(επιμέλεια: Γιούλη Αναστασοπούλου).
Συστηθείτε στους αναγνώστες: Tι πρέπει να γνωρίζουν για εσάς και τους ηρωές σας;
Το να γράφεις εμπεριέχει και λίγο αυτοψυχανάλυση, οπότε νομίζω οι βασικές συστάσεις γίνονται…διαβάζοντας! Οι ήρωες και ηρωίδες από την άλλη, έχουν μια σχετική αυτονομία- πολλές φορές αφήνω μερικά πράγματα να διαμορφωθούν πηγαία, άλλες φορές τους γνωρίζω και εγώ καλύτερα όσο προχωράει η ιστορία. Διατηρώ όμως πάντα μια απόσταση με την έννοια του ηθικοπλαστικού ‘’ατομικού’’ ήρωα, που κάπως κυριαρχεί στους σύγχρονους μύθους- είναι πολύ πιο ενδιαφέρον να ταλαιπωρούνται και αυτοί από τις ίδιες αντιφάσεις που ταλαιπωρούν όλους μας, να είναι ατελείς, άνισοι και αντί-ήρωες. Αντίστοιχα, σε παιδικά βιβλία, μου φαίνεται αρκετά βαρετός κάποιος ‘’διδακτικός’’ ήρωας που υποτίθεται νουθετεί με κάποιο πρότυπο. Ακόμα και παιδαγωγικά, έχω την αίσθηση ότι ένα βιβλίο προσφέρει πολλά περισσότερα θέτοντας μια και μόνο ενδιαφέρουσα ερώτηση, από το να σερβίρει δέκα έτοιμες απαντήσεις των ‘’μεγάλων’’. Ήρωες και ηρωίδες με ερωτήματα λοιπόν, οι απαντήσειςάλλωστε είναι ένα διακύβευμα που αφορά με τον ίδιο τρόπο συγγραφέα και αναγνώστη.
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε;
Διαβάζοντας, μάλλον. Από μικρή ηλικία σκαρφιζόμουν τα δικά μου παραμύθια και το πάλευα να τα γράψω- αυτό συνεχίστηκε για πολλά χρόνια, χωρίς βέβαια να επιδιώκω ποτέ να ‘’επικοινωνήσω’’ αυτά που έγραφα πέρα από μικρούς κύκλους. Νομίζω πως συνέβαλε και η αναταραχή της εποχής μας και μια πιο έντονη παρόρμηση για έκφραση για να με κάτσει στο πληκτρολόγιο πιο οργανωμένα. Παρέμεινε όμως η διαδικασία του γράφω κάπως συνώνυμη του παίζω. Δυσκολεύομαι να την δω διαφορετικά από μια μορφή διασκέδασης και παιχνιδιού, όπως την έβλεπα και μικρός. Αυτό βέβαια μπορεί και να είναι ο φόβος του επιμελητή…
Με ποιο κείμενο συνομιλεί το κείμενό σας;
Ο Προϊστορικός Ζωγράφος συνομιλεί με την Κιρα Σίνου αλλά και με …εμένα όταν με ενθουσιασμό διάβαζα και ξαναδιάβαζα το Τέλος των Τεράτων και την Χώρα των Μαμούθ! Αυτού του τύπου οι ‘’συνομιλίες’’ είναι σχεδόν απαραίτητες- συνήθως κάποιο βιβλίο θα με εμπνεύσει να γράψω και ακόμα πιο συχνά καταστρώνω ένα υποθετικό τραπέζι για κουβέντα με ετερόκλητους συνομιλητές: Προσφάτως ολοκλήρωσα μια ιστορία αφού είχα διαβάσει τρεις ολότελα διαφορετικούς (σε στυλ και εποχή) συγγραφείς. Η μίξη και σύνθεση των επιρροών άλλωστε είναι η ‘’σφραγίδα’’ του καθενός, υπάρχει ένα νήμα, αισθητικό και νοηματικό στην λογοτεχνία, όπως και σε κάθε άλλη μορφή τέχνης.
