Παγκόσμιο αστυνομικό – 14 προτάσεις από την Γερμανία (του Μάρκου Κρητικού)

0
2087

 

του Μάρκου Κρητικού

 

«Η γερμανική αστυνομική λογοτεχνία είναι κοινωνική και πολιτική, όπως η αποκαλούμενη “μεσογειακή αστυνομική λογοτεχνία” που καλλιεργείται στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Τουρκία. Οι σημαντικοί συγγραφείς της δεν έχουν γράψει ιστορίες μυστηρίου που θυμίζουν σταυρόλεξα ή σπαζοκεφαλιές. Προσπαθούν να μιλήσουν για τη γερμανική κοινωνία, αντλούν τα θέματά τους από την Ιστορία και σχολιάζουν τη σύγχρονη πολιτική ζωή παίρνοντας θέση κατά του ναζισμού, του ρατσισμού και της αυταρχικότητας του κράτους». Από το άρθρο «Η γερμανική κοινωνία στο αστυνομικό μυθιστόρημα» του Φίλιππου Φιλίππου στην εφημερίδα Αυγή (24/09/2017).

 

Μετάφραση: Ρόζα Ιωαννίδου

Κίχλη (2016)

σελ. 304

Ο Αυστριακός, γεννημένος στην Πράγα, Λέο Περούτς, σπουδαίος μαθηματικός και συγγραφέας, έγινε γνωστός για τα ιστορικά του μυθιστορήματα που συνδυάζουν την αγωνία με το μεταφυσικό στοιχείο. Ο μαιτρ της δευτέρας παρουσίας, μας μεταφέρει στην Βιέννη το φθινόπωρο του 1909, όπου ο ηθοποιός του Αυλικού Θεάτρου, Ευγένιος Μπίσοφ, βρίσκεται νεκρός στο περίπτερο της έπαυλής του, ενώ θάνατός του συνδέεται με μια σειρά άλλων μυστηριωδών θανάτων. Δύο φίλοι του νεκρού ηθοποιού, υιοθετώντας τον ρόλο του Σέρλοκ Χολμς και του δόκτορα Ουώτσον, αναλαμβάνουν τη διαλεύκανση του φόνου. Ένα εξαιρετικό, πολυεπίπεδο νουάρ μυθιστόρημα εποχής, με έμφαση στο σασπένς και έντονα ψυχολογικά και μεταφυσικά στοιχεία. Ο συγγραφέας μέσω της αναξιόπιστης και αντιφατικής, πρωτοπρόσωπης αφήγησης ενός εκ των υπόπτων, του βαρόνου φον Γιός, καλεί τον αναγνώστη «να αναζητήσει την σαφήνεια εκεί που βασιλεύει η αμφιβολία» και  να δώσει την δική του εκδοχή στον αστυνομικό μύθο γιατί «η πραγματικότητα είναι πάντα μια μόνο εκδοχή του πιθανού». Το βιβλίο όταν εκδόθηκε απέσπασε ενθουσιώδεις κριτικές και κατατάχθηκε από τους ειδικούς στην ψυχαγωγική λογοτεχνία – ο  Βάλτερ Μπένγιαμιν το συστήνει χαρακτηριστικά ως «αστυνομικό μυθιστόρημα στο ταξίδι»- γεγονός που προκάλεσε  την αντίδραση του συγγραφέα. «Δεν έγραψα ποτέ αστυνομικό μυθιστόρημα» θα διαμαρτυρηθεί,  αν και Ο μαιτρ της δευτέρας παρουσίας διατηρεί βασικές συμβάσεις του είδους.  «Σήμερα υπάρχει πολύ περισσότερος χώρος στην γερμανόφωνη λογοτεχνία για την καλή αφήγηση ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στην αμιγώς ψυχαγωγική και την υψηλή λογοτεχνία. Τα μυθιστορήματα του Περούτς το καταφέρνουν» δηλώνει ο συγγραφέας Χανς Άιχνερ, στο εξαιρετικό επίμετρο της έκδοσης που συνοδεύεται από σπάνιο φωτογραφικό υλικό της εποχής.

