του Μάρκου Κρητικού
«Το αστυνομικό μυθιστόρημα ανήκει στην παράδοση της αγγλικής λογοτεχνίας, η οποία θεωρεί εκτροπή το έγκλημα, τη βία και το κοινωνικό χάος, ενώ θεωρεί την αρετή και την ευταξία, ένα θεσμό για τον οποίο κάθε λογικός πολίτης αγωνίζεται, και που επιβεβαιώνει την πίστη μας, παρά τις κάποιες αντίθετες μαρτυρίες, ότι ζούμε σε ένα λογικό, κατανοητό και ηθικό κόσμο. Και μ’ αυτό δεν προσφέρει μόνο ικανοποίηση για την ήπια νοητική πρόκληση της λύσης ενός γρίφου, την έξαψη, την επιβεβαίωση των αγαπημένων μας πιστεύω στην καλοσύνη και στην τάξη, αλλά μας μπάζει επίσης σ’ έναν οικείο και καθησυχαστικό κόσμο, όπου γινόμαστε συμμέτοχοι ενός βίαιου θανάτου, ο οποίος όμως μένει απρόσιτος, τόσο όσον αφορά την ευθύνη όσο και τον τρόμο».
(Π. Ντ. Τζέιμς – Συζητώντας για το αστυνομικό μυθιστόρημα, μτφρ. Τούλια Τόλια, εκδόσεις Καστανιώτη).
Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής
Ποικίλη στοά (2016)
σελ. 128
O Άγγλος συγγραφέας και κριτικός Κάρολος Ντίκενς, θεωρείται από πολλούς ο μεγαλύτερος μυθιστοριογράφος της βικτοριανής εποχής. Δημιούργησε μερικούς από τους πιο γνωστούς λογοτεχνικούς ήρωες –όπως ο θρυλικός Όλιβερ Τουίστ–, ενώ το μυθιστόρημά του, Μεγάλες προσδοκίες (Εκδόσεις Πατάκη) συμπεριλήφθηκε στη λίστα με τα εκατό καλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών. Τα βιβλία του είχαν πρωτοφανή απήχηση κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ διαβάζονται ευρέως μέχρι σήμερα. Κριτικοί και μελετητές του έργου του τον αναγνωρίζουν ως λογοτεχνική ιδιοφυΐα κι ως έναν από τους μεγαλύτερους αφηγητές της παγκόσμιας λογοτεχνικής παράδοσης. Οι περισσότεροι σύγχρονοι αναγνώστες δεν θεωρούν τον Κάρολο Ντίκενς συγγραφέα μυστηρίου και αστυνομικών ιστοριών και σίγουρα δεν απέκτησε τη φήμη του ως τέτοιος. Πέρα όμως από τα αρκετά διηγήματα μυστηρίου που έχει γράψει –όπως αυτά της παρούσας έκδοσης–, μια ματιά στο σύνολο του έργου του μας δείχνει ότι σε μια εποχή που η αστυνομική λογοτεχνία βρισκόταν ακόμα στα σπάργανα, ο Ντίκενς με ρεαλισμό και αμεσότητα, εγκιβώτιζε ιστορίες μυστηρίου και εγκλήματος σε σχεδόν κάθε του μυθιστόρημα ή νουβέλα, με τρόπο ώστε να μπορεί σήμερα να θεωρηθεί ένας από τους πρωτεργάτες στην εξέλιξη του είδους. Η Δίκη για φόνο και άλλα μυστήρια είναι μια συλλογή τριών διηγημάτων που δημοσιεύτηκαν την περίοδο 1859-1865 στο περιοδικό All the Year Round, που εξέδιδε ο ίδιος ο συγγραφέας. Τα δυο πρώτα –Η δίκη για φόνο και Οι θνητοί του σπιτιού– είναι ιστορίες μυστηρίου με έντονα μεταφυσικά στοιχεία ενώ στο τρίτο, με τον τίτλο Καταδίωξη, ο συγγραφέας εμπνεύστηκε από την παρουσία του ως δημοσιογράφου του δικαστικού ρεπορτάζ στη δίκη γνωστού Άγγλου καλλιτέχνη, που πίστευαν ότι ήταν κατά συρροή δολοφόνος.
Wilkie Collins – Η γυναίκα με τα άσπρα (1860)
Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2016)
σελ. 1035
Ο Λονδρέζος Ουίλκι Κόλινς ήταν μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της αγγλικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Έγραψε είκοσι τέσσερα μυθιστορήματα, πολλά διηγήματα, και θεατρικά έργα. H γυναίκα με τα άσπρα είναι το πέμπτο δημοσιευμένο μυθιστόρημά του. Κυκλοφόρησε σε συνέχειες ταυτόχρονα στο περιοδικό All the Year Round του Κάρολου Ντίκενς στην Αγγλία και στο Harper’s Weekly στις ΗΠΑ από τον Νοέμβριο του 1859 ως τον Αύγουστο του 1860 και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Αμέσως μετά εκδόθηκε σε βιβλίο κάνοντας οκτώ επανεκδόσεις σε διάρκεια μόλις τριών μηνών. Θεωρείται το αριστούργημα του συγγραφέα και το πρώτο αισθηματικό μυθιστόρημα μυστηρίου (sensation novel) ενός μυθιστορηματικού είδους που συνέδεσε το μεσαιωνικό μυστήριο με τον σκληρό ρεαλισμό της εποχής του και χαρακτηρίστηκε ως ο προάγγελος του αστυνομικού μυθιστορήματος. Η ασυνήθιστη αφηγηματική δομή της ιστορίας –εμπνευσμένη από τη νομική εκπαίδευση του συγγραφέα– εντυπωσιάζει τον αναγνώστη. Τον λόγο παίρνουν σχεδόν όλοι οι βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου αλληλοσυμπληρώνοντας το παζλ της αφήγησης. Η δαιδαλώδης υπόθεση ξεκινάει με την τυχαία συνάντηση του Ουόλτερ Χαρτράιτ, καθηγητή καλλιτεχνικών, με μια μυστηριώδη λευκοντυμένη γυναίκα που έχει χαθεί στους δρόμους του Λονδίνου και, όπως μαθαίνει αργότερα, έχει δραπετεύσει από άσυλο. Ερωτικά πάθη, ίντριγκες, μυστήριες συμπτώσεις, εγκλήματα, ιστορίες κατασκόπων και πολιτικές δολοπλοκίες συνδέουν μοιραία τα δύο πρόσωπα. «Άσχετα αν το διαβάζουμε σαν βικτοριανό κλασικό έργο ή σαν το πρώτο μυθιστόρημα μαφίας (με τον Φόσκο σαν πρώιμο Νονό) ή σαν τον γεννήτορα του αγγλικού αστυνομικού μυθιστορήματος (με τον Χαρτράιτ σαν πρώιμο Ιδιωτικό Ερευνητή) ή σαν μια διερεύνηση μερικών από τις σκοτεινότερες άγνωστες πλευρές της βικτοριανής σεξουαλικότητας. ή Γυναίκα με τα Άσπρα παραμένει ένα από τα δύο ή τρία μυθιστορήματα της περιόδου που θα διατηρήσουν τη θέση τους για την εξαιρετικά υψηλή αναγνωσιμότητά τους» διαβάζουμε στην πολύ κατατοπιστική εισαγωγή τoυ ακαδημαϊκού Τζον Σάδερλαντ που περιλαμβάνει η παρούσα εξαιρετική έκδοση.
