H σειρά με τίτλο Παγκόσμιο αστυνομικό έρχεται στην Ελλάδα. Ο Μάρκος Κρητικός επιλέγει μερικά από τα βασικά αστυνομικά του 20ου αιώνα στην ελληνική γλώσσα.
Κάποια από αυτά είναι εξαντλημένα. Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα βρείτε στο Βιβλιοπωλείο Ευριπίδης.
Εδώ το α΄μέρος και το β΄μέρος
Νίκος Μαράκης – Ο πράσινος πιγκουίνος (χ.χ.)
Μ. Πεχλιβανίδης & ΣΙΑ
σελ. 127
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Μαράκης είναι «ο δεύτερος πιο σημαντικός Έλληνας συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών μετά τον Μαρή» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του στο Τhe Crimes and Letters Magazine. Τα μυθιστορήματά του, αστυνομικά, περιπετειώδη και αισθηματικά που δημοσιεύτηκαν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες σε εφημερίδες και περιοδικά ξεπερνούν τα εκατό. (Η έρευνα για τον εντοπισμό τους χαρακτηρίζεται από τους μελετητές ως δυσχερής). Το 1932 εκδόθηκε η νουβέλα Οι άνθρωποι της κοκαΐνης που θεωρείται ένα προδρομικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό όταν το Δεκέμβριο του 1956 άρχισε να δημοσιεύει σε συνέχειες στο περιοδικό Ταχυδρόμος, το μυθιστόρημα Ο πράσινος πιγκουίνος, με ήρωα τον αστυνόμο της Γενικής Ασφάλειας Τζιμ Κάρβα. «Ο Κάρβας βρίσκεται στον αντίποδα του αστυνόμου Μπέκα, αφού είναι “σκληρός” πυροβολεί με το παραμικρό και έχει αδυναμία στις γυναίκες. Ο χαρακτήρας του στηρίχτηκε (σύμφωνα με τον συγγραφέα) στον ήρωα των ιστοριών του Πήτερ Τσένεϋ, πράκτορα του FBI Λέμμυ Κόσιον, αλλά το αφηγηματικό ύφος του Μαράκη παρέπεμπε (σε μια πιο “ανάλαφρη” εκδοχή) στις hardboiled ιστορίες του Χάμετ και του Τσάντλερ». (από το άρθρο: Νίκος Μαράκης, ένας σημαντικός αστυνομικός συγγραφέας, των Βασίλη Δανέλλη και Γιάννη Ράγκου στο τεύχος 4, του περιοδικού πολάρ). Στην υπόθεση του βιβλίου ο Τζιμ Κάρβας θα βρει μια γνωστή του ναρκομανή νεκρή στο σπίτι της με μια σφαίρα στο κεφάλι και ένα όπλο στο χέρι της. Αμέσως θα καταλάβει ότι η αυτοκτονία είναι σκηνοθετημένη. Αναζητώντας τον Μπαρντέκο, έναν διαβόητο κακοποιό που έχει λόγους να πιστεύει ότι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία, θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα αδίστακτο κύκλωμα εκμετάλλευσης γυναικών. «Ψαρεύανε φτωχά κορίτσια που είχανε τη λόξα της καλλιτέχνιδας. Τους έταζαν λαγούς με πετραχήλια και ύστερα από μερικά μαθήματα χορού τις μπαρκάρανε. Όλες αυτές γίνανε χορεύτριες όσο κι εγώ έγινα Πάπας» μονολογεί με σαρκασμό ο Κάρβας και ψάχνει στα στέκια του υπόκοσμου τον Πράσινο Πιγκουίνο, το μεγάλο αφεντικό του κυκλώματος. Απολαυστικό ελληνικό hard-boiled!
Ανδρόνικος Μαρκάκης – Ένα πτώμα στο Ψυχικό (χ.χ.)
Modern Times (2005)
σελ. 200
Ο συγγραφέας Ανδρόνικος Μαρκάκης εργάστηκε ως ελεύθερος ρεπόρτερ και πολιτικός συντάκτης στις μεγαλύτερες αθηναϊκές εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση της ΕΡΤ ενώ παράλληλα έγραψε θεατρικά έργα. Πρωτοεμφανίστηκε στο αστυνομικό είδος με τη σειρά των ραδιοφωνικών εκπομπών «Τζων Γκρηκ» που αργότερα μετονομάστηκε σε «Τζόννυ Φιλ» Είχε ως θέμα τις περιπέτειες ενός Ελληνοαμερικανού ιδιωτικού ντετέκτιβ, κάτοικου Νέας Υόρκης, ο οποίος δρούσε στην Αθήνα και συνεργαζόταν με την ελληνική αστυνομία με «έναν κοινό σκοπό: τον πόλεμο κατά του υπόκοσμου». Η σειρά σημείωσε πρωτόγνωρη επιτυχία και κράτησε περίπου πέντε χρόνια. «Σύμφωνα με το σημείωμα του εκδότη στα βιβλία του Πεχλιβανίδη, χάρη στις συγκεκριμένες ραδιοφωνικές εκπομπές που έγιναν πολύ δημοφιλείς δημιουργήθηκε ένα ευρύ κοινό “εκατοντάδων χιλιάδων ακροατών” οι οποίοι μέχρι τότε δεν είχαν καμία εξοικείωση με το αστυνομικό είδος» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του Τhe Crimes and Letters Magazine. Το Ένα πτώμα στο Ψυχικό γράφτηκε και κυκλοφόρησε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και ήταν το τρίτο μυθιστόρημα του συγγραφέα που εκδόθηκε στη θρυλική σειρά «Αστυνομικά» βιβλία τσέπης, των εκδόσεων Μ. Πεχλιβανίδης & ΣΙΑ, στην οποία υπεύθυνος ήταν ο Γιάννης Μαρής. Στην υπόθεση του μυθιστορήματος η ζάπλουτη εξηντάχρονη Φλώρα Αμύντα, θα βρεθεί νεκρή στο περίεργο πάρτι που διοργάνωνε κάθε χρόνο στη βίλα της στο Ψυχικό «για να γιορτάσει το ξεκίνημα του πεθαμένου άντρα της στον επιχειρηματικό στίβο». Μόνο κάποιοι από το στενό της περιβάλλον γνώριζαν ότι ένα πειραματικό φάρμακο που έπαιρνε για την ασθένειά της, θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να την οδηγήσει στο θάνατο. Και όλοι τους, είχαν διαφορετικά κίνητρα για να το κάνουν. Όταν οι έρευνες της αστυνομίας αποβούν άκαρπες, ένα τηλεφώνημα θα φέρει απ’ την Αμερική τον διάσημο ντετέκτιβ Τζόννυ Φιλ για να εξιχνιάσει τη δολοφονία.