 

Μετάφραση: Γιάννης Καλιφατίδης

Νεφέλη (2013)

σελ. 422

O Φρίντριχ Γκλάουζερ, γεννημένος στην Βιέννη, από Αυστριακή μητέρα και Ελβετό πατέρα, θεωρείται από τους πρώτους και σπουδαιότερους εκπρόσωπους της γερμανόφωνης αστυνομικής λογοτεχνίας. Προς τιμήν του θεσπίστηκε  το 1987, το Friedrich Glauser preis, που είναι το πιο δημοφιλές βραβείο και μια από τις σημαντικότερες διακρίσεις για γερμανόφωνους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων. Το βιβλίο του, Στα δίχτυα του Μάττο, είναι το τρίτο -από τα πέντε συνολικά της σειράς- με πρωταγωνιστή τον δαιμόνιο αρχιφύλακα Γιάκομπ Στούντερ. Η ιστορία διαδραματίζεται εξ’ ολοκλήρου στο φανταστικό ψυχιατρείο του Ράντλινγκεν, όπου ο αινιγματικός και με αμφιλεγόμενες μεθόδους αρχίατρος δρ. Λαντούνερ, καλεί τον Στρούντερ να ερευνήσει την διπλή υπόθεση της εξαφάνισης του διευθυντή της κλινικής και της απόδρασης ενός παιδοκτόνου και μοιραία, να έρθει αντιμέτωπος με το «το κραταιό πνεύμα της παραφροσύνης που βασιλεύει στον άγνωστο κόσμο του υποσυνείδητου» που ακούει στο όνομα Μάττο. Ο Γκλάουζερ, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της σύντομης και πολυτάραχης ζωής του, σε ψυχιατρεία και κλινικές αποτοξίνωσης, χτυπημένος από την σχιζοφρένεια και εθισμένος στο όπιο και την μορφίνη, μεταφέρει ρεαλιστικά με ευαισθησία αλλά και σκωπτική διάθεση, τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στους χώρους αυτούς. Ένα εξαιρετικό  μυθιστόρημα με δυνατή αστυνομική πλοκή, έντονη νουάρ κλειστοφοβική  ατμόσφαιρα, και αλληγορικά στοιχεία για μια κοινωνία που οδεύει προς τον όλεθρο του ναζισμού, για το οποίο, ο ίδιος ο συγγραφέας θα δηλώσει: «Γράφω ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με όλους τους κανόνες που διακρίνουν          –όπως ελπίζω– μια καλή ιστορία. Ωστόσο δεν βλέπω άλλη λύση, παρά να κάνω τους αναγνώστες να καταπιούν, όσα δεν είναι εύκολο να καταπιούν, χωρίς σάλιο».

 

Άγρα (2011)

σελ. 200

Ο Αυστριακός συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιόζεφ Ροτ, είναι μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα. Έγινε ευρύτερα γνωστός, με το εξαιρετικό του μυθιστόρημα Το εμβατήριο Ραντέτσκυ (Άγρα), ενώ σε όλα τα έργα του επικεντρώνεται στην ψυχοσύσταση των ηρώων του, όπως αυτή διαμορφώνεται στις δυσμενείς συνθήκες της ηθικά και κοινωνικά παρακμασμένης εποχής του Μεσοπολέμου, στην κεντρική Ευρώπη. Η ομολογία ενός δολοφόνου – μέσα σε μια νύχτα, προϊδεάζει από τον τίτλο του τον αναγνώστη ότι δεν πρόκειται για ένα whodunit αστυνομικό μυθιστόρημα. «Εγώ για παράδειγμα έχω σκοτώσει αλλά θεωρώ τον εαυτό μου καλόν άνθρωπο. Ένα τέρας, μ’ άλλα λόγια μια γυναίκα, κύριοι μ’ έσπρωξε στον φόνο. […] Μπορώ να σας πω με συντομία την ιστορία μου»  Έτσι αρχίζει ένα βράδυ, η εκ βάθους εξομολόγηση του Σεμιόν Σεμιόνοβιτς Γκολούμπτσικ στους θαμώνες του Ταρί-Μπαρί, ενός ρωσικού καπηλειού  στην καρδιά του Παρισιού. Ο αναγνώστης  μέσω ενός αριστουργηματικού μονόλογου,  καταβυθίζεται  στην άβυσσο της ανθρώπινης ύπαρξης για να κατανοήσει το why done it, δηλαδή τον λόγο που όπλισε το χέρι του δολοφόνου και να στοχαστεί για το πως ένας άνθρωπος, μπορεί να φτάσει στην απώλεια της λογικής, που προϋποθέτει ένα έγκλημα.   Ένα σκοτεινό και ειρωνικό νουάρ μυθιστόρημα, υψηλής λογοτεχνικής ποιότητας, «μια παραβολή για τη δύναμη του κακού, για τη λογική της ύβρης και της προδοσίας», του οποίου  την ψυχογραφική δύναμη οι κριτικοί αναγνωρίζουν  στα έργα των Ντοστογιέφσκι και Κόνραντ.