Άλλη μια πρόταση από το έργο του Ουίλκι Κόλινς:
- Η φεγγαρόπετρα, μτφρ. Τάσος Δαρβέρης, Μέδουσα – Σέλας Εκδοτική.
Μια νεαρή Αγγλίδα κληρονομεί στα δέκατα όγδοα γενέθλιά της, ένα πολύτιμο ινδικό διαμάντι από το θείο της, ένα διεφθαρμένο αξιωματικό του βρετανικού στρατού που υπηρέτησε στην Ινδία. Θα το φορέσει στο μεγάλο πάρτι των γενεθλίων της αλλά το ίδιο βράδυ, το διαμάντι θα κλαπεί από την κρεβατοκάμαρά της. Κάποιοι καλεσμένοι αλλά και άτομα από το προσωπικό θεωρούνται ύποπτοι ενώ εντύπωση προκαλεί η αινιγματική συμπεριφορά της εορτάζουσας. Ο λοχίας Καφ θα κατευθύνει τις έρευνες αλλά το πάρτι θα τελειώσει χωρίς να λυθεί η υπόθεση της κλοπής. Ένα σπουδαίο μυθιστόρημα μυστηρίου, επιστολικής δομής και πολυφωνικής αφήγησης που θεωρείται ότι καθιέρωσε βασικούς κανόνες του αστυνομικού είδους. «Probably the very finest detective story ever written», θα πει η Αγγλίδα συγγραφέας Ντόροθι Σάγιερς.
Μετάφραση: Ανδρέας Μιχαηλίδης
Μεταίχμιο (2018)
σελ. 320
Ο Σκοτσέζος συγγραφέας Άρθουρ Κόναν Ντόιλ είναι ο δημιουργός του Σέρλοκ Χολμς, ίσως του πιο διάσημου ντετέκτιβ στην ιστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας. Έκανε την παρθενική του εμφάνισή του το 1887 στο μυθιστόρημα Σπουδή στο κόκκινο (Ερατώ) και πρωταγωνίστησε –με τον βοηθό του, δόκτορα Ουότσον– για σαράντα χρόνια σε τέσσερα μυθιστορήματα και πενήντα έξι διηγήματα. Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς έχουν μεταφερθεί πολλές φορές τόσο στη μεγάλη και στη μικρή οθόνη όσο και στο θέατρο, και ο χαρακτήρας του έχει ενσαρκωθεί από εβδομήντα και πλέον διαφορετικούς ηθοποιούς σε περισσότερες από διακόσιες ταινίες. Το 1894, στο διήγημα Το τελευταίο πρόβλημα, ο Κόναν Ντόιλ βάζει τέρμα στη ζωή του θρυλικού ντετέκτιβ. Επτά χρόνια αργότερα, ύστερα από γενική απαίτηση των αναγνωστών του, επαναφέρει τον Σέρλοκ Χολμς στο μυθιστόρημα Το σκυλί των Μπάσκερβιλ, που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό The Strand Magazine από τον Αύγουστο του 1901 έως τον Απρίλιο του 1902. Ο επαρχιακός γιατρός Τζέιμς Μόρτιμερ ταξιδεύει στο Λονδίνο και ζητά τη βοήθεια του Σέρλοκ Χόλμς και του βοηθού του δόκτορα Ουότσον, γιατί ο φίλος του σερ Τσαρλς Μπάσκερβιλ βρέθηκε νεκρός στο σοκάκι του αρχοντικού του, στο Ντέβον. Παρότι ο θάνατος αποδόθηκε επίσημα σε καρδιακή προσβολή, η «σχεδόν αδιανόητα παραμορφωμένη έκφραση» τρόμου στο πρόσωπο του νεκρού και τα κοντινά ίχνη ενός γιγάντιου κυνηγόσκυλου φέρνουν στην επιφάνεια έναν παλιό θρύλο που στοιχειώνει το αρχοντικό των Μπάσκερβιλ και βάζει σε κίνδυνο τον κληρονόμο του σερ Τσαρλς. Ο Σέρλοκ Χολμς καλείται να αφήσει στην άκρη τις δεισιδαιμονίες και να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από τον μυστήριο θάνατο του σερ Τσαρλς. To Σκυλί των Μπάσκερβιλ θεωρείται μια από τις πιο διάσημες ιστορίες που γράφτηκαν ποτέ και η κορυφαία με πρωταγωνιστή τον Σέρλοκ Χόλμς, ενώ έχει μεταφερθεί περισσότερες από είκοσι φορές στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.
Άλλη μια πρόταση από το έργο του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ:
- Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς, μτφρ. Νίκος Μαρούδας, Ερατώ.
Πρόκειται για την επίτομη έκδοση των πρώτων δώδεκα διηγημάτων του συγγραφέα με πρωταγωνιστή τον Σέρλοκ Χόλμς, και τον βοηθό του Δρ. Ουότσον σε ρόλο αφηγητή, που δημοσιεύτηκαν στο μηνιαίο περιοδικό The Strand, από τον Ιούλιο του 1891 έως τον Ιούνιο του 1892. Περιλαμβάνει μερικές από τις πιο διάσημες περιπέτειες του θρυλικού ντετέκτιβ όπως: Η κηλιδωτή κορδέλα -η αγαπημένη ιστορία του Ντόιλ-, Σκάνδαλο στη Βοημία, Τα πέντε κουκούτσια πορτοκαλιού, H λίστα των Κοκκινομάλληδων κ.α. Ιδανικό ανάγνωσμα για μια πρώτη γνωριμία με τον μυστηριώδη κόσμο του ευφυούς και εκκεντρικού ντετέκτιβ.
Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης
Αλεξάνδρεια (2017)
σελ. 160
O Έντγκαρ Ουάλας ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς συγγραφείς του 20ου αιώνα και ιδιαίτερα δημοφιλής στην Αγγλία του Μεσοπολέμου, όταν και απέκτησε τον εντυπωσιακό τίτλο: «Ο βασιλιάς των θρίλερ». Έγραψε περισσότερα από 170 μυθιστορήματα, περίπου χίλια διηγήματα και θεατρικά έργα, με πωλήσεις πάνω από πενήντα εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ 160 ταινίες έχουν βασιστεί σε βιβλία του. Το μυθιστόρημα Οι τέσσερεις δίκαιοι, τον έκανε διάσημο και ακολούθησαν άλλα πέντε με πρωταγωνιστές τους διαβόητους Δίκαιους που αναλαμβάνουν να αποκαταστήσουν την κοινωνική δικαιοσύνη ανά την υφήλιο, όταν το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα δεν έχει συμφέρον να το πράξει. Στην πρώτη τους περιπέτεια, στο στόχαστρο μπαίνει ο υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, ο οποίος ετοιμάζεται να ψηφήσει ένα νομοσχέδιο που καθιστά ευκολότερη την απέλαση των αλλοδαπών. Οι τέσσερεις Δίκαιοι, θα του στείλουν μια επιστολή η οποία μεταξύ άλλων αναφέρει ότι αν η κυβέρνηση δεν το αποσύρει «θα υποχρεωθούμε να σας εκτελέσουμε, και όχι μόνο εσάς αλλά και όποιον άλλον αναλάβει να προωθήσει ένα τόσο άδικο νομοσχέδιο». Ο υπουργός δεν πτοείται από την απειλή και η αστυνομία του Λονδίνου αναλαμβάνει την προστασία του. Μια καλογραμμένη περιπέτεια με γρήγορο ρυθμό, συνεχή αίσθηση μυστηρίου σχετικά με το πώς οι Δίκαιοι σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν τη δολοφονία και κλιμακούμενη ένταση όσο πλησιάζει η προθεσμία.
Τζον Μπιούκαν – Τα 39 σκαλοπάτια Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη
Μίνωας (2017)
σελ. 192
Ο Τζον Μπιούκαν ήταν Σκοτσέζος συγγραφέας, πολιτικός –διετέλεσε Γενικός Κυβερνήτης του Καναδά–, ιστορικός και δημοσιογράφος με περισσότερα από εκατό έργα στο ενεργητικό του, μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, δοκίμια και βιογραφίες. Με Τα 39 σκαλοπάτια, την πρώτη κατασκοπική περιπέτεια από τις πέντε της σειράς με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ ΧάνεΪ, ο Τζον Μπιούκαν γνώρισε την καταξίωση ως συγγραφέας. Στην πρώτη εμφάνισή του, ο ευκατάστατος Ρίτσαρντ Χάνεϊ έχει πρόσφατα επιστρέψει στο Λονδίνο από την Αφρική. Ένα βράδυ τον επισκέπτεται ένας Αμερικανός γείτονας και ισχυρίζεται ότι γνωρίζει το σχέδιο δολοφονίας του Έλληνα πρωθυπουργού κατά την επικείμενη επίσκεψή του στο Λονδίνο. Όταν λίγες μέρες αργότερα ανακαλύπτει στο διαμέρισμά του νεκρό τον αινιγματικό γείτονα, γίνεται ξαφνικά ο βασικός ύποπτος του φόνου και στόχος ενός ανελέητου ανθρωποκυνηγητού. Ένα καταιγιστικό θρίλερ καταδίωξης με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, κλιμακούμενο σασπένς και υποδειγματική απόδοση της ατμόσφαιρας εγκλωβισμού του ήρωα. Το μυθιστόρημα –πρωτοπόρο για την εποχή του– άνοιξε τον δρόμο του κατασκοπικού, αστυνομικού μυθιστορήματος και επηρέασε τους μετέπειτα συγγραφείς του είδους. Το 2003 το βιβλίο σε δημοσκόπηση του BBC ήταν στη λίστα των αγαπημένων μυθιστορημάτων (best-loved novels) της Βρετανίας, ενώ η εφημερίδα The Guardian το συμπεριέλαβε στα εκατό καλύτερα μυθιστορήματα της αγγλικής γλώσσας. Είκοσι χρόνια αργότερα (1935) μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Άλφρεντ Χίτσκοκ με τον βραβευμένο με Όσκαρ Ρόμπερτ Ντόνατ και την ντίβα της εποχής Μάντλεν Κάρολ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ακολούθησαν άλλες δύο μεταφορές στη μεγάλη οθόνη και μία στην τηλεόραση για λογαριασμό του BBC, αλλά καμία δεν κατάφερε να ξεπεράσει την πρώτη, που θεωρείται σήμερα μία από τις κλασικές νουάρ ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης
Ψυχογιός (2019)
σελ. 328
Η Αγκάθα Κρίστι, μία εκ των σπουδαιότερων συγγραφέων στην ιστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας, έγινε διάσημη σε όλο τον κόσμο για τις περιπέτειες με πρωταγωνιστές τον θρυλικό Βέλγο ιδιωτικό ντετέκτιβ Ηρακλή Πουαρό και τη γηραιά ερασιτέχνη ντετέκτιβ Μις Μαρπλ. Στο βιβλίο Γκίνες αναφέρεται ως η συγγραφέας με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών, με περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια (!) αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Το 1955 έλαβε τον τίτλο Grand Master από την Ένωση Συγγραφέων Μυστήριου της Αμερικής, ενώ το 1971 τον εξόχως τιμητικό τίτλο της Dame Commander του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για τη συνεισφορά της στη λογοτεχνία. Η Δολοφονία του Ρότζερ Άκροϊντ είναι η τρίτη ιστορία της σειράς με πρωταγωνιστή τον Ηρακλή Πουαρό. Ο δαιμόνιος ντετέκτιβ αποσύρεται για ξεκούραση σε μια εξοχική κατοικία στο χωριό Κινγκς Άμποτ, κοντά στην έπαυλη του φίλου του Ρότζερ Άκροϊντ. Ένα βράδυ όμως, ο Άκροϊντ θα βρεθεί νεκρός στο γραφείο του, με ένα μαχαίρι καρφωμένο στον λαιμό. Οι υποψίες θα πέσουν στον θετό γιο του, τον Ραλφ Πάτον, ο οποίος εξαφανίζεται μετά τη δολοφονία. Η Φλόρα Άκροϊντ, ανιψιά του θύματος και αρραβωνιαστικιά του Πάτον, ζητά από τον Πουαρό να εξιχνιάσει το έγκλημα. Ρόλο βοηθού αλλά και αφηγητή της ιστορίας αναλαμβάνει ο γιατρός Τζέιμς Σέπαρντ. To 2013, τα εξακόσια μέλη της Ένωσης Συγγραφέων Εγκλήματος (The Crime Writers Association) ψήφισαν τη Δολοφονία του Ρότζερ Άκροϊντ ως το καλύτερο crime novel όλων των εποχών.
Άλλες δυο προτάσεις από το έργο της Αγκάθα Κρίστι:
- Και δεν έμεινε κανένας, μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, Ψυχογιός.
Δέκα άνθρωποι, άγνωστοι μεταξύ τους, φτάνουν στο Σόλτζερ, ένα μικρό νησί στα ανοιχτά του Ντέβον. Τους έχει προσκαλέσει στη μοναδική έπαυλη του νησιού, ένας μυστηριώδης οικοδεσπότης. Το πρώτο κιόλας βράδυ, μετά από μια σειρά παράξενων γεγονότων κατά τη διάρκεια του δείπνου, ένας εκ των καλεσμένων θα βρεθεί νεκρός. Οι υπόλοιποι δεν θ΄ αργήσουν να καταλάβουν ότι είναι όλοι εγκλωβισμένοι στο νησί, υποψήφια θύματα ενός αόρατου εχθρού που γνωρίζει πολλά για το ένοχο παρελθόν τους και θα αρχίσουν ν’ αναζητούν ανάμεσά τους, τον δολοφόνο. Το μυθιστόρημα Και δεν έμεινε κανένας είναι το απόλυτο best seller της Αγκάθα Κρίστι. Με πωλήσεις περίπου εκατό εκατομμυρίων αντίτυπων είναι το δημοφιλέστερο βιβλίο μυστηρίου και έκτο στη λίστα των εμπορικότερων βιβλίων όλων των εποχών.
- Πρόσκληση σε φόνο, μτφρ. Χρύσα Μπανιά, Ψυχογιός.
«Σας προσκαλούμε στον φόνο που θα λάβει χώρα την Παρασκευή 29 Οκτωβρίου, στο Λιτλ Πάντοκς, στις 6:30 μ.μ. Καλούνται όλοι οι φίλοι. Προσωπικές προσκλήσεις δεν θα σταλούν». Αυτή η παράξενη αγγελία δημοσιεύεται την ίδια μέρα στην τοπική εφημερίδα του μικρού χωριού Τσίπιν Γκλέγκχορν. Πολλοί κάτοικοι θα βρεθούν εκεί από περιέργεια. Όταν το ρολόι χτυπά 6:30, τα φώτα σβήνουν, μια πόρτα ανοίγει απότομα κι ένας άνδρας απαιτεί να σηκώσουν όλοι τα χέρια ψηλά! Οι περισσότεροι προσκεκλημένοι συναινούν, θεωρώντας ότι πρόκειται για φάρσα. Ακούγονται πυροβολισμοί και επικρατεί πανικός. Όταν τα φώτα ανοίγουν ο δράστης είναι νεκρός και η ιδιοκτήτρια του σπιτιού αιμορραγεί. To μυθιστόρημα, θεωρείται από πολλούς μελετητές του έργου της Αγκάθα Κρίστι, ως το καλύτερο με πρωταγωνίστρια την γηραιά ερασιτέχνη ντετέκτιβ Μις Μάρπλ.
Λέσλι Τσάρτρις – Ο άγιος στη Νέα Υόρκη Μετάφραση: Τζίμμυ Κορίνης
Public βιβλιοθήκη (2019)
σελ. 248
Leslie Charteris είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του συγγραφέα Leslie Charles Bowyer-Yin, γεννημένου στη Σιγκαπούρη, από πατέρα Κινέζο και μητέρα Βρετανίδα. Είναι ο δημιουργός του διάσημου υπερήρωα Σάιμον Τέμπλαρ, που πρωταγωνίστησε στα βιβλία του, από το 1928 έως το 1963. «Άψογα ντυμένος πάντοτε. Πολυτελή γούστα. Μένει στα πιο ακριβά ξενοδοχεία και είναι ειδικός σε φαγητά και κρασιά. Οπλοφορεί και είναι άσος στο πέταγμα του μαχαιριού. Έχει δίπλωμα πιλότου. Μιλάει άπταιστα πολλές γλώσσες. Γνωστός ως “O Άγιος” λόγω της συνήθειας του να αφήνει στον τόπο του εγκλήματος ένα παιδιάστικο σκίτσο ανθρώπου με φωτοστέφανο» Αυτή είναι η περιγραφή της Σκότλαντ Γιαρντ για τον καταζητούμενο, μυστηριώδη μπον βιβέρ, Σάιμον Τέμπλαρ του οποίου «οι δραστηριότητες στρέφονται κυρίως κατά του εγκλήματος αλλά με εγκληματικές μεθόδους». Στο μυθιστόρημα, Ο Άγιος στη Νέα Υόρκη, ο κυνικός Σάιμον θα γνωρίσει στη Μαδρίτη έναν Αμερικανό πολυεκατομμυριούχο, ο οποίος θα του αναθέσει έναντι πολύ μεγάλης αμοιβής, να τιμωρήσει τους δολοφόνους του γιού του, γιατί «είναι μια δουλειά που μόνο ένας εκτός νόμου μπορεί να κάνει». Ο Άγιος θα βρεθεί αντιμέτωπος με σκληρούς γκάγκστερ και διεφθαρμένους πολιτικούς που κινούν τα νήματα του υπόκοσμου της Νέας Υόρκης. «Το μυθιστόρημα που κρατάτε στα χέρια σας είναι κατά τη γνώμη μου το καλύτερο και πιο συναρπαστικό που έγραψε ποτέ, γι’ αυτό και το διάλεξα», θα γράψει στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου ο Τζίμμυ Κορίνης. Οι περιπέτειες του Σάιμον Τέμπλαρ διασκευάστηκαν σε κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, ραδιοφωνικές εκπομπές και κόμικς. Η αγγλική τηλεοπτική σειρά The Saint που προβλήθηκε αρχικά στη Μ. Βρετανία σε 118 επεισόδια από το 1962 έως το 1969, με τον αξεπέραστο Ρότζερ Μουρ στο ρόλο του Άγιου, γνώρισε τεράστια επιτυχία σε όλο τον κόσμο.
Dorothy Sayers – Τα εννέα πένθιμα χτυπήματα Μετάφραση: Παλμύρα Ισμυρίδου
Άγρα (2012)
σελ. 509
H Ντόροθι Σέγιερς, η πρώτη γυναίκα απόφοιτος της Οξφόρδης, με σπουδές στη Μεσαιωνική Λογοτεχνία και τις Σύγχρονες Γλώσσες, ήταν συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών, ποιήτρια, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας. Θεωρείται μια από τις τέσσερις «Βασίλισσες του εγκλήματος» μαζί με την Αγκάθα Κρίστι, τη Μάρτζορι Άλλινγκχαμ και τη Νάιο Μαρς. Καταξιώθηκε στις προτιμήσεις του βρετανικού αναγνωστικού κοινού, για τη σειρά των αστυνομικών μυθιστορημάτων και διηγημάτων της που διαδραματίζονται την εποχή του Μεσοπολέμου, με πρωταγωνιστή τον Άγγλο αριστοκράτη, και ερασιτέχνη ντετέκτιβ, λόρδο Πήτερ Ουίμζυ. Τα εννέα πένθιμα χτυπήματα –το ένατο της σειράς που ξεκίνησε το 1923 και ολοκληρώθηκε το 1937– χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς ως το καλύτερο μυθιστόρημα της συγγραφέως. Ο λόρδος Πήτερ Ουίμσυ, λόγω ενός ατυχήματος που είχε λίγο έξω από το χωριό Φέντσερτς Σαιντ Πωλ, φιλοξενείται στο σπίτι του εφημέριου της ενορίας, μέχρι να επισκευαστεί το αυτοκίνητό του. Στην διάρκεια της παραμονής του, μαθαίνει την σκοτεινή ιστορία του χωριού και συμμετέχει στην κωδωνοκρουσία για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς. Λίγους μήνες αργότερα, ένα βάναυσα κακοποιημένο πτώμα θα βρεθεί θαμμένο στο κοιμητήριο, σ’ έναν φρεσκοσκαμμένο τάφο, μέσα στον περίβολο της εκκλησίας. Ενώ η τοπική κοινωνία είναι ανάστατη και η αστυνομία ξεκινά τις έρευνες, ο εφημέριος ζητά τη βοήθεια του λόρδου για να ανακαλύψει ποιος είναι ο νεκρός και πως βρέθηκε εκεί. Ένα κλασικό, ατμοσφαιρικό βρετανικό μυθιστόρημα μυστηρίου, με πρωτότυπη πλοκή στην οποία κομβικό ρόλο παίζει η παλιά, τοπική παράδοση της κωδωνοκρουσίας και φόντο τους απόμερους βάλτους της Νότιας Αγγλίας. Το 1974 διασκευάστηκε για τη μικρή οθόνη σε μια σειρά τεσσάρων ωριαίων επεισοδίων, σε παραγωγή του BBC, ενώ το 1996, βραβεύτηκε από την Ένωση Συγγραφέων Εγκλήματος (CWA), ως το καλύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα της δεκαετίας του ΄30.