Τιτίνα Δανέλλη-Μάνος Κοντολέων – Ένα κι ένα κάνουν όσα θες (1981)
Εκδόσεις Καστανιώτη (1981)
σελ. 134
Η Τιτίνα Δανέλλη συγγραφέας, σεναριογράφος και δημοσιογράφος, κυρίως του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ, σε εφημερίδες και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας και ο Μάνος Κοντολέων, συγγραφέας βιβλίων για ενήλικες και παιδιά καθώς και συντάκτης κριτικών σημειωμάτων σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά έγραψαν από κοινού το αστυνομικό μυθιστόρημα, Ένα κι ένα κάνουν όσα θες, συμπληρώνοντας ο καθένας από ένα κεφάλαιο εναλλάξ. «Για μας ήταν ένα παιχνίδι. Εσείς μην περιμένετε τίποτα παραπάνω από μια ευχάριστη -ελπίζουμε- συντροφιά κάποιο μοναχικό Σαββατόβραδο […] Κι αν τελικά και πέρα από τις προσδοκίες μας σας κάνει να βαρεθείτε, να πλήξετε ή να δυσανασχετήσετε τόσο, μέχρι που να θελήσετε να κάνετε και φόνο, ε τότε μη διστάσετε, φωνάξτε μας κι εμείς πρόθυμα θα παίξουμε το ρόλο του θύματος» πληροφορούν με χιούμορ τον αναγνώστη. Στην υπόθεση του βιβλίου, μια παρέα δώδεκα ατόμων θα προσκληθεί σε ένα νησί από τον διευθυντή της σχολής που έχουν φοιτήσει για να περάσουν εκεί τις διακοπές του Πάσχα. Ανάμεσα τους βρίσκεται ο υπουργός Συγκοινωνιών Πέτρος Βλαστός με τη σύζυγό του. Τα χαράματα της Μ. Δευτέρας ο υπουργός θα βρεθεί άγρια δολοφονημένος στον κήπο του ήσυχου οικοτροφείου. Ο ιδιωτικός ερευνητής Κώστας Βασιλείου θα αναλάβει την εξιχνίαση της δολοφονίας. Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός νεαρού σπουδαστή, ο Walter Miller, ένας διαβόητος κακοποιός που βρίσκεται στο νησί είναι ο δολοφόνος. Όμως η υπόθεση δεν είναι τόσο απλή και ένας δεύτερος φόνος θα την περιπλέξει ακόμα περισσότερο. Ένα καλογραμμένο whodunit με σαφείς επιρροές από τη χρυσή εποχή του βρετανικού αστυνομικού όπου τα ερωτικά πάθη και οι αντιζηλίες από το παρελθόν διαμορφώνουν τα κίνητρα των υπόπτων.
Δημοσθένης Κούρτοβικ – Το ελληνικό φθινόπωρο της Έβα-Ανίτα Μπένγκτσον (1987)
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1997)
σελ. 155
Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ είναι κριτικός λογοτεχνίας, συγγραφέας και μεταφραστής. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια, λογοτεχνικές κριτικές, μελέτες και αφορισμούς ενώ έχει μεταφράσει δεκάδες βιβλία από οκτώ ξένες γλώσσες. Μυθιστορήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες. Το ελληνικό φθινόπωρο της Έβα-Ανίτα Μπένγκτσον και Η νοσταλγία των δράκων(Βιβλιοπωλείον της Εστίας) είναι τα δυο μυθιστορήματα αστυνομικής πλοκής του συγγραφέα. Στην υπόθεση του βιβλίου ένα βράδυ Σαββάτου στα τέλη Ιουλίου, ο Χρήστος Δεϊμέζης επιτυχημένος σκηνοθέτης διαφημιστικών σποτ, παντρεμένος και πατέρας ενός επτάχρονου κοριτσιού εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Στο γεγονός δίδεται δημοσιότητα αλλά από τις έρευνες δεν προκύπτει κανένα στοιχείο για την τύχη του άντρα με αποτέλεσμα στα μέσα Σεπτέμβρη, η Αστυνομία να βάλει την υπόθεση Δεϊμέζη στο αρχείο των ανεξιχνίαστων εξαφανίσεων. Η Έβα-Ανίτα Μπένγκστον, σουηδέζα υπήκοος, δημοσιογράφος και ανταποκρίτρια ξένης εφημερίδας στην Αθήνα, με αφορμή μια φωτογραφία του Δεϊμέζη που φτάνει στα χέρια της, θα εμπλακεί στην υπόθεση της εξαφάνισης. Ένα ευχάριστο ηθογραφικό μυθιστόρημα αστυνομικής υφής με νουάρ ατμόσφαιρα στο οποίο «για πρώτη φορά στην ελληνική λογοτεχνία δόθηκε μια πολυεθνοτική εικόνα της Αθήνας» αναφέρει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του. Η ιστορία ως προς την αστυνομική της ίντριγκα παρουσιάζει ιδιαιτερότητες αφού μοιάζει να μην υπηρετεί -μάλλον να υπονομεύει με παιγνιώδη διάθεση- βασικές συμβάσεις του είδους όπως αυτές του δίπολου θύτη-θύματος και της λύσης του μυστηρίου, ενώ το παράξενο τέλος της, καθιστά μη διακριτά τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και την αληθοφάνεια.
Φώντας Λάδης – Άνθρωποι και κούκλες (1987)
Εξάντας (1987)
σελ. 131
O συγγραφέας Φώντας Λάδης είναι περισσότερο γνωστός ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας και ως στιχουργός σημαντικών τραγουδιών του έντεχνου ρεπερτορίου. Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, ταξιδιωτικό, πολιτικό και ιστορικό δοκίμιο, θέατρο, καθώς και βιβλία για παιδιά. Ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Θάνο Μικρούτσικο, το Χρήστο Νικολόπουλο και άλλους Έλληνες συνθέτες. Το βιβλίο του Άνθρωποι και κούκλες είναι μια συλλογή διηγημάτων που διαδραματίζονται σε διαφορετικούς τόπους, στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Πάτρα και τη Ζάκυνθο καθώς και σε ένα πλοίο που κάνει κρουαζιέρα στο Ιόνιο με προορισμό τη Βενετία. Πρωταγωνιστής και συνδετικός κρίκος όλων είναι ο δαιμόνιος Φοίβος Μαύρος που διατηρεί γραφείο ιδιωτικών ερευνών στον Πύργο των Αθηνών. Επτά έξυπνα αστυνομικά διηγήματα που εξάπτουν το ενδιαφέρον και την αγωνία του αναγνώστη και είχαν δημοσιευτεί το 1982 στο περιοδικό Λαβύρινθος. «Ο Φώντας Λάδης είναι ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας που μετά τον θάνατο του Γιάννη Μαρή, το 1979, και το κλείσιμο τυπικά και ουσιαστικά της περιόδου ακμής της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, που άρχισε το 1953 με το “Έγκλημα στο Κολωνάκι”, επιχείρησε να αναβιώσει την αστυνομική λογοτεχνία εμπλουτίζοντάς την με κοινωνικά στοιχεία» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του στο Βήμα και συμπληρώνει για το εξαιρετικό επίμετρο της έκδοσης που υπογράφει ο συγγραφέας: «Μια ακόμα συμβολή του Λάδη στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος ήταν το θερμό κείμενό του (μια απρόσμενη συνηγορία του αστυνομικού αφηγήματος) που δημοσιεύτηκε στον “Ριζοσπάστη” (25 Ιουλίου 1982), εφημερίδα ενός κόμματος που εξέφραζε μια αρνητική στάση απέναντι σε αυτό».
