Του Γιώργου Λϊλλη.
Αυτό όμως που κάνει τον Πέτρο Γκολίτση σπουδαίο ποιητή είναι ο τρόπος που εισβάλει με τις λέξεις του στην πάγια εικόνα του κόσμου ανατρέποντάς τον. Η ποίησή του παθιάζετε με τη ζωή, εφορμά στους ρυθμούς της και μεγαλουργεί για χάρη μας. Διαβάζοντας το πρόσφατο βιβλίο του με τον τίτλο Η σάρκα των προσωρινών, διακρίνω έναν πολιτικό ποιητή όπου με δραματική φωνή ορίζει τις μεθόδους που θα μας διαφυλάξουν από την φθορά:
Κόσμε, ώ κόσμε
που δένεις με τα προϋπάρχοντά σου υλικά, κι αλλάζεις
στις διαθέσεις πάντοτε βορά των νόμων
Κ’ έπειτα στις ροές, με αίματα και κρέας
και αναπαραγωγές, γενιά με τη γενιά
Μέσα σε αυτούς τους στίχους στηρίζεται με τον πιο ευφάνταστο τρόπο η κοσμοθεωρία του Γκολίτση. Μπορεί να είμαστε δέσμιοι του χρόνου, εγκλωβισμένοι σε σώματα που φθείρουν, όπου τα υλικά χάνουν την λάμψη τους, όμως υπάρχει αυτός ο δυναμικός τρόπος συνέχισης, από γενιά σε γενιά, έχοντας έναν μοναδικό τρόπο να αμυνόμαστε. Τα ποιήματα της συλλογής είναι ένα μωσαϊκό αυτογνωσίας, όπου ο άνθρωπος, στο κέντρο του κόσμου, επιμένει να δημιουργεί αψηφώντας τον θάνατο. Βρίσκω πως αυτά τα ποιήματα, αποκομμένα από τον συνήθη λυρισμό, υπηρετούν με έναν καίριο τρόπο την αλήθεια που κρύβει ο καθένας μέσα του. Παρ΄ όλο που μοιάζει ακριβοθώρητη, αφανής, αυτή η δύναμη της αλήθειας είναι που μας σώζει από τον οριστικό μας χαμό:
είμαστε και δεν είμαστε
στις ίδιες πόλεις κατοικούμε
νεκροί και ζωντανοί
ο ένας μες στον άλλον αναπνέουμε
Ο Γκολίτσης οραματίζεται τον κόσμο μέσα σε χαλάσματα. Η θνητότητα παρελαύνει μέσα στο έργο του σαν μια υψίστης σημασίας συνειδητοποίησης, όπου μπορούμε να ορίσουμε τη πραγματικότητα. Κι επειδή αυτός ο ποιητής δεν καταπιάνεται με εύκολες λύσεις, ο ορισμός του πραγματικού είναι μια ανισσόροπη εικόνα, ένα θολό τοπίο, ένα διαστρεβλωμένο κάτοπτρο. Όπως και ο κόσμος μας. Όπως και τα ένστικτά μας. Η διανοητική χώρα του Γκολίτση κρύβει στην ουσία της το πένθος του έκπτωτου ανθρώπου, υμνεί την ατέλεια και τη βία, αγορεύει ρητορείες για να απομακρύνει την μοναξιά του, αναζητά απεγνωσμένα τη θαλπωρή, όταν ο σαρκασμός και η ωμότητα τον αφήνουν ολόγυμνο απέναντι στην σκευή του. Εξερευνά τα ανθρώπινα όρια, αναλίσκεται σε περιγραφές λησμονημένων αισθήσεων, γίνεται ερωτικός ως αντίδραση σ΄ ότι εσκεμμένα αποκόβει την ψυχή από το να εκφράζεται μέσα από συναισθήματα, αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει στην παράδοξη κοσμογονία του χτισμένη μες στα ερείπια της σύγχρονης Ευρώπης, ένας προφήτης που μιλά με συλλαβόγριφους και με οράματα που κάποτε, στο μέλλον θα εκπληρωθούν:
Κι εσύ…ένας ακόμη…είσαι
μια προεξοχή του υπαρκτού
ένα τράβηγμα της ύλης προς τα μέσα
τάχα βολεύτηκες σε σχήματα που αλλάζουν
Δεν πίστεψα ποτέ ότι η ποίηση μπορεί να αλλάξει το κόσμο, και ήμουν πάντα δύσπιστος ως προς την πολιτική της χρησιμότητα. Πιστεύω όμως ότι η ποίηση μπορεί να μας εκλεπτύνει διανοητικά, να μας εξευμενίσει με την τολμηρή της στάση απέναντι στον εαυτού μας. Πρώτη φορά ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα αντανακλά τόσο τέλεια την εικόνα του δημιουργού του, όπου το καθετί ψεύτικο ξεσκεπάζεται με τέτοιο δυναμικό τρόπο που φανερώνει τις ατελείς μας προθέσεις. Στα ποιήματα του Γκολίτση διακρίνω την αλήθεια αυτή με άμεσο τρόπο. Και γι΄ αυτό τον θεωρώ σπουδαίο ποιητή. Κλείνω αυτό το μικρό κείμενο με το ποίημα Πραγματικότητα που το θεωρώ από τα καλύτερα της συλλογής:
Της έβαλα έναν δυναμίτη μες στα σκέλια
“πραγματικότητα καριόλα” έλεγα
“θα σε τινάξω στον αέρα” και την έκανα
με κοιτούσε -τάχα- λυπημένη
μα ξ α ν ά δ ε ν ε
τίποτα δεν ά λ λ α ζ ε
σαν να λεγε: “τι κι αν ακρωτηριάστηκα
πρώτος εσύ στα σκέλη μου τινάχτηκες”
“τι κι αν σκορπίστηκα -για λίγο – ερμαφρόδιτε
πάλι με ολόκληρο το σώμα μου θα συνεχίζω”
“Ενώ εσύ;
σάπιζε τώρα σάπιζε ποτέ σου δεν υπήρξες
στη θέση σου χορτάρια
κι εγώ με την ρουφήχτρα μου
θα βρω άλλους ηλίθιους να τινάξω”
INFO: ΠΕΤΡΟΣ ΓΚΟΛΙΤΣΗΣ
Η ΣΑΡΚΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ
