του Μάρκου Κρητικού
Μέρες χαλάρωσης και τα καλά αστυνομικά βιβλία παραμένουν μια “σοφή” επιλογή. Όλα, εκτός από ένα, είναι πρόσφατες σχετικά εκδόσεις και κάποια από αυτά έχουν μείνει στην ιστρια του αστυνομικού μυθιστορήματος ως “σηματωροί” του είδους.
John Harvey – Σώμα και ψυχή
Μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης
Άγρα (2022)
σελ. 384
O Τζον Χάρβεϊ είναι βρετανός συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών με πάνω από εκατό βιβλία στο παλμαρέ του και πολλές διακρίσεις, με σπουδαιότερη, το βραβείο Diamond Dagger από την Ένωση Συγγραφέων Εγκλημάτων (CWA) για το σύνολο του έργου του και την προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε το 2009, με το μυθιστόρημα Εύκολη λεία (Πόλις), την όγδοη από τις δεκατέσσερεις περιπέτειες της σειράς, με πρωταγωνιστή του φανατικό φίλο της τζαζ και γατόφιλο, ντετέκτιβ, Τσάρλι Ρέζνικ. Το μυθιστόρημα Σώμα και ψυχή, είναι το τελευταίο μέρος της εμβληματικής τετραλογίας του πρώην αστυνομικού επιθεωρητή, Φρανκ Έλντερ. Ο συνταξιούχος Έλντερ, απογοητευμένος από έναν αποτυχημένο γάμο και μια οικογενειακή τραγωδία, έχει αποσυρθεί στη σκοτεινή Κορνουάλη στη νοτιοδυτική Αγγλία όπου ζει μοναχικά και περιστασιακά προσφέρει τις υπηρεσίες του στην τοπική αστυνομία. Όταν η κόρη του Κάθριν, εμφανίζεται ξαφνικά στην πόρτα του, γνωρίζει ότι κάτι δεν πάει καλά ενώ οδυνηρές αναμνήσεις κατακλύζουν το μυαλό του. Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν γίνεται γνωστό ότι ο πρώην εραστής της, ένας αμφιλεγόμενος καλλιτέχνης βρίσκεται άγρια δολοφονημένος. Οι υποψίες πέφτουν στην Κάθριν και ενώ ο Έλντερ αγωνίζεται να αποδείξει την αθωότητά της, ένας εφιάλτης από το παρελθόν θα μπει ξανά στη ζωή τους. Ένα ατμοσφαιρικό αστυνομικό θρίλερ με αιχμηρό κοινωνικό σχόλιο, λιτή αφήγηση, στακάτους διαλόγους και απρόσμενη πλοκή που οδηγεί σε ένα συγκλονιστικό φινάλε.
Μετάφραση: Χάρης Τανταρούδας Παπασπύρου
Μάγμα (2021)
σελ. 288
Ο «πρίγκιπας του παράδοξου», Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον, θεωρείται ένας από τους πιο πνευματώδεις και πολυτάλαντους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Έγραψε περίπου 80 βιβλία, αρκετές εκατοντάδες ποιήματα και περισσότερα από 200 διηγήματα. Ο πατέρας Μπράουν είναι μια ιδιότυπη λογοτεχνική φιγούρα που εμφανίζεται σε πενήντα δυο διηγήματα του Τσέστερτον, τα οποία έχουν εκδοθεί σε πέντε συλλογές. Μια απ’ αυτές, είναι Το μυστικό του πατρός Μπράουν, με δέκα συναρπαστικές όσο και παράδοξες ιστορίες -όπως συνηθίζει ο συγγραφέας- και πρωταγωνιστή έναν Καθολικό ιερέα, ξακουστό για την ικανότητα του στην εξιχνίαση υποθέσεων κλοπών και δολοφονιών, χάρη στο μεγάλο μυστικό του για το οποίο αποκαλύπτει: «Προσπαθώ να μπω μέσα στον δολοφόνο […] Ταυτίζομαι με τον άνθρωπο που παρατηρώ· μπαίνω στο σώμα του· κουνάω τα χέρια και τα πόδια του. Περιμένω όμως μέχρι να καταλάβω ότι είμαι μέσα σ’ έναν δολοφόνο, κάνοντας τις σκέψεις του και παλεύοντας με τα πάθη του· μέχρι να βρεθώ για τα καλά στη θέση του και να νιώσω το κρυφό, κολασμένο μίσος του· μέχρι να δω τον κόσμο με το δικό του αιμοβόρο και αλλήθωρο βλέμμα, κοιτάζοντας ανάμεσα απ’ τις παρωπίδες της πλανημένης του συνείδησης». Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες σε συνέντευξή του δήλωσε για τον συγγραφέα: «Ήξερε πως να αξιοποιήσει στο έπακρο ένα detective story». Ένα απολαυστικό ανάγνωσμα από έναν σπουδαίο στυλίστα της γραφής που τίμησε την αστυνομική λογοτεχνία.
Patricia Highsmith – Αυτή η γλυκιά αρρώστια
Μετάφραση: Μαρία Λαϊνά
Μεταίχμιο (επανέκδοση 2022)
σελ. 384
Η Πατρίσια Χάισμιθ έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις σπουδαιότερες γυναικείες φυσιογνωμίες της αμερικανικής λογοτεχνίας και κορυφαία εκπρόσωπος του σασπένς. Έγραψε είκοσι δυο μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων και δοκίμια. Έγινε διάσημη για τα ψυχολογικά θρίλερ της, τα περισσότερα εκ των οποίων μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο με μεγάλη επιτυχία. Αυτή η γλυκιά αρρώστια είναι το έκτο της μυθιστόρημα. Ο Ντέιβιντ είναι ένας ήσυχος άνθρωπος που φαινομενικά ζει μια φυσιολογική ζωή. Διαμένει σε μια φτηνή πανσιόν, εργάζεται σκληρά όλη την εβδομάδα και το σαββατοκύριακο επισκέπτεται την άρρωστη μητέρα του στο γηροκομείο. Αυτό τουλάχιστον πιστεύουν ακόμα και οι άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος. Στην πραγματικότητα ο Ντέιβιντ με άλλη ταυτότητα επισκέπτεται ένα σπίτι που έχει αγοράσει και επιπλώσει για να στεγάσει τον παράφορο ερωτά του με την Άναμπελ. Όμως η Άναμπελ είναι είδη παντρεμένη με κάποιον άλλο και είναι έγκυος στο πρώτο τους παιδί. Ο Ντέιβιντ μέσα σ’ αυτό το σπίτι αισθάνεται έντονα την παρουσία της και ελπίζει ότι εκείνη θα αφήσει τα πάντα για να ζήσει μαζί του. Μια συναρπαστική ιστορία εμμονής και επιθυμίας που βυθίζει τον αναγνώστη στις αυταπάτες ενός παραληρηματικού πρωταγωνιστή. Η αστυνομική λογοτεχνία συνηθίζει να βάζει τον αναγνώστη στο μυαλό ενός ψυχοπαθούς πρωταγωνιστή αλλά κανείς δεν το κάνει καλύτερα από την Πατρίσια Χάισμιθ. Άλλο ένα εθιστικό ψυχολογικό θρίλερ από μια σπουδαία συγγραφέα που με το έργο της διεύρυνε τα όρια του αστυνομικού είδους. Στο μυθιστόρημα βασίστηκε η γαλλική ταινία To dites–lui que je l’ aime (1977) σε σκηνοθεσία Κλοντ Μίλερ με τον Ζεράρ Ντεπαρτιέ στο ρόλο του Ντέιβιντ.