Τζίμμυ Κορίνης – Ο θάνατος δεν απογειώθηκε (1990)
Εκδοτικός οίκος Α. Α. Λιβάνη (1993)
σελ. 222
Ο Τζίμμυ Κορίνης είναι συγγραφέας, κινηματογραφικός σκηνοθέτης και εκδότης περιοδικών. Παθιασμένος με τα αστυνομικά μυθιστορήματα από παιδί, είδε την πρώτη του ιστορία να δημοσιεύεται σε ηλικία 14 ετών. Στα δεκαοχτώ του ήταν ήδη επαγγελματίας συγγραφέας αστυνομικών και άλλων ιστοριών σε διάφορα αθηναϊκά περιοδικά (Μυστήριο, Φαντασία, Πρώτο, Ελληνίδα, Φαντάζιο, Μπουκέτο κ.α.) με δεκάδες ψευδώνυμα και στη συνέχεια έγινε Διευθυντής Σύνταξης και βασικός συγγραφέας του δημοφιλούς περιοδικού Μάσκα για περισσότερα από δέκα χρόνια. Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’60 ως σεναριογράφος και στη συνέχεια έγραψε και σκηνοθέτησε κωμωδίες καταστάσεων, θρίλερ και αστυνομικές ιστορίες για την κρατική τηλεόραση. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στην Αγγλία και στην Αμερική γραμμένα απ’ τον ίδιο στην αγγλική γλώσσα. Το αστυνομικό μυθιστόρημα Ο θάνατος δεν απογειώθηκε δημοσιεύτηκε αρχικά το 1990 στο περιοδικό Εικόνες σε είκοσι συνέχειες. «Το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος γίνεται θέατρο ενός δράματος, όταν μια βόμβα τοποθετημένη από Παλαιστίνιους σε αεροσκάφος της ELAL σημαίνει συναγερμό, καθηλώνει όλες τις πτήσεις και κινητοποιεί τις Αρχές, ένας άνθρωπος που ήταν σχεδιασμένο να πεθάνει εν πτήσει πεθαίνει στο έδαφος λόγω της καθυστέρησης και δυο καταχθόνιοι εραστές βλέπουν το σχέδιο τους να ναυαγεί, όταν μπαίνει στο παιχνίδι ο υπαστυνόμος Γιαννίδης που, για κακή τους τύχη και εντελώς τυχαία βρίσκεται στο αεροδρόμιο, συνοδεύοντας τη μητέρα του σ΄ ένα υπερπόντιο ταξίδι και, τέλος, όταν κάνει την εμφάνισή του ένας αναπάντεχος παράγοντας – ο ιδιωτικός ντετέκτιβ που είχε πληρωθεί από τον δολοφονημένο να κάνει μια έρευνα για την σύζυγό του».
Εκδόσεις Κείμενα (2020)
σελ. 384
Ο αειθαλής Πέτρος Μάρκαρης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, είναι ο πιο αναγνωρισμένος διεθνώς Έλληνας συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας και ένας από τους σπουδαιότερους εκπρόσωπους του μεσογειακού νουάρ. Το 2013 τιμήθηκε από το Γερμανικό Κράτος με το Μετάλλιο Γκαίτε, για το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο καθώς και για τη συμβολή του στις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις. Έχει γράψει δεκατέσσερα μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Χαρίτο, –τον διάδοχο του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα– συλλογές διηγημάτων, θεατρικά έργα, δοκίμια και σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ο συγγραφέας, πιστός στις συμβάσεις του μεσογειακού νουάρ, καταδεικνύει με ρεαλισμό και κριτικό πνεύμα, μέσω της αστυνομικής πλοκής, τις κοινωνικές και πολιτικές παθογένειες που υποθάλπουν την εγκληματικότητα. (εθνοτικές διαφορές, φτωχοποίηση, μεταναστευτικό, κρατική διαφθορά, ακραίες πολιτικές θέσεις κ.α.) Το Νυχτερινό δελτίο είναι το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα. Η υπόθεση της δολοφονίας ενός ζευγαριού Αλβανών περνάει στα «ψιλά» και κλείνει γρήγορα με την ομολογία ενός συμπατριώτη τους. Όταν όμως μια δημοσιογράφος σε γνωστό τηλεοπτικό σταθμό η οποία ερευνούσε την υπόθεση βρίσκεται δολοφονημένη λίγο πριν το δελτίο ειδήσεων, η κατάσταση περιπλέκεται. Ο εκκεντρικός αλλά αδιάφθορος αστυνόμος Χαρίτος, στην παρθενική του εμφάνιση, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια αδίστακτη σπείρα εμπορίας βρεφών και ανθρώπινων οργάνων. Ένα από τα πιο εμβληματικά νουάρ της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας και για πολλούς το καλύτερο –μαζί με την Άμυνα ζώνης– μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη, με απρόβλεπτη πλοκή και εξαιρετική αποτύπωση της Αθήνας τη δεκαετία του ’90. Το Νυχτερινό Δελτίο μεταφέρθηκε στην τηλεόραση σε σκηνοθεσία του Πάνου Κοκκινόπουλου και προβλήθηκε από την ΕΤ1 σε σειρά 18 επεισοδίων, τη σεζόν 1998-1999, με τον Μηνά Χατζησάββα στον ρόλο του αστυνόμου Χαρίτου.