G. K. Chesterton Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανίτης
Αλεξάνδρεια (2019)
σελ. 216
Ο Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον, ο «πρίγκιπας του παράδοξου», θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πνευματώδης και πολυτάλαντος, χαρακτηρίστηκε από το ευρύ αντικείμενο των έργων του. Ιστορικός, θεολόγος, κριτικός λογοτεχνίας, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος των Daily News και ραδιοφωνικός παραγωγός του BBC, έγραψε περίπου 80 βιβλία, αρκετές εκατοντάδες ποιήματα, περισσότερα από 200 διηγήματα και 4.000 δοκίμια (κυρίως σε στήλες εφημερίδων). Το πιο γνωστό του έργο μυθοπλασίας θεωρείται το εξαιρετικό παραβολικό μυθιστόρημα Ο άνθρωπος που τον έλεγαν Πέμπτη (Αστάρτη), ενώ ως συγγραφέας μυστηρίου καθιερώθηκε με τις ιστορίες του κατά συνθήκη ντετέκτιβ πατέρα Μπράουν. Τα Παράδοξα του κυρίου Ποντ είναι μια συλλογή οκτώ διηγημάτων μυστηρίου που δημοσιεύτηκε το 1936, λίγο μετά τον θάνατο του συγγραφέα, με κεντρικό ήρωα τον δημόσιο λειτουργό κύριο Ποντ και συμπρωταγωνιστές στα περισσότερα εξ αυτών τον διπλωμάτη σερ Γουότον και τον λοχαγό Γκάχαγκαν. Ο κύριος Ποντ, σε ρόλο ντετέκτιβ, αναλαμβάνει την εξ αποστάσεως επίλυση αστυνομικών γρίφων, βασίζοντας κάθε φορά τη συλλογιστική του μέθοδο σε μια φαινομενικά παράδοξη παραδοχή. Οκτώ ευφυή διηγήματα με σαρκαστικό χιούμορ, λεπτή ειρωνεία και παιγνιώδη διάθεση από έναν σπουδαίο στιλίστα της γραφής. Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες –επηρεασμένος από το έργο του Τσέστερτον– ανέφερε για το πρώτο διήγημα της παρούσας συλλογής, Οι τρεις καβαλάρηδες της αποκάλυψης: «Η καλαισθησία του μπορεί να συγκριθεί μόνο με μια παρτίδα σκάκι», ενώ σε συνέντευξή του δήλωσε για τον συγγραφέα: «Ήξερε πως να αξιοποιήσει στο έπακρο ένα detective story».
Άλλες δυο προτάσεις από το έργο του Τζ. Κ. Τσέστερτον:
- Το μυστικό του πατρός Μπράουν, μτφρ. Χάρης Τανταρούδας Παπασπύρου, Μάγμα
Ο πατέρας Μπράουν είναι μια ιδιότυπη λογοτεχνική φιγούρα που εμφανίζεται σε πενήντα δυο διηγήματα του Τσέστερτον, τα οποία έχουν εκδοθεί σε πέντε συλλογές. Μια απ’ αυτές, είναι Το μυστικό του πατρός Μπράουν, με δέκα συναρπαστικές όσο και παράδοξες ιστορίες -όπως συνηθίζει ο συγγραφέας- και πρωταγωνιστή τον ξακουστό Καθολικό ιερέα για την ικανότητα του στην εξιχνίαση υποθέσεων κλοπών και δολοφονιών χάρη στο μεγάλο μυστικό του για το οποίο αποκαλύπτει: «Προσπαθώ να μπω μέσα στον δολοφόνο […] Ταυτίζομαι με τον άνθρωπο που παρατηρώ· μπαίνω στο σώμα του· κουνάω τα χέρια και τα πόδια του. Περιμένω όμως μέχρι να καταλάβω ότι είμαι μέσα σ’ έναν δολοφόνο, κάνοντας τις σκέψεις του και παλεύοντας με τα πάθη του· μέχρι να βρεθώ για τα καλά στη θέση του και να νιώσω το κρυφό, κολασμένο μίσος του· μέχρι να δω τον κόσμο με το δικό του αιμοβόρο και αλλήθωρο βλέμμα, κοιτάζοντας ανάμεσα απ’ τις παρωπίδες της πλανημένης του συνείδησης».
Richard Austin Freeman – O αυτόχειρας – Felo De Se? Μετάφραση: Αλέξανδρος Μυροφορίδης
Αρχέτυπο (2020)
σελ. 328
O Λονδρέζος γιατρός και συγγραφέας ιστοριών αστυνομικής μυθοπλασίας, Ρίτσαρντ Όστιν Φρίμαν, θεωρείται ο εμπνευστής της «ανεστραμμένης αστυνομικής ιστορίας» στην οποία –σε αντίθεση με το whodunit– o αναγνώστης γνωρίζει εξαρχής τον δολοφόνο και τις συνθήκες του εγκλήματος και το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στον τρόπο, με τον οποίο ο ερευνητής θα προσεγγίσει την αλήθεια. Έγινε ευρύτερα γνωστός για τα εικοσιένα μυθιστορήματα και τα σαράντα διηγήματα με πρωταγωνιστή τον δόκτορα Τζον Έβελιν Θόρνταϊκ, έναν επιστήμονα-ερευνητή που εισήγαγε καινοτόμες ιατροδικαστικές μεθόδους στην υπηρεσία της αστυνομικής έρευνας των οποίων τα ευρήματα σε συνδυασμό την ενδελεχή εμπειρική έρευνα και την ευφυή συλλογιστική του μέθοδο οδηγούσαν στην εξιχνίαση δύσκολων υποθέσεων. Ο αυτόχειρας είναι ένα κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα που χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, αφηγητής της ιστορίας είναι ένας τραπεζικός υπάλληλος ο οποίος φεύγοντας ένα φθινοπωρινό βράδυ από τη δουλειά του, θα ανακαλύψει έναν νεκρό άντρα στη σκοτεινή βεράντα μιας εκκλησίας και αφού καλέσει την αστυνομία θα συναντήσει τυχαία έναν αινιγματικό πελάτη της τράπεζας. Στο δεύτερο μέρος, ένας στενός συνεργάτης του δόκτορα Θόρνταϊκ θα αφηγηθεί μια υπόθεση –στα πρότυπα του διάσημου ζευγαριού Χόλμς-Ουότσον– για την οποία εξαρχής θα ενημερώσει τον αναγνώστη ότι: «Καμιά από τις υποθέσεις του Θόρνταϊκ δεν ξεκίνησε ποτέ με τόσο περιορισμένες ελπίδες και λίγες εξελίχθηκαν με τόσο εκπληκτικό τρόπο». Ένα ευφυές whodunit που ξεχωρίζει σε μια εποχή που η Αγκάθα Κρίστι μεσουρανούσε και ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ είχε ήδη θέσει ψηλά τον πήχη του βρετανικού αστυνομικού, με εξαιρετική αποτύπωση της μυστηριώδους ατμόσφαιρας του μεσοπολεμικού Λονδίνου. Ιδιαίτερα κατατοπιστικό το επίμετρο του Αλέξανδρου Μυροφορίδη για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα.