Τι σημαίνει για εσάς ότι βρεθήκατε σε μικρές λίστες βραβείων;
Είναι αναμφίβολα μια μεγάλη διάκριση και τιμή, να βρίσκομαι εκεί και μάλιστα με… την πρώτη! Μακάρι να βαρεθείτε να με βλέπετε. Από την άλλη, πρέπει να ομολογήσω ότι αυτή την διάσταση δεν την είχα σκεφτεί αρχικά, καθώς οι συγγραφείς είναι αρκετά τυχεροί- αρκεί μια ζωγραφιά από ένα παιδί ή ένα ‘’ευχαριστώ’’ από έναν αναγνώστη για να πάρουν μπόλικη επιβράβευση. Καμιά φορά όμως, το πιο δύσκολο είναι να ικανοποιεί κανείς τον εαυτό του δημιουργώντας, και αυτή πρέπει να είναι πάντα η αφετηρία.
Αισθάνεστε ότι ανήκετε σε μια γενιά συγγραφέων;
Κάθε δημιουργός αναμετράται συνεχώς με μια αντίφαση: Είναι πάντα παιδί της εποχής του, και πάντα προσπαθεί να την υπερβεί. Στην πραγματικότητα, όσο πιο βαθιά επικοινωνεί κανείς με την εποχή του, τόσο πιο πιθανό είναι να κάνει το απόσταγμά του οικουμενικό και διαχρονικό. Φυσικά, παρατηρώ πολλές διαφορές για έναν/μια νέο/α συγγραφέα στο σήμερα με το βιβλίο και το παραμύθι ας πούμε στις αρχές του ’90. Δεν είναι μόνο τα οικονομικά μεγέθη και η πρόσβαση στο βιβλίο- είναι και η αναζήτηση της εποχής, που δημιουργεί άλλες απαιτήσεις για τον ρόλο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Επιπλέον, είμαι σίγουρος (και θα προσπαθήσω να γίνω και εγώ κομμάτι σε αυτό) ότι η γενιά μου θέλει να βρει, μοχθεί να βρει, νέους και εκρηκτικούς τρόπους να δημιουργήσει και να εκφραστεί. Να φέρει τις αναπαραστάσεις της στο χαρτί, σε νότες, σε εικόνες, να φέρει στην τέχνη αυτή την αντίφαση του καιρού μας: Από τη μια το σκιερό μέλλον, από την άλλη το ξεροκέφαλο πείσμα για καλύτερες ημέρες.
Tι σας λείπει από το λογοτεχνικό τοπίο σήμερα;
Ίσως λίγο το ρίσκο. Ξέρω δηλαδή, από πρώτο χέρι, πόσο δύσκολο είναι να βγει στην ελληνική εκδοτική παραγωγή ένα βιβλίο π.χ. επιστημονικής φαντασίας ή οτιδήποτε εκτός κάποιων ‘’ιερών στεγανών’’ που ακολουθεί η ελληνική πεζογραφία (στην πλειοψηφία της): Η ‘’ελληνικότητα’’, τα ρομάντζα εποχής κ.ο.κ.. Χρειάζεται μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο νέο (ακόμα και αν πολεμά το ‘’παλιό’’), στο γεγονός ότι οι νέες δημιουργίες αντλούν την έμπνευσή τους από νέα ερωτήματα, από πολλαπλές επιρροές και διαφορετικά αισθητικά ρεύματα. Ακόμα και το κριτήριο της ‘’απήχησης’’ είναι κάτι που μεταβάλλεται ανάλογα και με την προσφορά.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε ένα αγαπημένο σας βιβλίο ποια θα ήταν η παρέμβασή σας;
Το μόνο που θα έκανα στα αγαπημένα μου βιβλία θα ήταν να τα… ξαναβρώ από εκεί που τα έχω δανείσει. Μια δημιουργία, με τις ατέλειες της, με την ιδιαίτερη κατάσταση του δημιουργού της όταν την έγραφε, είναι αυτό που είναι. Μια ‘’στιγμή’’ που για κάποιους μπορεί να είναι ‘’συμβάν’’. Η μόνη προσαρμογή που πρέπει να κάνει κάποιος είναι να εμπνευστεί και να ‘’συνομιλήσει’’, γράφοντας (ή παίζοντας ή ζωγραφίζοντας) την δική του ‘’συνέχεια’’.
