Της Βίκυς Βασιλάτου. (Για την ημέρα της γυναίκας).
Καθώς βάζεις μια τάξη στη βιβλιοθήκη σου, σπάνια να μη βρεις, αν όχι να ξαναδιαβάζεις, έστω να ξεφυλλίσεις κάποια βιβλία. Το αξιόλογο επιστημονικό επίτευγμα του Cyril Mango, Βυζάντιο, Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία. Ο έγκριτος βυζαντινολόγος εξετάζει πληθώρα θεμάτων που αφορούν στον λαμπρό πολιτισμό των Βυζαντινών όπως οι λαοί και οι γλώσσες, οι πόλεις, οι αιρετικοί, η εκπαίδευση, ο μοναχισμός, η οικονομία, οι πεποιθήσεις της εποχής, ενώ μελετά ταυτόχρονα τη λογοτεχνία, την τέχνη και την αρχιτεκτονική εκείνης της εποχής. Και ανάμεσα στις τριακόσιες και πλέον σελίδες αυτής της χαλκέντερης ιστορικής μελέτης, διαπιστώνεις πως έχεις εγκαταλείψει έναν σελιδοδείκτη σε μια συγκεκριμένη σελίδα, και έχεις γράψει πάνω της, με μολυβένια κεφαλαία, τη λέξη: ΓΥΝΑΙΚΕΣ.
Τον δικό μου σελιδοδείκτη λοιπόν, τυχαίνει να μην τον είχα ξεχάσει, απλώς είχα ξεχάσει γιατί τον είχα αφήσει στη σελίδα 267, στο κεφάλαιο περί Ιδανικής ζωής, και πιο συγκεκριμένα να στέκει πάνω από την άποψη του Μέγα Πατέρα της Εκκλησίας, Ιωάννη του Χρυσόστομου (344/354-407), για τις γυναίκες. Θυμήθηκα μάλιστα πως όταν είχα πρωτοδιαβάσει τα λεγόμενά του -παρά τα κακεντρεχή σχόλιά του-, τα απόλαυσα και, σε σημεία, μάλιστα, γέλασα. Τελικά, μήπως ασπάζεσαι τον αντιφεμινισμό; Αναρωτήθηκα. Για να δώσω μιαν απάντηση στο ερώτημα που μου έθεσα, μοιράστηκα το κείμενο με μερικές φίλες, που θα τις χαρακτήριζα ανοιχτόμυαλες και με έντονη την αίσθηση του χιούμορ. Διαπίστωσα πως συμπλέουν οι αντιδράσεις μας, συμπεραίνοντας πως είτε είμαστε όλες αντιφεμινίστριες είτε έχουμε συνηθίσει σ’ αυτού του είδους τα σχόλια που άλλοτε πυροδοτούν βροντερά γέλια και άλλοτε προξενούν το ακαθόριστο μειδίαμα της Μόνα Λίζα.
Όπως και να ’χει, σκέφτηκα να παραθέσω τούτο το απόσπασμα στις Αναγνώστριες, ως -αντισυμβατικό ίσως- δώρο για την Ημέρα της Γυναίκας, διότι όσες δεν το γνωρίζουν, αξίζει να το ανακαλύψουν, αλλά και να διαπιστώσουν -υποπτεύομαι πως δεν θα είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που θα συμβεί αυτό- πως παρότι δίνουμε καθημερινές μάχες για τα δικαιώματά μας, ακόμα και ύστερα από δεκαεφτά σχεδόν αιώνες, τα λεγόμενα του Ιεράρχη (σημειωτέον: όσο παράξενο κι αν ακουστεί, αν αναλογιστεί κανείς το κείμενο που ακολουθεί, ονομάστηκε Χρυσόστομος για την ωραιότητα των λόγων του) συμβαδίζουν με την άποψη του «ισχυρού» φύλου απέναντί μας. Και για του λόγου το αληθές, έκανα άλλο ένα πείραμα: διάβασα το απόσπασμα και σε μερικούς άντρες· όλοι, ανεξαιρέτως, αντέδρασαν μ’ ένα «Πες τα Χρυσόστομε!».