Ken Follet – Το μάτι της βελόνας (1978)
Μετάφραση: Μαρία Παπανδρέου
Bell/Χαρλένικ Ελλάς (2023)
σελ. 456
To μάτι της βελόνας είναι ένα από τα πιο γνωστά κατασκοπικά μυθιστορήματα της δεκαετίας του ’80. Απογείωσε την καριέρα του συγγραφέα και τα μυθιστορήματά του κατέκτησαν υψηλές θέσεις στις λίστες των μπεστ σέλερς σε όλο τον κόσμο με συνολικές πωλήσεις πάνω από 160 εκατομμύρια αντίτυπα. Το μυθιστόρημα Το μάτι της βελόνας, χωρίζεται σε έξι μέρη. Το πρώτο διαδραματίζεται το 1940 και τα υπόλοιπα πέντε το 1944, την εποχή που οι Γερμανοί περιμένουν την απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Στον πυρήνα της υπόθεσης είναι η επιχείρηση αντιπερισπασμού που έχει στηθεί από τους συμμάχους ώστε οι Γερμανοί να πιστέψουν ότι η απόβαση θα γινόταν στο Καλαί, στο βορειότερο άκρο της Γαλλίας και όχι στη Νορμανδία. Μεγάλος πρωταγωνιστής ο Φέιμπερ, ο καλύτερος μυστικός πράκτορας του Χίτλερ, με το κωδικό όνομα Βελόνα, ο οποίος θα κατορθώσει να μάθει τα σχέδια των συμμάχων και θα προσπαθήσει να ενημερώσει τους ανωτέρους του, αλλά η ταυτότητά του θα αποκαλυφθεί και θα βρεθεί στο στόχαστρο των Βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Κυνηγημένος και στην προσπάθειά του να επιβιβαστεί σε ένα υποβρύχιο θα βρεθεί σ’ ένα μικροσκοπικό νησί στη Βόρεια Θάλασσα. Μια νεαρή γυναίκα που κατοικεί στο νησί με τον ανάπηρο σύζυγό της, απειλεί να ανατρέψει τα σχέδιά του. ‘Ένα κατασκοπικό μυθιστόρημα αγωνίας που ξεχωρίζει για την απόδοση της σύνθετης ψυχολογίας του αντιφατικού πρωταγωνιστή και τη ρεαλιστική αναπαράσταση της σκοτεινής εποχής λίγο πριν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. To 1981 το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον Ντόναλντ Σάδερλαντ στο ρόλο του κατάσκοπου Φέιμπερ.
Francois Thomazeau – Μασσαλία εμπιστευτικό
Μετάφραση: Λίνα Σιπητάνου
Οκτάνα (2021)
σελ. 370
Ο Μαρσεγέζος Φρανσουά Τομαζό, ιστορικός, δοκιμιογράφος και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων, θεωρείται με τον Ζαν Κλωντ Ιζζό από τους πρωτοπόρους του νουάρ της πόλης, τη δεκαετία του ’90. To μυθιστόρημα Μασσαλία εμπιστευτικό, είναι το πρώτο μέρος μιας τριλογίας που έχει στον πυρήνα του θέματος της, την άρρηκτη σχέση του εγκλήματος με την πολιτική, στη Μασσαλία. Την άνοιξη του 1936, ο Αντουάν Καρντέλλα, ένας Κορσικανός αστυνομικός, δέχεται μια σφαίρα πισώπλατα και τραυματίζεται θανάσιμα στον πολυσύχναστο δρόμο που στεγάζονται τα πολιτικά γραφεία των σοσιαλιστών και των συντηρητικών. Ποιος είχε συμφέρον από τον θάνατο ενός διεφθαρμένου μπάτσου μια μόλις εβδομάδα πριν τις εκλογές; Ο έντιμος Αντρέ Γκριμάλ, ο ανώτερος επιθεωρητής της 9ης Κινητής Μονάδας Επεμβάσεων, και ο Λυσιέν Τερόζ, ο επικεφαλής του Τμήματος Ηθών, θα αναλάβουν τη περίεργη υπόθεση. Διαπλεκόμενοι πολιτικοί, αδίστακτοι μαφιόζοι, φασίστες, μπράβοι, πόρνες και μετανάστες συνθέτουν ένα δαιδαλώδες, σκοτεινό και βίαιο πολιτικό θρίλερ. Ο συγγραφέας αναπαριστά εντυπωσιακά την ιστορική τοιχογραφία της Μασσαλίας του Μεσοπολέμου, συνδυάζει επιδέξια την αστυνομική μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα και παρασύρει τον αναγνώστη σε μια νοσηρή ατμόσφαιρα γενικευμένης κοινωνικής σήψης.
