της Μαρίζας Ντεκάστρο
Στην προσπάθεια να γίνουν σύντροφοι των μικρών αναγνωστών οι μεγάλοι (ποιητές/εικαστικοί καλλιτέχνες/ πεζογράφοι), να κατέβουν από τις βιβλιοθήκες και να βγουν από τα σχολικά βιβλία, όπως για παράδειγμα η Πηνελόπη Δέλτα, η Διδώ Σωτηρίου, ο Χαλεπάς, ο Βάρναλης, ο Βιζυηνός, κ.ά., αρκετοί συγγραφείς δουλεύουν πάνω στο μοτίβο της μυθιστορηματικής ανάπλασης της ζωής τους, την εξιστόρηση των πεπραγμένων τους, διανθισμένη με αποσπάσματα από το έργο τους.
Το πρόσφατο βιβλίο Ο Ελύτης για παιδιά, της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, με έστειλε στα σχολικά βιβλία του δημοτικού. Συγκεκριμένα, ο Οδυσσέας Ελύτης εμφανίζεται στα ανθολόγια του δημοτικού σχολείου (Τα Τζιτζίκια -Γλώσσα Α δημ. τ. Β, Ο Γλάρος -Ανθολόγιο Γ-Δ δημ., Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας, η Ποδηλάτισσα -Ανθολόγιο Ε-ΣΤ δημ.). Είναι ποιήματα που θεωρούνται προσιτά από τα παιδιά ως εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη επειδή έχουν παιδικότροπο ύφος, μουσικότητα, ρυθμό, περιγράφουν τη χαρά και την ανεμελιά, και προάγουν τη συνομιλία του πραγματικού με το φανταστικό, όπως υποστηρίζει η φιλόλογος Μαρία Παπαλεοντίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου.
Διαβάζοντάς το σκεφτόμουνα πως, στο βάθος βάθος, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου διαθέτει μια πηγαία παιδαγωγική αντίληψη. Και τη βρήκα στον τρόπο με τον οποίο πλησιάζει τα γραπτά του ποιητή Ελύτη μέσα από τους προσωπικούς του σταθμούς (στο ελληνοαλβανικό μέτωπο, στο Παρίσι, στις φιλίες με ομότεχνους και διανοούμενους, στο Νόμπελ…), τη μυθολογία του, το ελληνικό φως, όλα εκείνα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του και έγιναν ποίηση. Οι δυο συζητήσεις της μ’ ένα παιδί (κεφ. 8 Ο ίσκιος των πουλιών και 15 Μια ξεχωριστή χρονιά) είναι πρότυπο για το πώς να κουβεντιάσουμε τα ποιήματα με τα παιδιά, αφήνοντάς τα να εκφραστούν ώστε να βγει η ουσία πέρα από τα καλολογικά στοιχεία στα οποία στέκονται συνήθως στο σχολικό μάθημα.
Η έκδοση, σε δικό της σχεδιασμό και κείμενα, είναι καλαίσθητη και λιτή, με σελίδες που ανασαίνουν αναδεικνύοντας σε εικοσιένα κεφάλαια αποσπάσματα ή και ολόκληρα ποιήματα, την εξιστόρηση της ζωής του Ελύτη, φωτογραφίες του ποιητή, εικαστικά του έργα καθώς και βινιέτες παρμένες από έργα του.
Στις τελευταίες σελίδες, η συγγραφέας προτείνει εννέα αναγνωστικές δραστηριότητες οι οποίες αξιοποιούν το λεξιλόγιο του Ελύτη, τη μουσικότητα των στίχων, τον εικαστικό Ελύτη με στόχο οι αναγνώστες να πλησιάσουν συναισθηματικά τον ποιητή και να δημιουργήσουν. Απομονώνω την τελευταία, την ένατη, ένα «Ελυτικό» σταυρόλεξο, που απέχει πολύ από τα ανάλογα στα παιδικά βιβλία και τα οποία ελέγχουν το κατά πόσο το παιδί διάβασε πραγματικά το βιβλίο. Πρόκειται για μια παιγνιώδη υπενθύμιση της ζωής και των ενδιαφερόντων του μέσω στίχων από πολλά ποιήματα.
Εξαιρετικό!
Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Ο Ελύτης για παιδιά, Εκδ. Ίκαρος, 2022.