Άραγε, εσείς, πώς θ’ αντιδράσετε;
«Γενικά [η γυναίκα] είναι ένα σκουλήκι που σέρνεται, η κόρη του ψεύδους, ο εχθρός της ειρήνης. Ο κατάλογος των αμαρτημάτων και των αδυναμιών της είναι ατελείωτος: είναι αλαφρόμυαλη, φλύαρη και ακόλαστη. Πάνω από όλα είναι παθιασμένη με την πολυτέλεια και τις δαπάνες. Φορτώνεται με κοσμήματα, πουδράρει το πρόσωπό της, βάφει τα μάγουλά της με κοκκινάδι, βάζει μυρωδικά στα ρούχα της κι έτσι γίνεται θανάσιμη παγίδα για τον εκμαυλισμό των νέων μέσω όλων τους των αισθήσεων. Όσος και να είναι ο πλούτος, δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει τη γυναικεία επιθυμία. Μέρα και νύχτα η γυναίκα δεν σκέφτεται τίποτε άλλο παρά το χρυσάφι και τα πολύτιμα πετράδια, τα πορφυρά υφάσματα και τα κεντήματα, τις κρέμες και τα αρώματα. Αν δεν υπήρχε η σεξουαλική επιθυμία, κανένας άντρας με τα σωστά του δεν θα ήθελε να μοιράζεται το σπίτι του με μια γυναίκα και να υφίσταται τις επακόλουθες ζημιές, παρά τις οικιακές υπηρεσίες που εκτελεί. Γι’ αυτό το λόγο, ο Θεός, γνωρίζοντας την ελεεινή της φύση, την προίκισε εξαρχής με το όπλο της σεξουαλικότητας».
Χρόνια μας πολλά!
Βυζάντιο, Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης
Cyril Mango
Σε μετάφραση Δημήτρη Τσουγκαράκη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 6η ανατύπωση, 2013
Θα ήθελα να κάνω το συνήγορο του….Χρυσόστομου, με σεβασμό προς όλες τις απόψεις,μήπως και παρερμηνεύτηκαν κάποιες ρήσεις.
Θ) Έχουν κατηγορήσει τον Χρυσόστομο, πως δε βρίσκει τίποτε καλό στη γυναίκα. Να όμως τι λέει κάπου, αποστομώνοντας τους άντρες που κατηγορούν το γυναικείο φύλο: «Είναι αλήθεια ότι οι παρθένοι είναι περισσότεροι μεταξύ των γυναικών, η σωφροσύνη είναι μεγαλύτερη σ’ εκείνες˙ κανένα αισχρό λόγο δε θα μπορούσε η γυναίκα να προφέρει τόσο γρήγορα. Πές μου [άντρα], λοιπόν, γιατί αισχρολογείς εσύ; Μη μου πεις βέβαια, σε παρακαλώ, τα πολύ γνωστά, ότι δηλαδή το γένος των γυναικών είναι φιλόκοσμο [=λατρεύει τα στολίδια] και έχει το ελάττωμα αυτό. Αλλά και σ’ αυτό τις ξεπερνάτε εσείς οι άνδρες. […] Δεν υπερηφανεύεται ο άνδρας τόσο για την χρυσή ζώνη όσο για το ότι η γυναίκα του φορεί χρυσά κοσμήματα. Συνεπώς είστε αίτιοι και δι’ αυτό σεις. […] Πολύ περισσότερον αρμόζει εις την γυναίκα να στολίζεται, παρά εις τον άνδρα. […] Έχουν οι γυναίκες κάτι το ματαιόδοξο, αλλά αυτό είναι κοινό και στους άνδρες˙ είναι κάπως οργίλες, και αυτό είναι κοινό. Εκείνα όμως, στα οποία πλεονεκτούν, δεν είναι καθόλου κοινά» (Ομιλία ιγ’, Εις την Προς Εφεσίους, 4).