 

Μετάφραση: Ρεγγίνα Μόζερ-Μαθιοπούλου

Μεταμεσονύχτιες Εκδόσεις (1998)

σελ. 207

Ο Ελβετός Φρήντριχ Ντύρενματ, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και σκιτσογράφος θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους δραματουργούς του 20ου αιώνα. Η παγκόσμια αναγνώριση ήρθε με το γκροτέσκο θεατρικό του έργο Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας (Δωδώνη), που μεταφράστηκε σε σαράντα γλώσσες, ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, με πρωταγωνιστές τους Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Άντονι Κουίν. O Ντύρενματ στην καριέρα του, έγραψε και τέσσερα αστυνομικά μυθιστορήματα, που χαρακτηρίστηκαν ως philosophical crime novels για τα φιλοσοφικά ερωτήματα που θέτουν σε ένα δεύτερο επίπεδο, πίσω από την εξέλιξη του αστυνομικού μύθου.  «Δεν γράφω για να βγάλετε  συμπεράσματα για το άτομό μου, αλλά για να βγάλετε συμπεράσματα για τον κόσμο» επισημαίνει ο ίδιος ο συγγραφέας. Ο δικαστής και ο δήμιος του, είναι το πρώτο από τα δύο της σειράς με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Μπέρλαχ, που καλείται να εξιχνιάσει την δολοφονία του αστυνόμου Σμιντ, του οποίου το  πτώμα  βρέθηκε μέσα σ’ ένα αυτοκίνητο, σε έναν απόμερο δασικό δρόμο. Ο Μπέρλαχ, δεν θα αργήσει να αντιληφθεί, ότι ο φόνος σχετίζεται με ισχυρά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, που δεν πρέπει να θιγούν, αλλά και μια ιστορία από το παρελθόν, που έχει αφήσει για τον ίδιο, ανοιχτούς λογαριασμούς. Ένα εγκεφαλικό νουάρ, με λιτή γραφή και εξαιρετική αποτύπωση της ελβετικής τοπιογραφίας, όπου η έξυπνη αστυνομική πλοκή  λειτουργεί ως αφορμή για στοχασμό γύρω από την τιμωρία ενός εγκλήματος.

Άλλη μια πρόταση από το έργο του Ντύρενματ:

  • Η υποψία, μτφρ. Άγγελος Παρθένης, Ροές.

Ενώ ο συνταξιούχος επιθεωρητής Μπέρλαχ –στη δεύτερη και τελευταία περιπέτειά του– αναρρώνει στο νοσοκομείο μετά από μια σοβαρή εγχείρηση θα παρατηρήσει σε παλιά τεύχη του περιοδικού «Λάιφ», ότι ένας επιτυχημένος Ελβετός χειρουργός μοιάζει εκπληκτικά με έναν διαβόητο  ναζί, εγκληματία πολέμου και μια φριχτή υποψία ότι πρόκειται για το ίδιο άτομο αρχίζει να τον βασανίζει. Αποφασισμένος να ανακαλύψει την αλήθεια θα καταφέρει να μεταφερθεί με ψεύτικο όνομα στην κλινική του Ελβετού γιατρού. Τα πράγματα όμως δεν θα πάνε όπως τα είχε σχεδιάσει και θα γίνει έρμαιο των διαθέσεων ενός σατανικού ανθρώπου.