Nicholas Blake – To κτήνος πρέπει να πεθάνει (1938)
Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανίτης
Αλεξάνδρεια (2021)
σελ. 296
«Θα σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν ξέρω το όνομά του, δεν ξέρω πού μένει, δεν έχω ιδέα πώς μοιάζει. Άλλα θα τον βρω και θα τον σκοτώσω…». Αυτές είναι οι δυο πρώτες αράδες από το προσωπικό ημερολόγιο του αναγνωρισμένου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Φρανκ Κερνς, στο οποίο καταγράφει με λεπτομέρειες τις έρευνές του προκειμένου να εντοπίσει και να εκδικηθεί τον οδηγό που τραυμάτισε θανάσιμα και εγκατέλειψε στο δρόμο, τον εξάχρονο γιο του. Τι γίνεται όμως όταν ο ασυνείδητος οδηγός βρίσκεται μέσα στο σπίτι νεκρός, δηλητηριασμένος με στρυχνίνη, ενώ υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι σχεδίαζε να τον δολοφονήσει; Ο συγγραφέας για βγει από τη δυσμενή θέση στην οποία έχει περιέλθει, θα ζητήσει μέσω ενός φίλου, τη βοήθεια του περιώνυμου ιδιωτικού ντετέκτιβ, Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊ. Ένα λογοτεχνικό whodunit, ευφυούς πλοκής, αντιπροσωπευτικό της χρυσής περιόδου του προπολεμικού βρετανικού αστυνομικού, από έναν σπουδαίο στυλίστα της γραφής, τον ποιητή Σέσιλ Ντέι-Λιούις –πατέρα του διάσημου ηθοποιού Ντάνιελ Ντέι-Λιούις. Πρόκειται για το τέταρτο μυθιστόρημα –από τα δεκαέξι συνολικά–της επιτυχημένης σειράς, με πρωταγωνιστή τον εγκεφαλικό ιδιωτικό ερευνητή Στρέιντζγουεϊ, την οποία ο συγγραφέας υπέγραψε με το ψευδώνυμο Νίκολας Μπλέικ. Το κτήνος πρέπει να πεθάνει, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1969, σε γαλο-ιταλική παραγωγή, από τον σκηνοθέτη Κλοντ Σαμπρόλ.
Δάφνη Ντι Μωριέ – Ρεβέκκα (1938)
Μετάφραση: Ευμορφία Στεφανοπούλου
Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)
σελ. 520
Η Δάφνη Ντι Μωριέ ήταν Αγγλίδα συγγραφέας και δραματουργός με δεκαεπτά μυθιστορήματα και πολλά διηγήματα στο ενεργητικό της. Στην εποχή της χαρακτηρίστηκε ως ρομαντική μυθιστοριογράφος και αντιμετωπίστηκε ως τέτοια από τους κριτικούς, αλλά τα έργα της παρουσιάζουν έντονα στοιχεία μεταφυσικού θρίλερ και θεωρούνται σήμερα αισθηματικά μυθιστορήματα μυστηρίου (sensation novels) όπως αυτά του Ουίλκι Κόλινς. Το 1969, η Δάφνη Ντι Μωριέ τιμήθηκε με τον τίτλο της Λαίδης (Dame Commander of the Order of the British Empire) για την προσφορά της στη βρετανική λογοτεχνία. Η Ρεβέκκα θεωρείται το αριστούργημα της συγγραφέως και ένα από τα κλασικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Η ανώνυμη αφηγήτρια της ιστορίας ερωτεύεται στη γαλλική Ριβιέρα τον πλούσιο χήρο Μάξιμ ντε Γουίντερ, ο οποίος της ζητά να τον παντρευτεί και να τον ακολουθήσει στο αρχοντικό του, έναν επιβλητικό πύργο στο Μόντερλεϊ. Εκεί, αντιμετωπίζει τη μοχθηρή και δόλια οικονόμο του σπιτιού, την αδιαφορία του Μάξιμ αλλά και την αόρατη παρουσία της νεκρής συζύγου του, της Ρεβέκκας. Η νεαρή κοπέλα εγκλωβίζεται στο ασφυκτικά καταθλιπτικό περιβάλλον μέχρι τη δεξίωση που παραθέτει ο Μάξιμ για να τη συστήσει στον αριστοκρατικό κύκλο του, όπου γίνεται η αρχή συγκλονιστικών αποκαλύψεων. Ένα ψυχολογικό θρίλερ με νουάρ κλειστοφοβική ατμόσφαιρα που υποβάλλει τον αναγνώστη σε μια κατάσταση αγωνιώδους καχυποψίας και τον οδηγεί μέσω της ευρηματικής πλοκής σ’ ένα συγκλονιστικό τέλος. Το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με μεγάλη επιτυχία από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα στο Χόλυγουντ, με τους σπουδαίους Λόρενς Ολίβιε και Τζόαν Φοντέιν στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και απέσπασε τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας της χρονιάς (1940) και φωτογραφίας.
Μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης
Άγρα (2001)
σελ. 336
Ο Λονδρέζος Έρικ Άμπλερ ήταν βραβευμένος συγγραφέας μυστηρίου και σεναριογράφος. Έγραψε δεκαοχτώ μυθιστορήματα, κυρίως κατασκοπικές περιπέτειες και χαρακτηρίστηκε ως ο επινοητής του σύγχρονου πολιτικού θρίλερ, επηρεάζοντας σπουδαίους συγγραφείς του είδους, όπως τον Γκράχαμ Γκρην και το Τζον Λε Καρέ. Το 1975 τιμήθηκε από την Εταιρεία Αμερικανών Συγγραφέων Μυστήριου με το βραβείο Grand Master για τη συνολική προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Στη χώρα μας έγινε γνωστός από την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος The light of the day (Public βιβλιοθήκη) με τον τίτλο Τοπ Καπί (1964) και πρωταγωνιστές τη Μελίνα Μερκούρη, τον Ζυλ Ντασσέν και τον Πίτερ Ουστίνοφ. Η Μάσκα του Δημητρίου –εκδόθηκε στην Αμερική με τον τίτλο, A coffin for Dimitrios (Ένα φέρετρο για τον Δημήτριο)– είναι το πρώτο από τα δύο της σειράς, με πρωταγωνιστή τον συγγραφέα κοινωνιολογικών μελετών και αστυνομικών ιστοριών, Τσαρλς Λάτιμερ. Σε ένα ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη ο Λάτιμερ μαθαίνει για τον διαβόητο καταζητούμενο εγκληματία Δημήτριο Μακρόπουλο, του οποίου το σώμα αλιεύτηκε στα νερά του Βόσπορου. Γοητευμένος από τις ιστορίες που ακούει για τον μυστήριο Δημήτριο, αποφασίζει να ακολουθήσει τα ίχνη του με σκοπό να συλλέξει στοιχεία για το νέο του βιβλίο. Ανασυνθέτοντας σταδιακά τον σκοτεινό και πολυδαίδαλο κόσμο του οι εξελίξεις είναι αναπάντεχες και η ζωή του μπαίνει σε κίνδυνο. Ένα συναρπαστικό road story στα Βαλκάνια και την Ευρώπη με εξαιρετική νουάρ ατμόσφαιρα, έμφαση στο σασπένς, ευρηματική πλοκή και ρεαλιστική αποτύπωση της κοινωνίας τη ζοφερή εποχή του Μεσοπολέμου. Η Μάσκα του Δημητρίου θεωρείται σήμερα ένα από τα κλασικά μυθιστορήματα της ευρωπαϊκής νουάρ λογοτεχνίας. To 1944 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Ζαν Νεγκουλεσκό.
Μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης
Άγρα (2021)
σελ. 344
James Hadley Chase είναι ένα από τα ψευδώνυμα του Άγγλου Rene Lodge Brabazon Raymond, ο οποίος με ενενήντα βιβλία στο ενεργητικό του θεωρείται από τους μεγαλύτερους και πιο ευπώλητους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας παγκοσμίως ενώ περίπου πενήντα εξ αυτών έχουν μεταφερθεί στην μικρή και μεγάλη οθόνη. Το πρώτο του βιβλίο, Όχι ορχιδέες για την Μις Μπλάντις, είναι το πιο εμβληματικό της καριέρας του με πωλήσεις πάνω από δυο δισεκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα έργα της αστυνομικής λογοτεχνίας για το σκληρό περιεχόμενό του. «Μια βουτιά στο βόθρο […] διότι το βιβλίο εκλαμβάνει a priori την ολοκληρωτική διαφθορά και εγωπάθεια ως βάση της ανθρώπινης συμπεριφοράς» θα γράψει χαρακτηριστικά σε άρθρο του το 1944 ο Τζορτζ Όργουελ. Στην υπόθεση της ιστορίας, τρεις μικροκακοποιοί αποφασίζουν να κλέψουν το διαμαντένιο περιδέραιο της πλούσιας Μις Μπλάντις, στο πάρτι των γενεθλίων της. Τα πράγματα όμως δεν θα πάνε όπως τα σχεδιάζουν και θα αναγκαστούν να την απαγάγουν, με σκοπό να ζητήσουν λύτρα από τον πλούσιο πατέρα της. Για κακή τους τύχη, στην υπόθεση θα εμπλακεί η συμμορία της Μα Γκρίσσον και του ψυχοπαθούς γιού της, ενώ ο εκατομμυριούχος Τζον Μπλάντις, θα αναθέσει στον ιδιωτικό ντετέκτιβ Ντέηβ Φέννερ, πρώην δημοσιογράφο με διασυνδέσεις στον υπόκοσμο, να εντοπίσει τους απαγωγείς. Ένα γκανγκστερικό θρίλερ καταιγιστικού ρυθμού με συγκλονιστική αποτύπωση του νοσηρού περιβάλλοντος των παρακμιακών πρωταγωνιστών του. Η εφημερίδα Le Monde το συμπεριέλαβε στη λίστα με τα εκατό καλύτερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα. Μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε Αγγλία και Αμερική το 1948 και 1971 αντίστοιχα, χωρίς να σημειώσει επιτυχία ανάλογη του βιβλίου. Εξαιρετικό το επίμετρο και η μετάφραση του Ανδρέα Αποστολίδη, στο αναθεωρημένο από τον συγγραφέα κείμενο, του 1961.
Graham Greene – Ο τρίτος άνθρωπος (1949)
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Άγρα (2011)
σελ. 301
O Άγγλος συγγραφέας Γκράχαμ Γκρην θεωρείται από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα. Το 1966 και 1967 ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας, ενώ το 1976 τιμήθηκε από την Εταιρεία Αμερικανών Συγγραφέων Μυστήριου με το βραβείο Grand Master για το έργο του και τη συνολική προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη. Ο Τρίτος άνθρωπος, «το πιο σκοτεινό δημιούργημα» του συγγραφέα, ανήκει στην κατηγορία των κατασκοπικών ιστοριών του και γράφτηκε με σκοπό να διασκευαστεί σε κινηματογραφικό σενάριο. «Για μένα είναι σχεδόν αδύνατο να γράψω το σενάριο μιας ταινίας χωρίς πρώτα να γράψω την ιστορία», αναφέρει σχετικά ο ίδιος ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου που εκδόθηκε ένα χρόνο αργότερα (1950). Η υπόθεση διαδραματίζεσαι στην κατεστραμμένη από τους βομβαρδισμούς μεταπολεμική Βιέννη. Ο Ρόλλο Μάρτινς, ένας τριαντάχρονος συγγραφέας, φτάνει στην αυστριακή πρωτεύουσα ύστερα από πρόσκληση του παλιού του φίλου Χάρρυ Λάιμ, όπου μαθαίνει ότι ο φίλος του σκοτώθηκε πρόσφατα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Θα ανακαλύψει ότι το ατύχημα έχει σχέση με εμπόριο νοθευμένων φαρμάκων και θα διεξάγει έρευνα για να αποδείξει την αθωότητα του φίλου του, με απρόβλεπτη εξέλιξη. Ο Τρίτος άνθρωπος σκηνοθετήθηκε από τον Κάρολ Ρηντ, με τους Τζόζεφ Κότεν και Όρσον Γουέλς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και παρουσιάζει αρκετές διαφορές σε σχέση με το βιβλίο, με ουσιαστικότερη αυτή στην τελευταία σκηνή. Η ταινία αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου νουάρ κινηματογράφου για τις εξαιρετικές ερμηνείες, την υποβλητική ατμόσφαιρα, τη φωτογραφία (Όσκαρ μαυρόασπρης φωτογραφίας) και τη μουσική της επένδυση. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει άλλη μια ιστορία του Γκράχαμ Γκρην, με τον τίτλο Η πτώση ενός ειδώλου, που έγινε επίσης κινηματογραφική ταινία από τον σκηνοθέτη Κάρολ Ρηντ.
