μετά την ανάγνωση ενός αριθμού προτεινόμενων βιβλίων δίνουν βραβείο λογοτεχνίας.
Αφήνω λοιπόν τα πρακτικά, την οργάνωση δηλαδή της επιχείρησης, την οποία θα αναλάμβανε ο φορέας των βραβείων και στέκομαι στο ουσιώδες: την πολιτική βιβλίου, η οποία επί του προκειμένου αφορά την οργάνωση βιβλιοθηκών, αν όχι αμιγώς παιδικών αλλά με παιδικά τμήματα στις δημόσιες, δημοτικές και άλλες βιβλιοθήκες ώστε να πιάσει τόπο η πολυαγαπημένη μας φιλαναγνωσία.
Η φιλαναγνωσία για να αποκτήσει νόημα χρειάζεται σύστημα, δημιουργικότητα, επιμονή και υπομονή. Καλές είναι οι επισκέψεις συγγραφέων σε σχολεία ή βιβλιοθήκες, όμως δεν αρκούν για τη δημιουργία αναγνωστών! Προσωπικά, σε αρκετές επαφές με μαθητές ή σε βιβλιοθήκες, ευχαριστήθηκα γιατί οι εκπαιδευτικοί και οι βιβλιοθηκονόμοι είχαν προετοιμάσει το κοινό μου, αλλά σε άλλες ήλθον-είδον-και απήλθον, όπως πολλοί από εμάς! Κοινώς, ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη…
Το έχω γράψει και ξαναγράψει: Υπάρχουν επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί, ή εκείνοι που έχουν την πετριά της λογοτεχνίας, οι οποίοι διαθέτουν εκτός σχολικού προγράμματος περιορισμένο χρόνο στη λογοτεχνία. Και βεβαίως υπάρχουν οι αντίστοιχοι βιβλιοθηκονόμοι που κάνουν δουλειά!
Αντ’ αυτού, σωρηδόν στο ίντερνετ τα εξώφυλλα των βιβλίων προς βράβευση και όποιος/α έχει περισσότερους ακολούθους, συγγενείς, φίλους και γνωστούς ίσως επιπλεύσει και κερδίσει ένα βραβείο.
*****
Είναι προφανές ότι για τη βράβευση βιβλίων σε όλες τις κατηγορίες δημιουργούνται επιτροπές, ανεξάρτητα από τις ενστάσεις που ενδέχεται να υπάρξουν σχετικά με τα πρόσωπα που τις στελεχώνουν- συμβαίνει .
Ειδικά στις επιτροπές βραβεύσεων παιδικών βιβλίων, του Αναγνώστη συμπεριλαμβανομένου, συμμετέχουν κριτικοί παιδικού βιβλίου, εικονογράφοι, συγγραφείς, πανεπιστημιακοί με αντικείμενο την παιδική λογοτεχνία, βιβλιοθηκονόμοι, εκπαιδευτικοί, ώστε να είναι σε θέση να κρίνουν την ποιότητα.
Τα μέλη της επιτροπής παιδικού βιβλίου διαβάζουν την παραγωγή του έτους, έχουν γνώση των τάσεων, διακρίνουν την πρωτοτυπία, συζητούν για τη θεματολογία και τη γραφή, τη γλώσσα και την εικονογράφηση, ελέγχουν τα πραγματολογικά, το στήσιμο και άλλα. Ομολογουμένως, είναι πολλή δουλειά!
Αναρωτιέμαι: θα ήταν ακατόρθωτο να προτρέψει ο φορέας, στον οποίο αναφέρομαι, το κοινό που σκοπεύει να πάρει μέρος στη βράβευση να επισκεφτεί πολλά και διάφορα βιβλιοπωλεία, εκτός από τα δικά του, και να ξεφυλλίσει τα βιβλία; Θα ήταν μια θαυμάσια πράξη φιλαναγνωστικής γενναιοδωρίας…
ΥΓ. Για όσους διαθέτουν μνήμη ελέφαντα, ομολογώ ότι έπεσα κι εγώ στη λούμπα 2-3 φορές. Έκτοτε, κάθισα και σκέφτηκα και τώρα κάνω δημόσια αυτοκριτική.