Άγρα (1995)
σελ. 148
Ο Ανδρέας Αποστολίδης είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης και μεταφραστής. Έχει γράψει αστυνομικά μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων και δοκίμια για την αστυνομική λογοτεχνία όπως το κλασικό, Τα πολλά πρόσωπα του αστυνομικού μυθιστορήματος: Δοκίμια για την ιστορία και τις σύγχρονες τάσεις του και το πρόσφατο Λάτιν νουάρ που εκδόθηκε ως παράγωγο του εξαιρετικού ομότιτλου ντοκιμαντέρ. Είναι γνωστός στους αναγνώστες αστυνομικής λογοτεχνίας για τις μεταφράσεις κορυφαίων συγγραφέων του είδους (J. Ellroy, C. Himes, P. Highsmith, J. Charyn, R. Chandler, D. Hammett κ.α.) και τα κατατοπιστικά επίμετρα που συνοδεύουν τις εκδόσεις. Επίσης έχει σκηνοθετήσει πολλά ντοκιμαντέρ όπως το πολυβραβευμένο, Ένας τόπος χωρίς ανθρώπους, ταινίες μικρού μήκους και τηλεοπτικές εκπομπές με πιο γνωστή το Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα στην ΕΡΤ που ξεπέρασε τα εκατό επεισόδια. Το χαμένο παιχνίδι, η πρώτη αστυνομική νουβέλα του συγγραφέα, μας μεταφέρει στην Αθήνα τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος του 1967. Μια παράξενη πνιχτή φωνή μέσα στο βράδυ στην πολυκατοικία της Ηροδότου 29, στο Κολωνάκι και την επομένη ένα αναμμένο φως στο κλειστό διαμέρισμα του προ μηνός αποθανόντος Πολ Χατζόπουλου ενεργοποιεί του ένοικους. Θα εισβάλουν στο διαμέρισμα και Θα βρουν έκπληκτοι το απαγχονισμένο σώμα του Χατζόπουλου να αιωρείται από τον πολυέλαιο του σαλονιού. Ποιος είχε κηδευτεί στη θέση του πριν από ένα μήνα; Για ποιο λόγο ήθελε ο Χατζόπουλος να παραστήσει τον νεκρό; Ή μήπως όλα είχαν γίνει παρά τη θέλησή του; Ο «στιλάτος» αστυνόμος Άρης Ζαφείρης από το Γ’ αστυνομικό τμήμα της οδού Υψηλάντου θα αναλάβει τις ανακρίσεις για τη λύση του αινίγματος. Ατμόσφαιρα παλιού ελληνικού κινηματογράφου με φόντο τα τανκς της Χούντας των Συνταγματαρχών στο κέντρο της Αθήνας και διαπλεκόμενες σχέσεις με ύποπτες συναλλαγές μεταξύ των υπόπτων σε μια αστυνομική ιστορία μυστήριου όπου ο συγγραφέας κλείνει σκωπτικά το μάτι στον κόσμο του Γιάννη Μαρή.
Πόλις (1996)
σελ. 343
Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας Φίλιππος Φιλίππου έχει στο ενεργητικό του περισσότερα από είκοσι βιβλία, μεταξύ των οποίων μυθιστορήματα, δοκίμια, μελέτες, βιογραφίες και παιδικά, ενώ πολλά διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα και έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στην εφημερίδα Το βήμα διατηρεί μια από τις μακροβιότερες στήλες παρουσίασης και κριτικής του έργου Ελλήνων και ξένων συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας. Στο εξαιρετικό του δοκίμιο, Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας – Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι(Εκδόσεις Πατάκη) συνοψίζει μεγάλο μέρος του ερευνητικού του έργου και της συστηματικής μελέτης του για την ελληνική αστυνομική λογοτεχνία από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι σήμερα. Το μαύρο γεράκι είναι το τρίτο αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα. Ο ναυτικός Χαρίλαος Χαβιαράς ενημερώνεται εν πλω ότι ο αδερφός του έχει προφυλακιστεί στον Κορυδαλλό. Θα επιστρέψει εσπευσμένα στην Αθήνα όπου θα μάθει ότι κατηγορείται για τον φόνο της αρραβωνιαστικιάς του, η οποία βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της με μια σφαίρα στην καρδιά. Αινιγματικές μπαργούμεν, ναυτικοί, τυχοδιώκτες, λαθρέμποροι και μαστροποί θα βρεθούν στο δρόμο του Χαρίλαου όταν σε ρόλο ντετέκτιβ θα αναζητήσει τον δολοφόνο, στο στενό περιβάλλον του θύματος πριν γνωρίσει τον αδερφό του. Ένα αγωνιώδες οδοιπορικό σε στενόχωρα διαμερίσματα πολυκατοικιών και υποφωτισμένα μπαρ της Αθήνας και του Πειραιά με υποδειγματική νουάρ ατμόσφαιρα. Όπως συνηθίζει ο συγγραφέας στα μυθιστορήματά του συνδυάζει το αστυνομικό μυστήριο με κοινωνικές και πολιτικές επισημάνσεις, εκφράζει τις ανησυχίες του μέσα από πλήθος λογοτεχνικών αναφορών και αποτυπώνει ρεαλιστικά τον ψυχισμό του ανθρώπου «της διπλανής πόρτας».
Νεφέλη (1998)
σελ. 259
Ο ακαδημαϊκός Πέτρος Μαρτινίδης με σπουδές αρχιτεκτονικής, ψυχολογίας, θεωρίας κειμένων, ιστορίας και φιλοσοφίας των επιστημών, στην Αθήνα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο είναι συγγραφέας δεκαοχτώ βιβλίων μέχρι σήμερα και πολλών άρθρων σχετικών με τα επιστημονικά του πεδία. Έχει τιμήσει την αστυνομική λογοτεχνία με δέκα μυθιστορήματα, πολλά διηγήματα που έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους και το εξαιρετικό δοκίμιο Συνηγορία της παραλογοτεχνίας (Υποδομή,1994). Το Κατά συρροήν είναι το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα και το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας που διαδραματίζεται στον πανεπιστημιακό χώρο (campus novel). Στην υπόθεση του βιβλίου που εκτυλίσσεται στη Θεσσαλονίκη, ένας μεταπτυχιακός φοιτητής εξαφανίζεται μυστηριωδώς, ένας καθηγητής στη Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ πέφτει θύμα τροχαίου ατυχήματος ενώ τρεις ζωγραφικοί πίνακες απροσδιόριστης αξίας έχουν κλαπεί. Ο Παύλος Μακρής, αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας της αναγεννησιακής τέχνης, ο οποίος γνώριζε τον φοιτητή κατά το παρελθόν, γοητευμένος από τη νεαρή και φιλόδοξη υπαρχιφύλακα Λήδα Παυλίδου δεν θα μπορέσει να αντισταθεί στην πρόταση της να τη βοηθήσει με την εμπειρία στο γνωστικό του αντικείμενο προκειμένου να εξιχνιάσει την υπόθεση της κλοπής των πινάκων στην οποία διαφαίνεται ότι είχε κομβικό ρόλο ο εξαφανισμένος φοιτητής. Ένα μυθιστόρημα μυστηρίου με έμφαση στο σασπένς, ακαδημαϊκή ατμόσφαιρα και ενδιαφέρουσες διακειμενικές λογοτεχνικές και φιλοσοφικές αναφορές όπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τις ανατροπές της αστυνομικής πλοκής ως μέσο για να καταγράψει με καυστικό χιούμορ τα πάθη και τις ίντριγκες στους κόλπους της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Το Α΄Μέρος όπως δημοσιεύτηκε στον Αναγνώστη