Σε μια άλλη ομιλία του ο Χρυσόστομος θέλει να φέρει ως παράδειγμα μια σύζυγο που έχει όλα τα ψυχικά ελαττώματα, αν και διαπιστώνει ότι δε θα ήταν δυνατόν να υπάρξει τέτοια γυναίκα˙ ωστόσο, επειδή αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι θα αναρωτηθούν γιατί διάλεξε μια φανταστική γυναίκα κι όχι έναν φανταστικό άντρα ως παράδειγμα, γράφει (Ομιλία λ’, Εις το Κατά Ματθαίον, 5): «Υπάρχουν και άνδρες που είναι πολύ χειρότεροι από παρόμοια γυναίκα. Επειδή όμως έχει ανατεθεί η φροντίδα στους άνδρας, για τούτο κατ’ αρχάς φανταζόμαστε γυναίκα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σ’ αυτήν πλεονάζει η κακία. Διότι είναι δυνατόν να βρει κανείς και πολλά ελαττώματα μεταξύ των ανδρών, τα οποία δεν υπάρχουν στις γυναίκες, όπως επί παραδείγματι ο φόνος […] και πολλά παρόμοια. Μη νομίσετε λοιπόν ότι το κάνω αυτό για να εξευτελίσω το γυναικείο φύλο˙ δεν είναι δυνατόν να συμβαίνη αυτό, όχι δεν είναι».
Ι) Ο ίδιος ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος καυτηριάζει την αμαρτωλή ανδρική φύση σε ομιλίες, όπως η Περί του πώς δει πολιτεύεσθαι, καθώς αναφέρει πολλά αντρικά αμαρτήματα. Δε διστάζει να παρομοιάσει τους άνδρες με άγρια θηρία που διψάνε για αίμα, εξαιτίας των αγαπημένων τους παραπτωμάτων, δηλαδή τη φιληδονία, την απανθρωπία, τη βία, την οργή, τη λαιμαργία και άλλα. Λέει στον άνδρα: «Για τη σωφροσύνη της γυναικός είσαι τόσο λεπτολόγος, ώστε γίνεσαι σχολαστικός και υπερβολικός και δεν της επιτρέπεις ούτε τις πλέον απαραίτητες εξόδους˙ στον εαυτό σου όμως νομίζεις ότι όλα επιτρέπονται. Δεν σου τα επιτρέπει όμως ο Παύλος, ο οποίος δίνει την ίδια εξουσία και στη γυναίκα» (Ομιλία Ζ’ Εις το Κατά Ματθαίον, 7).
Βλέπετε πως ο άγιος ερμηνεύει τον Παύλο ως υποστηρικτή της ισοτιμίας των δύο φίλων και όχι ως υποτιμητικό προς τη γυναίκα, όπως δυστυχώς τον παρερμηνεύουν πολλοί σημερινοί (προκατειλημμένοι ή παραπληροφορημένοι) μελετητές του.
ΙΑ) Επίσης γράφει (Ομιλία κ’ Εις την Προς Εφεσίους, 2): «Ποια σύζευξη υπάρχει, όταν η γυναίκα τρέμει τον άνδρα;». Και προσθέτει τα εξής εκπληκτικά (στο ίδιο, 6): «Ούτε ο άνδρας να πιστεύει εύκολα τα λεγόμενα εναντίον της γυναικός του. […] Και αν ακόμη σε κατηγορεί η γυναίκα, να μη δυσανασχετείς˙ η ενέργειά της αυτή είναι δείγμα φιλίας, όχι απογνώσεως˙ οι κατηγορίες της είναι δείγμα θερμής φιλίας και θερμής διαθέσεως και φόβου»! Και ακόμη (στο ίδιο, 8): «Να αποδεικνύεις ότι εκτιμάς πάρα πολύ την επικοινωνία μαζί της και ότι θέλεις να βρίσκεσαι γι’ αυτήν περισσότερο στο σπίτι, παρά στην αγορά˙ και να την προτιμάς από όλους τους φίλους και τα παιδιά που γεννήθηκαν από αυτή, και αυτά να τα αγαπάς εξ αιτίας της». Λίγο νωρίτερα, έχει πει (στο ίδιο, 2): «να μην αποστραφείς τη γυναίκα εξ αιτίας της ασχήμιας της»!
Χρόνια μας πολλά!
ευχαριστώ πολύ
τζ κ
Μεγα λαθος!!! Αυτη η ομιλια του δεν υπαρχει!!! Η αντίστοιχη ομιλια ειναι του Ιωαννου του Δαμασκηνου και μηλα για τις ΠΟΡΝΕΣ και οχι για τις κανονικες γυναικες. Η ομιλια λεγετε περι γυναικων πονηρων και μοιχαλιδων και πορνευουσων και πασης κακιας πεπληρωμενων!!!