Άλλη μια πρόταση από το έργο του Γκράχαμ Γκρην:
- Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα , μτφρ. Μαριάννα Βαρκαρόλη, Πόλις.
Το μυθιστόρημα μας μεταφέρει στην Κούβα, λίγους μήνες πριν να αναλάβει την εξουσία ο Φιντέλ Κάστρο. Ο Βρετανός μικροέμπορος Τζιμ Ουέρλμοντ, γίνεται κατάσκοπος για λογαριασμό της χώρας του και απομυζεί χρηματικά ποσά από την υπηρεσία επινοώντας φανταστικούς πράκτορες και πληροφορίες για ανύπαρκτα υπερόπλα. Ένα σατυρικό κατασκοπικό μυθιστόρημα ευφυούς σύλληψης όπου ο συγγραφέας μέσα από το καυστικό χιούμορ του ανώνυμου αφηγητή, τους σπαρταριστούς διαλόγους και το κλίμα γενικευμένης καχυποψίας –χαρακτηριστικό των έργων του–, παρωδεί τον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών, συνδυάζοντας έξοχα την ακραία κωμική πλοκή του μύθου με τη δραματική ατμόσφαιρα της προεπαναστατικής Κούβας.
Μετάφραση: Στράτος Μυρογιάννης
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2019)
σελ. 309
Η Σκοτσέζα μυθιστοριογράφος και θεατρική συγγραφέας Ελίζαμπεθ Μάκιντος υπέγραψε με το ψευδώνυμο Τζόζεφιν Τέι πέντε ιστορίες μυστηρίου –από τις έξι της σειράς– με τον επιθεωρητή της Scotland Yard Άλαν Γκραντ. Το μυθιστόρημα Η κόρη του χρόνου, το προτελευταίο της σειράς και magnum opus της συγγραφέως, απέσπασε αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό της πολύ σημαντικές διακρίσεις και την καθιέρωσε ως μία από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους της βρετανικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Ο οξυδερκής επιθεωρητής Άλαν Γκραντ βρίσκεται καθηλωμένος στο κρεβάτι του νοσοκομείου μετά από ένα ατύχημα. Με αφορμή τη φωτογραφία ενός πορτρέτου του βασιλιά Ριχάρδου Γ΄ που πέφτει στα χέρια του αποφασίζει να φέρει στο φως τις συνθήκες της δολοφονίας των δυο ανιψιών του και διαδόχων του θρόνου για την οποία είχε κατηγορηθεί. Πολύτιμη βοήθεια στο δύσκολο εγχείρημα του προσφέρει ένας νεαρός Αμερικανός ερευνητής στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου που έχει πρόσβαση σε βιβλία κα έγγραφα της εποχής. Ένα ιδιαίτερα πρωτότυπο μυθιστόρημα, που διερευνά το πώς ορισμένες εκδοχές των ιστορικών γεγονότων γίνονται ευρέως αποδεκτές, παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων και τα αντίθετα συμπεράσματα στα οποία οδηγεί η συλλογιστική μέθοδος. Θέτει δε σοβαρά ερωτήματα στον αναγνώστη για το πώς και από ποιους γράφεται η ιστορία και αν η λογοτεχνία, ως κατάθεση μαρτυρίας, μπορεί να την αποκαταστήσει. Το 1990, η Κόρη του χρόνου ψηφίστηκε από την Ένωση Συγγραφέων Εγκλήματος (CWA) ως το καλύτερο μυθιστόρημα εγκλήματος (crime novel) όλων των εποχών, ενώ πέντε χρόνια αργότερα οι Αμερικανοί Συγγράφεις Μυστηρίου (MWA) το κατέταξαν στην τέταρτη θέση της λίστας με τα εκατό καλύτερα μυθιστορήματα μυστήριου (mystery novel) όλων των εποχών.
Margery Allingham – Τίγρης στην αιθαλομίχλη (1952)
Μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης
Άγρα (2013)
σελ. 375
Η Λονδρέζα συγγραφέας αστυνομικής μυθοπλασίας, Μάρτζορι Άλλινγκχαμ, έγινε διάσημη –με πωλήσεις μεγαλύτερες από της Αγκάθα Κρίστι, τη δεκαετία του ΄30– για τη σειρά των δεκαοχτώ μυθιστορημάτων της με πρωταγωνιστή τον αριστοκράτη, ερασιτέχνη ντετέκτιβ, Άλμπερτ Κάμπιον, τη «χρυσή εποχή» του βρετανικού αστυνομικού. Τα έργα της Άλλινγκχαμ, προανήγγειλαν την έλευση ενός πιο περίτεχνου είδους στο μυθιστόρημα μυστηρίου και αγωνίας, με κύρια γνωρίσματα τη διαισθητική ευφυία και την εύστοχη παρατηρητικότητα, ενώ το ύφος τους, παρότι κυμαίνεται από το σοβαρό μέχρι το απροκάλυπτα σατυρικό, υπηρετεί πάντα τους βασικούς κανόνες του κλασικού αστυνομικού. «Ξεχωρίζει από μακριά σαν το φως στο σκοτάδι. Διαθέτει επίσης ένα προτέρημα που συνήθως δεν το συναντάμε στις αστυνομικές ιστορίες: φινέτσα», θα την επαινέσει η Αγκάθα Κρίστι. Το μυθιστόρημα, Ένας τίγρης στην αιθαλομίχλη, είναι το δέκατο τέταρτο της σειράς του Άλμπερτ Κάμπιον. Μια νεαρή χήρα λαμβάνει επιστολές και φωτογραφίες από τον νεκρό αξιωματικό σύζυγό της, ο οποίος διαπιστωμένα έχει χάσει τη ζωή του στον πόλεμο. Παράλληλα ένας ψυχικά διαταραγμένος δραπέτης των φυλακών που κυκλοφορεί ελεύθερος στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου, φαίνεται να έχει σχέση με την περίεργη υπόθεση. Ο Άλμπερτ Κάμπιον, οικογενειακός φίλος της χήρας, θα αναλάβει τη λύση του μυστηρίου. Ένα κλασικό λονδρέζικο θρίλερ με έξυπνη πλοκή, φλεγματικό χιούμορ και εξαιρετική ανατομία της εξαθλιωμένης και εξαχρειωμένης κοινωνίας, μετά τέλος τον Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, ενώ η παραστατική αποτύπωση της ομιχλώδους, κλειστοφοβικής ατμόσφαιρας της πόλης, επιτείνει την αγωνία του αναγνώστη. Η εφημερίδα The Times, το συμπεριέλαβε στη λίστα με τα εκατό καλύτερα μυθιστορήματα μυστηρίου του 20ου αιώνα.