Γράφετε κάτι καινούριο;
Πολλά και διάφορα! Για παράδειγμα, η Ιωνάννα του Προϊστορικού Ζωγράφου πολύ σύντομα θα συνεχίσει τις …περιπέτειές της στην Προϊστορία, πηγαίνοντας μάλιστα πολύ πιο πίσω, στην εποχή των δεινοσαύρων! Επίσης, πολύ σύντομα από τις εκδόσεις Κέδρος θα κυκλοφορήσει η Ασημένια Θάλασσα, μια δυστοπική ιστορία περιπλάνησης για μετά το τέλος του κόσμου. Παραμύθια για μικρούς και παραμύθια για μεγάλους είναι στο ‘’φούρνο’’ και ετοιμάζονται, οπότε ελπίζω να ενοχλώ αρκετά συχνά τα επόμενα χρόνια.
Ποιoς ήταν ο αγαπημένος σας παιδικός ήρωας;
Δύσκολο- Το να διαλέξω έναν δηλαδή, θα μπορούσα να φτιάξω μια λίστα αντί για αυτό! Γενικά μικρός διάβαζα ότι έπεφτε στα χέρια μου και έβλεπα ότι ταινία έφτανε στο βίντεο- ταυτιζόμουν ταυτόχρονα με τον Τζούπιτερ από τους ‘’Τρεις Ντεντέκτιβ’’, με τον Longfootαπό το ‘’Η Γη πριν αρχίσει ο χρόνος’’ και με τον Spiderman…Πολλοί και διαφορετικοί ήρωες, ο καθένας με την δική του επιρροή…
Ποιον νέο συγγραφέα θα μας προτείνατε να φιλοξενήσουμε στις Συστατικές Επιστολές;
Α, έχω πολλές προτάσεις- αλλά ξεκινάω με δυο:
Ο Προϊστορικός Ζωγράφος είχε την τύχη να εικονογραφηθεί από το φοβερό πενάκι της Λέλας Στρούτση. Λίγους μήνες μετά, η ίδια έγραψε και εικονογράφησε την [μια και μοναδική] ‘’Μαύρη Θρούμπα’’, επίσης από εκδόσεις Κέδρος! Συστήνω λοιπόν την Λέλα και την Μαύρη Θρούμπα της ανεπιφύλακτα (για την ζωγραφική της δεν το συζητώ καν)! Περνώντας και στο ενήλικο, ένα από τα ‘’πρωτοεμφανιζόμενα’’ βιβλία της χρονιάς που μας πέρασε που όντως δοκίμαζε κάτι διαφορετικό, σε θέμα, αισθητική και στυλ ήταν το ‘’Χωρίς Σκηνή’’ της Λίλλυ Σπαντιδάκη! Πιστεύω ότι θα έχει να πει πολλά και ωραία πράγματα, αν την αφήσουν οι γάτες της…
Μικρό Βιογραφικό
Ο Πάνος Τσερόλας γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1985 στην Αθήνα. Σπούδασε Γεωλογία στην Πάτρα, συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές και σήμερα ολοκληρώνει το διδακτορικό του στην Γεωλογία Πετρελαίων στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Έντονα ενεργός στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις τα τελευταία δέκα χρόνια. Σήμερα είναι μέλος του Δ.Σ. του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, αρθρογραφεί σε διάφορα πολιτικά και πολιτιστικά περιοδικά και site. Το πρώτο του βιβλίου ”Izzy Questions” (Περί Έρωτος) κυκλοφόρησε στα ελληνικά και τα αγγλικά σε μορφή e-book από τις εκδόσεις Paper Publishing. Ο ”Προϊστορικός Ζωγράφος” ήταν το πρώτο του βιβλίο με τις εκδόσεις Κέδρος και έπεται συνέχεια.