Ανώνυμος – Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον (1913)
Άγρα (2013)
σελ. 224
Στις 19 Δεκεμβρίου 1913, δημοσιεύτηκε στο εβδομαδιαίο περιοδικό ποικίλης ύλης Ελλάς, η πρώτη ανυπόγραφη συνέχεια ενός εκτενούς αφηγήματος με τίτλο: Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον και υπότιτλο: Από τα νεότερα κατορθώματα του Σέρλοκ Χολμς. Ολοκληρώθηκε σε είκοσι πέντε συνέχειες στις 13 Μαρτίου 1914. Ως πιθανότερη εκδοχή θεωρείται ο συγγραφέας του έργου να είναι ο Σπύρος Ποταμιάνος, διευθυντής του περιοδικού, ο οποίος εκτός από τις περισσότερες δημοσιογραφικές στήλες έγραφε και αφηγήματα σε συνέχειες. «Σύμφωνα με τις έως τώρα μελέτες και δίχως να μπορούμε να αποκλείσουμε περαιτέρω εκπλήξεις, πρέπει να θεωρήσουμε με αρκετή βεβαιότητα το αφήγημα αυτό ως το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, τόσο λόγω έκτασης όσο και λόγω θεματολογίας» αναφέρει ο Ανδρέας Αποστολίδης στην ιδιαίτερα κατατοπιστική εισαγωγή που συνοδεύει την έκδοση όπου αποτυπώνει το κοινωνικοπολιτικό και ιστορικό πλαίσιο της εποχής και παραθέτει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ελληνικό αστυνομικό αφήγημα στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα καθώς και για το έργο του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ και τις μεθόδους του θρυλικού Σέρλοκ Χολμς. Ο αρχικός εντοπισμός των δημοσιευμάτων στο περιοδικό Ελλάς οφείλεται στην ερευνητική επιμονή του Φίλιππου Φιλίππου και στη διάθεση του εκδοτικού οίκου να ανασύρει κατόπιν ερευνών ολόκληρο το αφήγημα από το αρχειακό υλικό της εποχής προκειμένου να προβεί στην «ιστορική» έκδοσή του, εκατό χρόνια μετά την πρώτη του δημοσίευση. Η ιστορία του βιβλίου την οποία αφηγείται ο Δρ. Ουάτσον διαδραματίζεται το 1913. Κατά την επίσκεψη του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Λονδίνο για να λάβει μέρος σε μια κρίσιμη συνδιάσκεψη με αντιπροσώπους των βαλκανικών κρατών μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, μια συνομωσία για τη δολοφονία του εξυφαίνεται από τη μυστική βουλγαρική οργάνωση «Κ.Κ.Κ.». Ο Σέρλοκ Χολμς καλείται να αποτρέψει τη δολοφονία του Έλληνα πρωθυπουργού και να διαλευκάνει το μυστήριο. Ένα αστυνομικό αφήγημα με έντονο πολιτικό και κοινωνικό στοιχείο που ακολουθεί πιστά το ύφος του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ στις περιπέτειες με τον Σέρλοκ Χολμς και σηματοδοτεί την έναρξη της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας.
Ίνδικτος (2006)
σελ. 147
Παύλος Νιρβάνας ήταν το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Πέτρου Κ. Αποστολίδη, γεννημένου στη Μαριούπολη της Ρωσίας το 1866, με καταγωγή από τη Σκόπελο και τη Χίο. Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια, κριτικές μελέτες και χρονογραφήματα και θεωρείται ένας από τους κύριους εκφραστές του ελληνικού αστικού μυθιστορήματος. «Στο Έγκλημα του Ψυχικού εμφανίζονται ευκρινώς, για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, τα βασικά ειδολογικά συστατικά του αστυνομικού μυθιστορήματος: ένας φόνος με άγνωστο δράστη, οι πρώτες έρευνες της αστυνομίας που αποβαίνουν άκαρπες, ο αθώος ο οποίος κατηγορείται για τη δολοφονία και στο τέλος, η αποκάλυψη του πραγματικού ενόχου και η λύτρωση του ήρωα», αναφέρει ο Γιάννης Ράγκος στο εξαιρετικό εισαγωγικό σημείωμα που συνοδεύει την έκδοση. Το πτώμα νεαρής γυναίκας, δολοφονημένης με άγριο τρόπο ανακαλύπτεται στην περιοχή του Ψυχικού και παρά τις έρευνες της αστυνομίας ο δράστης παραμένει ασύλληπτος. Ο φοιτητής της Ιατρικής, Νίκος Μολοχάνθης, γόνος ευκατάστατης ναυτικής οικογένειας, που περνάει τη ζωή του διαβάζοντας αστυνομικές ιστορίες και σπαταλώντας την πατρική περιουσία σε διασκεδάσεις, θα προβεί στην αψυχολόγητη ενέργεια να σκηνοθετήσει την ενοχή του προκειμένου να κερδίσει δημοσιότητα. Το έγκλημα του Ψυχικού χαρακτηρίστηκε στην εποχή του ως ένα σατιρικό μυθιστόρημα γιατί ο συγγραφέας με πρόσχημα μια παράξενη αστυνομική ιστορία σατιρίζει τα ήθη της εποχής και τις αντιδράσεις της κοινωνίας και του Τύπου σε ένα στυγερό έγκλημα. Ένα ευχάριστο ανάγνωσμα από έναν σημαντικό εκπρόσωπο της πεζογραφικής μας παράδοσης που έχει ιδιαίτερη ιστορική αξία καθώς θεωρείται επίσημα το πρώτο επώνυμο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, «έστω κι αν αυτό δεν μπορεί να καταταγεί στη “γνήσια” αστυνομική λογοτεχνία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα». Το έγκλημα του Ψυχικού διασκευάστηκε για την τηλεόραση σε σενάριο Βασίλη Μανουσάκη και σκηνοθεσία Κώστα Φέρρη, και προβλήθηκε το 1981 από την Υ.ΕΝ.Ε.Δ σε σειρά 26 επεισοδίων, με τον Γιώργο Κωνσταντίνου στο ρόλο του Νίκου Μολοχάνθη.
Άγρα (2021)
σελ. 320
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιάννης Μαρής –λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιάννη Τσιριμώκου– θεωρείται ο προπάτορας της ελληνικής αστυνομικής μυθοπλασίας. Έγραψε περισσότερα από πενήντα αστυνομικά αφηγήματα, που δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής με μεγάλη επιτυχία, πολλά εκ των οποίων μεταφέρθηκαν στη μικρή και μεγάλη οθόνη. Έγινε δημοφιλής κυρίως για τις ιστορίες του με πρωταγωνιστή τον θρυλικό αστυνόμο Μπέκα. Το έργο του Γιάννη Μαρή, άσκησε μεγάλη επιρροή στις επόμενες γενιές των Ελλήνων συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας, έγινε αντικείμενο διεξοδικής μελέτης από τους θεωρητικούς του είδους και τα βιβλία του έχουν φανατικούς αναγνώστες μέχρι σήμερα.