Μετάφραση: Κλαιρ Νεβέ
Μίνωας (2022)
σελ. 336
Ο Πιερ Λεμέτρ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς και καταξιωμένους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων στη Γαλλία. Στην Ελλάδα αγαπήθηκε για τις περιπέτειες του ιδιόρρυθμου ντετέκτιβ Καμίγ Βεροβέν (Αλέξ – Ανν – Ιρέν). Το Φίδι με κεφαλαία είναι το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα του Λεμέτρ το οποίο έγραψε το 1985 και παρέμεινε στο συρτάρι του τριάντα πέντε χρόνια μέχρι την πρώτη του έκδοση. Πρωταγωνίστρια είναι η Ματίλντ Περέν, εξήντα τριών ετών, χήρα γιατρού και ηρωίδα της Αντίστασης, η οποία ζει με τον σκύλο της ράτσας Δαλματίας, σ’ ένα μικρό διαμέρισμα κοντά στο Παρίσι. Κανείς –και ειδικά η αστυνομία– δεν μπορεί να φανταστεί ότι η κομψή και ελαφρώς υπέρβαρη Ματίλντ είναι μια άριστα εκπαιδευμένη δολοφόνος που εκτελεί μεθοδικά και με ακρίβεια τα συμβόλαια θανάτου που της αναθέτουν. Τον τελευταίο καιρό όμως κάτι δεν πάει καλά. Η Ματίλντ μπερδεύει τους στόχους, δεν καταστρέφει τα αποδεικτικά στοιχεία των δολοφονιών που διαπράττει, αφήνει τα ίχνη της στον τόπο του εγκλήματος και κάνει αλόγιστη χρήση βίας. Ο συμπαθής και εκκεντρικός επιθεωρητής Ρενέ Βασίλιεφ θα πρέπει να σταματήσει το αιματοκύλισμα που δεν έχει λογική και να ξετρυπώσει «το μεγάλο φίδι». Ένα διασκεδαστικό αστυνομικό μυθιστόρημα που κινείται στα όρια της παρωδίας, με έντονα στοιχεία μαύρου χιούμορ, εκρηκτικές σκηνές, καταιγιστικό ρυθμό, ευτράπελες καταστάσεις και επιτυχημένες γκροτέσκες φιγούρες που πλαισιώνουν την ανεπανάληπτη πρωταγωνίστρια της ιστορίας.
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου (2012)
σελ. 257
Mε αφορμή την πέμπτη περιπέτεια του Έντγκαρ Μεντιέτα, Εκείνη μπήκε από το παράθυρο του μπάνιου (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου) που εκδόθηκε πριν λίγους μήνες και είχαμε συμπεριλάβει στα καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα της περασμένης χρονιάς, προτείνουμε και τις Ασημένιες σφαίρες, το πρώτο βιβλίο της σειράς. Ο καταθλιπτικός, επιρρεπής σε καταχρήσεις και συναισθηματικά ευάλωτος επιθεωρητής της αστυνομίας στο Κουλιακάν του Μεξικού, αναλαμβάνει δράση όταν ο αμφισεξουαλικός μεγαλοδικηγόρος και γιος πρώην υπουργού Μπρούνο Κανισάλες βρίσκεται νεκρός στο κρεβάτι του, ενώ η πρώην ερωμένη του και βασική ύποπτη του φόνου αυτοκτονεί λίγες ώρες αργότερα. Την ώρα που οι φόνοι πληθαίνουν ο Ζερβοχέρης –όπως τον αποκαλούν οι συνάδελφοί του- καλείται να αποφασίσει αν θα κλείσει άρον άρον την υπόθεση, όπως επιτάσσουν οι ανώτεροί του, ή θα πάρει το θέμα προσωπικά αφού σ’ αυτήν εμπλέκονται φαντάσματα του παρελθόντος του. Βαρόνοι ναρκωτικών, διαπλεκόμενοι πολιτικοί, διεφθαρμένοι αστυνομικοί, μοιραίες γυναίκες και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα συνθέτουν ένα σκληρό και ρεαλιστικό, σύγχρονο νουάρ που προσαρμόζει τα στερεότυπα του αμερικάνικου hard-boiled στη μυστηριώδη και πάντα γοητευτική μεξικάνικη κουλτούρα. Αυτό όμως που ξαφνιάζει είναι η αφηγηματική τεχνική του συγγραφέα με τα υποκείμενα να εναλλάσσονται μέσα στην ίδια αράδα χωρίς τα συνήθη σημεία στίξης. Το στοιχείο αυτό προσδίδει παραληρηματικό ρυθμό στην αφήγηση παρασύροντας τον αναγνώστη στις δαιδαλώδεις διαδρομές των εσωτερικών αναζητήσεων του ήρωα.
Nicholas Blake – To κτήνος πρέπει να πεθάνει
Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανίτης
Αλεξάνδρεια (2021)
σελ. 296
«Θα σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν ξέρω το όνομά του, δεν ξέρω πού μένει, δεν έχω ιδέα πώς μοιάζει. Άλλα θα τον βρω και θα τον σκοτώσω…». Αυτές είναι οι δυο πρώτες αράδες από το προσωπικό ημερολόγιο του αναγνωρισμένου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Φρανκ Κερνς, στο οποίο καταγράφει με λεπτομέρειες τις έρευνές του προκειμένου να εντοπίσει και να εκδικηθεί τον οδηγό που τραυμάτισε θανάσιμα και εγκατέλειψε στο δρόμο, τον εξάχρονο γιο του. Τι γίνεται όμως όταν ο ασυνείδητος οδηγός βρίσκεται μέσα στο σπίτι νεκρός, δηλητηριασμένος με στρυχνίνη, ενώ υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι σχεδίαζε να τον δολοφονήσει; Ο συγγραφέας για βγει από τη δυσμενή θέση στην οποία έχει περιέλθει, θα ζητήσει μέσω ενός φίλου, τη βοήθεια του περιώνυμου ιδιωτικού ντετέκτιβ, Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊ. Ένα λογοτεχνικό whodunit, ευφυούς πλοκής, αντιπροσωπευτικό της χρυσής περιόδου του προπολεμικού βρετανικού αστυνομικού, από έναν σπουδαίο στυλίστα της γραφής, τον ποιητή Σέσιλ Ντέι-Λιούις –πατέρα του διάσημου ηθοποιού Ντάνιελ Ντέι-Λιούις. Πρόκειται για το τέταρτο μυθιστόρημα –από τα δεκαέξι συνολικά–της επιτυχημένης σειράς, με πρωταγωνιστή τον εγκεφαλικό ιδιωτικό ερευνητή Στρέιντζγουεϊ, την οποία ο συγγραφέας υπέγραψε με το ψευδώνυμο Νίκολας Μπλέικ. Το κτήνος πρέπει να πεθάνει, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1969, σε γαλο-ιταλική παραγωγή, από τον σκηνοθέτη Κλοντ Σαμπρόλ.
Μετάφραση: Μαρία Οικονομίδου
Εκδόσεις Πατάκη (2023)
σελ. 544
«Ανάμεσα στις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το μυθιστόρημα, πέραν από τα εγχειρίδια εγκληματολογίας και ψυχιατρικής καθώς και κείμενα ιατροδικαστικής, υπάρχουν και οι μελέτες του FBI, οι οποίες αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων στο ζήτημα των κατά συρροή δολοφόνων και των βίαιων εγκλημάτων», θα δηλώσει ο εγκληματολόγος και συγγραφέας, Ντονάτο Καρίζι. Ο Υποβολέας έκανε μεγάλη αίσθηση, απέσπασε βραβεία και διθυραμβικές κριτικές και τον ανέδειξε ως έναν από τους σπεσιαλίστες του ευπώλητου αστυνομικού θρίλερ, με εκατομμύρια πωλήσεις σε όλο τον κόσμο και φανατικούς αναγνώστες στην Ελλάδα. Είναι το πρώτο βιβλίο –από τα τέσσερα– της σειράς, με πρωταγωνίστρια την ειδική στις εξαφανίσεις αστυνόμο Μίλα Βάσκες που, μαζί με τον εγκληματολόγο Γκόραν Γκάβιλα και την ομάδα του, καλείται να εξιχνιάσει μια σειρά στυγερών δολοφονιών. Ένα σκοτεινό ψυχολογικό θρίλερ που υπηρετεί πιστά τα κλισέ του είδους: τελετουργικοί φόνοι που πρέπει να αποκρυπτογραφηθούν, mind game δολοφόνου-ντετέκτιβ (αναγνώστη-συγγραφέα), σκληρές εικόνες και υπερβολές στην πλοκή που απογειώνουν το σασπένς. Ιδανικό page turner μυθιστόρημα.
