Του Στρατή Χαβιαρά.
”Purselane”. “Purse-lane”? “Purselane και επίσης Verdolaca Pigweed, Little Hogweed, Pursley και Moss Rose. Το βοτανικό του όνομα, Portulaca oleracia”, είπε και, “στην Ευρώπη – εκπλήσσομαι που δεν το ξέρεις, Στρατή – στην Αφρική και στην Ασία το βάζουν στις σαλάτες ή στο μαγείρεμα, αν και σαν παχύφυλλο σχεδόν εξαφανίζεται όταν χάσει το νερό του. Εδώ (στις ΗΠΑ), θεωρείται παραφυάδα”, πρόσθεσε μορφάζοντας αποδοκιμαστικά.
Το δικό της όνομα: Γκρέις Ντέιν Μέιζερ, γνωστοί και φίλοι τη φωνάζουν Γκρέτσι. Συγγραφέας κι αυτή, αλλά όταν δεν συζητούσαμε για γράψιμο, ανταλλάσσαμε εμπειρίες με τα μυρωδικά που καλλιεργούσαμε κι οι δυο σε μικρούς βραχόκηπους στις αυλές μας. Στη δική μου, το καλοκαίρι είχα 30-40 είδη, τον χειμώνα 3-4 κι αυτά κάτω από χιόνι ή πάγο. Το purselane-Verdolaca-Pigweed-Little Hogweed-Pursle- Moss Rose, δεν το είχα καν ακουστά.
«Είμαι σίγουρη πως όταν το δεις θα το αναγνωρίσεις, πρόσθεσε και συνέχισε να το περιγράφει: «Βαθυπράσινα στελέχη και φύλλα, κοκκινωπά όταν μένει απότιστο για μέρες, τα ανθάκια του κίτρινα και έως 6 χιλιοστά διάμετρο, ανοίγουν μόνο για λίγες ώρες στον πρωινό ήλιο… Οι λοβοί του έχουν άπειρους μικροσκοπικούς σπόρους γι’ αυτό και όταν φυτρώσει στον κήπο σου είναι σχεδόν αδύνατο να απαλλαγείς από δαύτο. Το purselane περιέχει περισσότερο ωμέγα 3 από οποιοδήποτε άλλο φυτό και 0.01 mg/g οφεικοσαπεντανοικό οξύ, απίστευτη ποσότητα για φυτό και βιταμίνες Α, B, C συν μέταλλα όπως μαγνήσιο, ασβέστιο, ποτάσιο, σίδηρο…»
Πού τα ‘χε μάθει όλα αυτά; Ξεφυλλίζοντας το βοτανολόγιο της, δίχως άλλο. Μόλις γύριζα στο σπίτι θα έκανα το ίδιο κι εγώ.
«Είναι ένα από τα πιο καταπληκτικά δημιουργήματα της φύσης», συνέχισε η Γκρέτσι, παίρνοντας ανάσα: «Όταν το purselane, που προφανώς εξελίχθηκε σε εύκρατα, θερμά και άνυδρα μέρη αφυδατώνεται, στρέφεται στη φωτοσύνθεση. Τη νύχτα, τα φύλλα του παγιδεύουν διοξείδιο του άνθρακα το οποίο μετατρέπουν σε μηλικό οξύ (όπως στα ξινόμηλα), και την επόμενη μέρα σε γλυκόζη…»
Έλεος, Γκρέτσι!
«Περίμενε, δυο λόγια ακόμη για τη διατροφική αξία του ωμού Purselane: ενέργεια, υδατάνθρακες, λιπαρά, πρωτεΐνη, νερό, βιταμίνη Α, θιαμίνη ριμποφλαβίνη, νιασίνη, βιταμίνη Β6, φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, ασβέστιο, σιδηρος, μαγνήσιο…»
Τι ήταν τούτο; Έριξα μια ματιά στο ρολόι της ελπίζοντας να καταλάβει ότι μακρηγορούσε, αλλά εκείνη συνέχισε, παίρνοντας βαθιά ανάσα, επιταχύνοντας τον δραματικό μονόλογο. Πρωινή λογοδιάρροια, υπέθεσα, μα τι είχε φάει για μπρέκφαστ, γλιστρίδα; Φτάνοντας επιτέλους στο σπίτι, άνοιξα το μεγάλο βοτανολόγιο στο λήμμα Portulaca Oleracea και τι να δω; “Γλιστρίδα».
Χωριάτικη με γλιστρίδα
Γνωστή μου από το χωριό όπου συχνά φυτρώνει εθελόντρια πλάι στις ντοματιές και πληθύνεται σε τέτοιο βαθμό που αναγκάζεσαι να την ξεριζώσεις, αφήνοντας μόνο λίγες ρίζες για τη σαλάτα. Γνωστή και από τον κήπο μου στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, όπου την είχα μεταφυτέψει αφού κυριολεκτικά τη μάζεψα απ’ το πεζοδρόμιο (είχε φυτρώσει σε ένα αρμό ανάμεσα στα συμπαγή τούβλα του Χάρβαρντ με τα οποία κατά παράδοση στρώνουν τα πεζοδρόμια). Ήταν ένα τσαλαπατημένο, απότιστο για εβδομάδες αγριόχορτο, αλλά το αναγνώρισα, το ξερίζωσα προσεκτικά και το φύτεψα στον κήπο μου πλάι στις ντοματιές. Έπιασε αμέσως. Στα τριάντα χρόνια που ακολούθησαν, κάθε άνοιξη γέμιζε ο τόπος γλιστρίδα, την οποία καθάριζα με το ξινάρι μόλις φύτρωνε, αφήνοντας πάντα μερικές πράσινες νησίδες για σαλάτα.
Πρόσφατα, μια γλιστρίδα (οικεία στα καθ’ ημάς και ως «αντράκλα»), ξεφύτρωσε, εθελόντρια κι αυτή, στα Εξάρχεια πλάι στην μοναδική ντοματιά μου, στη γλάστρα του μπαλκονιού. Είναι να μην της αποτίσεις φόρο τιμής;
Τώρα μαθαίνω ότι το purselane έχει επιτέλους προσελκύσει το γαστρονομικό ενδιαφέρον των Αμερικανών και μάλιστα ότι τρελαίνονται για την υφάλμυρη και υπόξινη γεύση ή τα διατροφικά συστατικά του, παραβλέποντας τη γλίστρα του. Έτσι, την περασμένη άνοιξη μικρές και μεγάλες δέσμες δροσερής γλιστρίδας έκαναν την εμφάνιση τους στους Σαββατιάτικους πάγκους των μικροπαραγωγών – όπως κάθε άνοιξη στη λαϊκή της Καλλιδρομίου.
Σήμερα την έβαλα ακόμη μια φορά στη σαλάτα μου. Χωρίς γλιστρίδα, το αρθράκι αυτό θα ήταν συντομότερο.
Βιολόγος, διηγηματογράφος και μυθιστοριογράφος, η Γκρέις Ντέιν Μέιζερ (Grace Dane Mazur) διδάσκει στο Διεπιστημονικό Κέντρο Δημιουργικής Φαντασίας «Φιλοκτήτης» στο Χάρβαρντ.