To Έγκλημα στο Κολωνάκι ήταν το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα. Άρχισε να δημοσιεύεται σε συνέχειες τον Ιούλιο του1953 στο εβδομαδιαίο περιοδικό ποικίλης ύλης Οικογένεια και προκάλεσε το ενθουσιώδες ενδιαφέρον των αναγνωστών. Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε σε βιβλίο με μεγάλη εκδοτική επιτυχία. Η ιστορία ξεκινάει με ένα έγκλημα όπως προϊδεάζει ο τίτλος. Ο επιτυχημένος ζωγράφος Νάσος Καρνέζης δολοφονείται ένα βράδυ στο διαμέρισμά του στην οδό Σκουφά, στο Κολωνάκι. Οι υποψίες της αστυνομίας στρέφονται στον χρηματιστή Φλωρά, σύζυγο της ερωμένης του ζωγράφου, ο οποίος συλλαμβάνεται και προφυλακίζεται. Ο γιός του Φλωρά δεν πείθεται για την ενοχή του πατέρα του και ξεκινά δική του έρευνα στην οποία ζητά τη βοήθεια του δημοσιογράφου Μακρή και του αστυνόμου Μπέκα. Ένα εμβληματικό και πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα που αποτέλεσε την αφετηρία των μεγάλων επιτυχιών του συγγραφέα. Το 1959 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη σε σκηνοθεσία του Τζανή Αλιφέρη και σενάριο του Γιάννη Μαρή, με τον Ανδρέα Μπάρκουλη και τη Μάρω Κοντού στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ενώ τον αστυνόμο Μπέκα στην πρώτη του εμφάνιση υποδύθηκε ο Γιάννης Μπέρτος. Η ταινία θεωρείται το πρώτο φιλμ νουάρ στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. To έγκλημα στο Κολωνάκι γυρίστηκε και ως τηλεοπτικό επεισόδιο σε δυο συνέχειες στα πλαίσια της σειράς Οι ιστορίες του αστυνόμου Μπέκα. (Alpha TV, 2006-2008).
Άλλη μια πρόταση από το έργο του Γιάννη Μαρή:
Η εξαφάνιση του Τζών Αυλακιώτη, δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα Ακρόπολη, το 1976. Είναι το τελευταίο ολοκληρωμένο αστυνομικό μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή και για πολλούς το καλύτερό του. Στην Αθήνα, στις αρχές Αυγούστου του 1938, ο άσημος δημοσιογράφος Κώστας Ανέστης, δέχεται ένα απρόσμενο τηλεφώνημα από τον μεγάλο φοιτητικό του έρωτα, την Βάλια, που έχει χρόνια να μάθει νέα της. Τον πληροφορεί ότι ο σύζυγός της, ο περιώνυμος Τζών Αυλακιώτης, διοικητής τραπέζης και σημαίνον πρόσωπο στους πολιτικούς, επιχειρηματικούς και κοσμικούς κύκλους της Αθήνας, έχει μυστηριωδώς εξαφανιστεί και του ζητά να ερευνήσει το άγνωστο –ακόμα και για την ίδια– παρελθόν του, με σκοπό να ανακαλύψει κάποιο στοιχείο που θα μπορούσε να δικαιολογήσει την εξαφάνισή του. Εκμεταλλευόμενος τις δημοσιογραφικές του γνωριμίες και τη βοήθεια ενός παλιού συμμαθητή του Αυλακιώτη, θα βρει τα ίχνη του πολλά χρόνια πριν, στην εποχή του Εθνικού Διχασμού και θα συγκεντρώσει αντικρουόμενες πληροφορίες για τη δράση του. Παράλληλα η αναθέρμανση το ερωτικού πάθους του για την αινιγματική Βάλια, θα τον οδηγήσει σε παρορμητικές και παρακινδυνευμένες ενέργειες. Ένα πολιτικό κατασκοπικό θρίλερ μυστηρίου, εξαιρετικό δείγμα ελληνικού νουάρ μυθιστορήματος όπου ο συγγραφέας συνδυάζει επιδέξια τη μυθοπλασία με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα και αποτυπώνει πειστικά τις πολιτικές δολοπλοκίες και τους μηχανισμούς της δικτατορίας του Μεταξά, στα τέλη του Μεσοπολέμου. H εξαφάνιση του Τζών Αυλακιώτη, διασκευάστηκε για την μικρή οθόνη σε σκηνοθεσία του Ερρίκου Ανδρέου και σενάριο του Γιάννη Κανδήλα, με τους Χρήστο Πάρλα, Νόρα Βαλσάμη και Κώστα Αρζόγλου, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ξεκίνησε να προβάλλεται στην ΕΡΤ τον Μάιο του 1985, ολοκληρώθηκε σε δεκαοκτώ επεισόδια και έμεινε στην ιστορία ως μια από τις πιο δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές της κρατικής τηλεόρασης
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1956)
σελ. 489 (δίτομο)
Μ. Καραγάτσης ήταν το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του γεννημένου στην Αθήνα με καταγωγή από την Πάτρα, Δημήτρη Ροδόπουλου. Έγραψε πάνω από είκοσι μυθιστορήματα και νουβέλες, συλλογές διηγημάτων και θεατρικά έργα και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαιότερους Έλληνες λογοτέχνες του 20ου αιώνα για την ψυχογραφική δύναμη των έργων του ενώ για την αφηγηματική του ευχέρεια οι κριτικοί της εποχής του απέδωσαν τον χαρακτηρισμό «γεννημένος πεζογράφος». Ο κίτρινος φάκελος θεωρείται το αρτιότερο έργο της ώριμης περιόδου του συγγραφέα. Στην αρχή της ιστορίας ο ίδιος ο συγγραφέας σε ρόλο πρωτοπρόσωπου αφηγητή επισκέπτεται τον τάφο ενός φίλου του, επιτυχημένου συγγραφέα και δικηγόρου ό οποίος αρκετά χρόνια πριν, είχε βρεθεί νεκρός στο γραφείο του με μια σφαίρα στο στήθος αφήνοντας το ιδιόχειρο σημείωμα: «Αυτοκτονώ. Μανος Τασάκος». Εκεί θα συναντήσει μια γυναίκα που θα τον καλέσει σπίτι της για να του παραδώσει έναν φάκελο του με το τελευταίο μυθιστόρημα του Τασάκου και με την εντολή: «Να το γράψει ο Καραγάτσης». Ένα ευφυούς σύλληψης αστυνομικό θρίλερ με εξαιρετική αποτύπωση του ψυχολογικού υπόβαθρου των πρωταγωνιστών και πολυδαίδαλη πλοκή, περίτεχνα δομημένη που απαιτεί αναγνωστική προσήλωση. «Οποιοδήποτε μυθιστόρημά μου μπορώ να σας το διηγηθώ αρκετά λεπτομερώς μέσα σε μισή ώρα. Αλλά τον Κίτρινο φάκελο μου είναι αδύνατο να τον διηγηθώ […] τα πολυποίκιλα γεγονότα περιπλέκονται με συνέπεια τόσο αρρήκτως αδέκαστη, ώστε οποιαδήποτε κι από τις αμέτρητες λεπτομέρειες κι αν λησμονήσω, η διήγησή μου γίνεται ακατανόητη» αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας που δίνει μυθιστορηματική υπόσταση στον εαυτό του καθιστώντας μη διακριτά τα όρια μυθοπλασίας και οιονεί πραγματικότητας, ένα τέχνασμα που προσδίδει αληθοφάνεια στην ιστορία και εξάπτει την αγωνία. Ο κίτρινος φάκελος διασκευάστηκε για τη μικρή οθόνη σε σκηνοθεσία του Κώστα Κουτσομύτη και σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα με τους Γιώργο Κιμούλη, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Γιώργο Μιχαλακόπουλο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Προβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία από την τηλεόραση του ΑΝΤ1 σε τριάντα εννέα επεισόδια την περίοδο 1990-1991.
Αντώνης Σαμαράκης – Το λάθος (1965)
Ψυχογιός (2013)
σελ. 248
Ο Αντώνης Σαμαράκης είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς. Με το μυθιστόρημα Το λάθος, το όνομά του συνδέθηκε άρρηκτα και διαχρονικά με την αξία της πανανθρώπινης ελευθερίας και της αντίστασης σε κάθε είδους ολοκληρωτισμό. Πρόκειται για ένα οικουμενικό έργο στο οποίο δεν αναφέρεται ο τόπος και χρόνος που εξελίσσεται, ούτε κατονομάζονται οι πρωταγωνιστές. Ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται για το επί μέρους αλλά παρουσιάζει μια ολιστική θεώρηση του ολοκληρωτισμού ως μια πολιτική κατάσταση που ελέγχει κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Η ιστορία ξεκινά με τη σύλληψη ενός πολίτη ως ύποπτου για συνωμοτικές ενέργειες εναντίον του Καθεστώτος. Το μόνο άτομο που θα μπορούσε να επιβεβαιώσει την ενοχή του έχει δολοφονηθεί από τους πράκτορες του Καθεστώτος. Έτσι θα μπει σε εφαρμογή «το Σχέδιο». Κατά τη μεταφορά του υπόπτου οδικώς και στην συνέχεια ακτοπλοϊκώς στο Κεντρικό όπου θα γίνει η ανάκριση, θα του δοθεί η εντύπωση ότι μπορεί να δραπετεύσει. Αν το επιχειρήσει θα αποδειχτεί αυτομάτως η ενοχή του. Το Σχέδιο όμως έχει ένα λάθος. Δεν έχει υπολογίσει τον ανθρώπινο παράγοντα. Ένα έξοχο πολιτικό-ψυχολογικό θρίλερ ευφυούς σύλληψης με οργουελική ατμόσφαιρα και συγκλονιστικό τέλος. Αποτελεί κορυφαίο έργο της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας και θεωρείται παγκοσμίως, ένα από τα σπουδαιότερα αλληγορικά μυθιστορήματα για τον ολοκληρωτισμό το οποίο επαινέθηκε όσο λίγα στους λογοτεχνικούς κύκλους του εξωτερικού. Ο Γκράχαμ Γκριν δήλωσε ότι πρόκειται για ένα «αληθινό αριστούργημα» και η Αγκάθα Κρίστι σε επιστολή της προς τον Αντώνη Σαμαράκη έγραψε: «Διάβασα “Το Λάθος” και θέλω να σε συγχαρώ γι’ αυτό το θαυμάσιο χειρόγραφο. Έχει τεράστιο ψυχολογικό ενδιαφέρον. Ολοένα λιγότεροι είναι οι συγγραφείς που διαθέτουν γνήσια πρωτοτυπία και φαντασία. Το απόλαυσα». Το λάθος έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα χώρες και στη Γαλλία απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας (1970). Στην πατρίδα μας έχει ξεπεράσει μέχρι σήμερα τις εξήντα επανεκδόσεις. Το 1975 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον τίτλο La faille από τον σκηνοθέτη Πέτερ Φλάισμαν, με τους Μισέλ Πικολί και Ούγκο Τονιάτσι στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Βασίλης Βασιλικός – Ζ Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος(1966)
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2016)
σελ. 595
Ο βραβευμένος συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, γεννημένος στην Καβάλα με καταγωγή από τη Θάσο, είναι ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες συγγραφείς παγκοσμίως και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες. Έγραψε μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποιήματα και ασχολήθηκε με την πολιτική, τη δημοσιογραφία και την τηλεόραση. Το Ζ Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος είναι ένα μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα (non-fiction novel) δηλαδή μια μυθιστορηματικής δομής αφήγηση πραγματικών περιστατικών. Αναφέρεται στη δολοφονία του βουλευτή της Ε.Δ.Α. Γρηγόρη Λαμπράκη, το 1963. Ο συγγραφέας βασίστηκε στα πρακτικά της ανάκρισης και στο ρεπορτάζ έγκριτων δημοσιογράφων της εποχής που κάλυψαν το θέμα προκειμένου να αποτυπώσει το χρονικό των γεγονότων σε ένα υψηλής έντασης πολιτικό θρίλερ. Πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Ταχυδρόμος το 1966. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Θεμέλιο, σχεδόν ταυτόχρονα με την δίκη των κατηγορούμενων για τη δολοφονία. Το 1967, η Χούντα των Συνταγματαρχών απαγόρευσε την κυκλοφορία του στην Ελλάδα, γεγονός που εκτόξευσε τη φήμη του βιβλίου με αποτέλεσμα μέσα σε μόλις τρία χρόνια να έχει μεταφραστεί σε δεκαοχτώ γλώσσες και να έχει κυκλοφορήσει αρχικά στη Γαλλία από τις θρυλικές εκδόσεις Gallimard και στη συνέχεια σε πολλές άλλες χώρες. Το 1969 το Ζ μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά σε σενάριο του Ισπανού συγγραφέα Χόρχε Σεμπρούν, μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και τους Ιβ Μοντάν, Ειρήνη Παπά και Ζαν Λουί Τρεντινιάν στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η κινηματογραφική ταινία η οποία ήταν γαλλόφωνη κα τα γυρίσματα έγιναν στην Αλγερία γνώρισε τεράστια επιτυχία και έγινε σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα βοηθώντας τη διεθνοποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα. Βραβεύτηκε μεταξύ άλλων με το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, τη Χρυσή Σφαίρα στην ίδια κατηγορία και ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών. Το Ζ Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος είναι το ελληνικό Εν ψυχρώ –ο συγγραφέας έχει δηλώσει ότι έχει επηρεαστεί από το έργο του Τρούμαν Καπότε– και ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα στην ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Η παρούσα έκδοση κυκλοφόρησε στην επέτειο των πενήντα χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου και συνοδεύεται με ένα εκτενές και εξαιρετικά κατατοπιστικό επίμετρο πενήντα σελίδων, της ομότιμης καθηγήτριας Νεοελληνικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Γεωργίας Φαρίνου-Μαλαματάρη.
