Σε ηλικία 94 ετών ο πιο επιδραστικός ευρωπαίος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα άφησε την τελευταία πνοή του. Η δημόσια τηλεόραση της Τσεχίας μετέδωσε σήμερα την είδηση του θανάτου του συγγραφέα Μίλαν Κούντερα.Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο εκδοτικός του οίκος στη Γαλλία, γνωστοποιήθηκε πως ο Γαλλο-τσέχος συγγραφέας πέθανε χθες, Τρίτη 11 Ιουλίου.
Ο Μίλαν Κούντερα γεννήθηκε στο Μπρνο της άλλοτε Τσεχοσλοβακίας (σήμερα Τσεχίας) την 1η Απριλίου 1929. Γιος γνωστού μουσικολόγου και πιανίστα, σπούδασε και ο ίδιος μουσική, καθώς και κινηματογράφο και φιλοσοφία, στην Πράγα. Οι μουσικές επιρροές είναι εμφανείς στο έργο του. Τέτοιες π.χ. στο βιβλίο του Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι, στο οποίο ενθέτει πεντάγραμμα με μελωδίες του Μπετόβεν ως εκφραστικό μέσο μιας συγκεκριμένης ψυχολογικής κατάστασης.
Από τα εφηβικά του χρόνια ο Κούντερα γράφτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας με ενεργή κοινωνική και πολιτική δράση, η οποία το 1950 οδήγησε στην απότομη παύση των ακαδημαϊκών σπουδών του. Την ίδια χρονιά ο Μίλαν Κούντερα και ο συγγραφέας Ζαν Τρεφούλκα εκδιώχθηκαν από το Κομμουνιστικό Κόμμα με την κατηγορία των “αντικομματικών δραστηριοτήτων”. Αργότερα, το 1962, ο Τρεφούλκα θα περιγράψει το γεγονός στη νουβέλα του Happiness Rained On Them ενώ το 1967 και ο ίδιος ο Κούντερα θα εμπνευστεί και θα βασίσει εκεί το κύριο θέμα του μυθιστορήματός του Το Αστείο.
Με την αποφοίτησή του, το 1952, ο Κούντερα προσλήφθηκε από τη Σχολή Κινηματογράφου ως εισηγητής στην Παγκόσμια Λογοτεχνία. Το 1956 επανεντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα και αποβλήθηκε για δεύτερη φορά το 1970. Μπήκε στην μαύρη λίστα και έζησε δουλεύοντας σε καμπαρέ μικρών πόλεων ως τρομπετίστας της τζαζ, όπου βρήκε επιτέλους την καλλιτεχνική ελευθερία – η αδυναμία δημοσίευσης είχε, κατά κάποιο τρόπο, άρει το βάρος της λογοκρισίας από τους ώμους του.
Κατέκρινε το κομμουνιστικό καθεστώς της πατρίδας του και την σοβιετική εισβολή το 1968, πράγμα που του στοίχισε διωγμούς και τελικά την τσέχικη ιθαγένεια. Μετά το 1975 ο ίδιος και η συζυγος του κατέφυγαν στην Γαλλία, αποκτώντας την γαλλική ιθαγένεια.
Είχε γράψει τα μυθιστορήματα: “Το αστείο”, “Η ζωή είναι αλλού”, “Το βαλς του αποχαιρετισμού”, “Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης”, “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι”, “Η αθανασία”, καθώς επίσης τη συλλογή διηγημάτων “Κωμικοί έρωτες” -όλα στην τσέχικη γλώσσα. Όπως και τα παλαιότερα δοκίμια “Η τέχνη του μυθιστορήματος” και οι “Προδομένες διαθήκες”. Τα πιο πρόσφατα όμως, μυθιστορήματά του -“Η βραδύτητα”, “Η ταυτότητα” και “Η άγνοια” γράφτηκαν στα γαλλικά. ¨Η τέχνη του μυθιστορήματος” επανακυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ (στην οποία στεγάζονται όλα τα έργα του, τα περισσότερα σε μετάφραση Γιάννη Η. Χάρη)
Από το ¨Αστείο”
«Ναι, ξαφνικά το είδα καθαρά: οι περισσότεροι άνθρωποι εξαπατούν τον εαυτό τους με ένα ζευγάρι πίστες: πιστεύουν στην αιώνια μνήμη (ανθρώπων, πραγμάτων, πράξεων, εθνών) και στην αποκατάσταση (πράξεων, λαθών, αμαρτιών, λαθών, λαθών). Και τα δύο είναι ψεύτικες πίστες. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο: όλα θα ξεχαστούν και τίποτα δεν θα αποκατασταθεί. Το έργο της αποζημίωσης (με εκδίκηση ή συγχώρεση) θα αναληφθεί από τη λήθη. ” (1969)
“Αισιοδοξία- απαισιοδοξία” (μιλώντας με τον Φίλιπ Ροθ)
“Ένα μυθιστόρημα δεν επιβάλλει τίποτα, ένα μυθιστόρημα αναζητά και θέτει ερωτήματα. Δεν ξέρω αν το έθνος μου θα χαθεί και ποιος από τους χαρακτήρες μου έχει δίκιο. Επινοώ ιστορίες, φέρνω αντιμέτωπη την μία με την άλλη και με αυτό τον τρόπο θέτω ερωτήματα. Η ανοησία των ανθρώπων προέρχεται από το ότι έχουν ερωτήσεις για τα πάντα. Όταν ο Δον Κιχώτης βγήκε στον κόσμο, αυτός ο κόσμος έγινε ένα μυστήριο στα μάτια του. Αυτή είναι η κληρονομιά του πρώτου ευρωπαϊκού μυθιστορήματος σε ολόκληρη τη μετέπειτα μυθιστορηματική ιστορία”. (1980)
Διαβάστε την τελευταία συνέντευξη του Μίλαν Κούντερα, όπως δημοσιεύτηκε στον Αναγνώστη
Milan Kundera: Ο λόγος που δεν δίνω συνεντεύξεις (μτφρ. Γιώργος Καρτάκης)