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2007)
σελ. 205
Η συγγραφέας και μεταφράστρια Αθηνά Κακούρη, γεννημένη στην Πάτρα με καταγωγή από την Κεφαλλονιά, θεωρείται από τους πρωτοπόρους της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα πριν ασχοληθεί κυρίως με το ιστορικό μυθιστόρημα που της χάρισε σπουδαία βραβεία και ακαδημαϊκές διακρίσεις. Υπήρξε επί πολλά χρόνια συντάκτης του περιοδικού Ταχυδρόμος όπου δημοσιεύονταν τα αστυνομικά της διηγήματα στις δεκαετίες του 1950 και 1960 τα οποία αργότερα εκδόθηκαν σε συλλογές διηγημάτων ενώ συνεχίζει μέχρι σήμερα να γράφει σποραδικά αστυνομικές ιστορίες που συμπεριλαμβάνονται σε συλλογικούς τόμους. Το μυθιστόρημα Κυνηγός Φαντασμάτων, μας μεταφέρει στην Κέρκυρα, στην έπαυλη ενός πλούσιου γέρου όπου συμβαίνουν ανεξήγητα φαινόμενα: Λευκές οπτασίες περιφέρονται στον κήπο, βαριά αντικείμενα μετακινούνται μόνα τους, κοσμήματα εξαφανίζονται ουρλιαχτά ακούγονται μέσα στη νύχτα και φώτα αναβοσβήνουν. Για τη λύση του μυστηρίου καλείται εσπευσμένα από την Αγγλία ένας ειδικός στο κυνήγι φαντασμάτων. Όταν όμως συμβεί ένας φόνος θα αναλάβει δράση ο αστυνομικός επιθεωρητής Γεράκης, γνωστός από τα αστυνομικά διηγήματα της συγγραφέως. Ένα πρωτότυπο και ευχάριστο αστυνομικό μυθιστόρημα με σαφείς επιρροές από τη χρυσή εποχή του βρετανικού αστυνομικού όπου η συγγραφέας με ανάλαφρη γραφή και ζωντανούς διαλόγους συνδυάζει περίτεχνα την αστυνομική ίντριγκα με το φινετσάτο χιούμορ. Ο Κυνηγός φαντασμάτων έχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας καθώς είναι το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα από Ελληνίδα συγγραφέα που κυκλοφόρησε σε βιβλίο. (Το μυστικό της ζωής του Πέτρου Βερίνη, της Ελένης Γ. Βλάχου, αν και δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην Καθημερινή αρκετά χρόνια νωρίτερα (1938), δεν εκδόθηκε ποτέ).
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999)
σελ. 344
Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων γράφτηκε το 1958 από τέσσερις εκπροσώπους της Γενιάς του ’30, τους Άγγελο Τερζάκη, Στρατή Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη και Μ. Καραγάτση. Εμπνευστής του μυθιστορήματος ήταν ο Γιάννης Μαρής και σύμφωνα με μαρτυρίες οι συγγραφείς πείσθηκαν να συμμετάσχουν στην απόπειρα μετά από αρκετές αντιρρήσεις. Όρος της συμφωνίας ήταν να μην υπάρχει καμία συνεννόηση των συγγραφέων σχετικά με την εξέλιξη της πλοκής: ο κάθε συγγραφέας θα συνέχιζε την αφήγηση από εκεί που την άφησε ο προηγούμενος εκμεταλλευόμενος με όποιον τρόπο ήθελε το υλικό των προηγουμένων ενοτήτων. Η δημοσίευση του έργου έγινε στην εφημερίδα Ακρόπολις σε οκτώ εβδομαδιαίες συνέχειες από τις 2 Μαρτίου έως τις 26 Απριλίου 1958, η σειρά καθορίστηκε με κλήρωση, ενώ ο τίτλος δόθηκε κατόπιν προτάσεων των αναγνωστών της εφημερίδας. «Διαβάζοντας σήμερα Το μυθιστόρημα των τεσσάρων δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ιδιότυπες αυτές συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε και παρουσιάστηκε. Οι συνθήκες αυτές εξηγούν την όλη δομή του, τον αποσπασματικό του χαρακτήρα, εξηγούν όμως επίσης και το κέφι που το διαπνέει, την επινόηση περίπλοκων καταστάσεων και μυστηρίων – όχι τόσο, υποψιάζεται κανείς, για να κινηθεί το ενδιαφέρον των αναγνωστών, όσο κυρίως για να δούμε πώς θα ξεμπλέξει από τις κακοτοπιές ο φίλος συγγραφέας που ακολουθεί» αναφέρει ο εκδότης στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης που έγινε είκοσι ένα χρόνια αργότερα. Στην υπόθεση του βιβλίου ο Ανδρέας Μανιάτης που διατηρεί μύλο και σαπουνάδικο στην Αίγινα επιστρέφοντας από ταξίδι συλλαμβάνει τη νεαρή σύζυγό του να ερωτοτροπεί με τον ανιψιό του τον οποίο φιλοξενεί στο σπίτι του μετά τον θάνατο της αδερφής του. Οργισμένος θα πετάξει τον ανιψιό του στο καζάνι με το σαπούνι θα δέσει τη γυναίκα του στον ιστό του ανεμόμυλου και θα εξαφανιστεί από το νησί. Το φρικιαστικό έγκλημα είναι η αφετηρία μια καθηλωτικής περιπέτειας με έρωτες, πάθη κατασκοπεία και αστυνομική ίντριγκα στην οποία τέσσερις σπουδαίοι λογοτέχνες του προηγούμενου αιώνα παρουσιάζουν με τη δική τους οπτική τα εθνικά θέματα και τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής.
*Ευχαριστώ τον Φίλιππο Φιλίππου που μου διέθεσε κάποια δυσεύρετα βιβλία από την προσωπική του βιβλιοθήκη.