 

Μετάφραση: Δημήτρης Δημοκίδης

Μεταίχμιο (2019)

σελ. 216

Ο Χάινριχ Μπελ, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας το 1972, είναι από τους σπουδαιότερους και δημοφιλέστερους Γερμανούς συγγραφείς. Στα πρώτα μυθιστορήματά του, πραγματεύεται  τις άθλιες συνθήκες του πολέμου και στη συνέχεια, η κριτική του στρέφεται στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της σύγχρονής του Γερμανίας, ενώ οι κριτικοί θεωρούν ότι εξέφρασε, όσο κανείς άλλος από τους ομότεχνούς του, την μεταπολεμική γερμανική συνείδηση. Στο μυθιστόρημα, Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ,  όλα αρχίζουν την παραμονή της Τσικνοπέμπτης, όπου η ομώνυμη ηρωίδα του τίτλου που εργάζεται ως οικιακή βοηθός, θα γνωρίσει σ’ ένα αποκριάτικο πάρτι τον καταζητούμενο από την αστυνομία, Λούντβιχ Γκέτεν. Την Κυριακή το βράδυ, μόλις τέσσερις μέρες αργότερα, θα επισκεφθεί τον υπαστυνόμο της δίωξης κοινού εγκλήματος, Βάλτερ Μέτινγκ και θα ομολογήσει, ότι το ίδιο πρωί, σκότωσε στο σπίτι της με περίστροφο, τον δημοσιογράφο Βέρνερ Τέτγκες. Μια συγκλονιστική, αλληγορική και επίκαιρη νουάρ ιστορία, που αποδίδεται με εξαιρετική ακρίβεια λόγου σε πενήντα οκτώ μικρά κεφάλαια, από έναν ανώνυμο,  αποστασιοποιημένο συναισθηματικά και ιδεολογικά αφηγητή και πραγματεύεται θέματα νομικού, κοινωνικού και εγκληματολογικού περιεχομένου, για την ασυδοσία της τέταρτης εξουσίας και πως αυτή μπορεί να οδηγήσει στο έγκλημα.  «Ένα θαύμα συμπύκνωσης και ειρωνείας» θα γράψει η  Sunday Telegraph για ένα βιβλίο ορόσημο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που μεταφέρθηκε με επιτυχία ένα χρόνο μετά την έκδοσή του στην μεγάλη οθόνη, από τους σκηνοθέτες  Φόλκερ Σλέντορφ και Μαργκαρέτε φον Τρότα.

 

Μετάφραση: Στέφανος Τζαννετάτος

Εκδόσεις Καστανιώτη (2008)

σελ. 171

Ο Γιάκομπ Αρζούνι, θεωρήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της νεότερης γερμανικής λογοτεχνικής γενιάς. Δυστυχώς ο πρόωρος χαμός του, άφησε  το έργο του ανολοκλήρωτο. Το μυθιστόρημά του, Happy birthday Τούρκε! –που έγραψε σε ηλικία μόλις είκοσι ενός ετών– είναι το πρώτο από τα πέντε συνολικά της σειράς, με πρωταγωνιστή τον Γερμανό, τουρκικής καταγωγής ιδιωτικό ντετέκτιβ, Κεμάλ Καγιανκάγια. Ο θρασύς και ιδιόρρυθμος μετανάστης-ντετέκτιβ, αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την δολοφονία του συμπατριώτη του, Αχμέτ Χαμούλ που  βρίσκεται μαχαιρωμένος πισώπλατα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, ενώ η αστυνομία δεν ασχολείται ιδιαίτερα «γιατί ένας νεκρός Τούρκος δεν είναι ακριβώς το πρόσωπο για το οποίο αξίζει να γίνουν συστηματικότερες έρευνες». Μια υπόθεση που θα αποδειχτεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, αφού σ’ αυτήν εμπλέκονται διεφθαρμένοι αστυνομικοί και αδίστακτα κυκλώματα ναρκωτικών και πορνείας.  Ένα απολαυστικό νουάρ, με επιρροές από το αμερικάνικο hard-boiled, έντονα στοιχεία μαύρου χιούμορ, παρωδιακές σκηνές, καταιγιστική πρωτοπρόσωπη αφήγηση και κλιμακούμενη αγωνία, με φόντο τις υποφωτισμένες, κακόφημες γειτονιές της Φρανκφούρτης. «Ο Κεμάλ Καγιανκάγια, ο τσαλακωμένος και διαρκώς με βαρύ κεφάλι από το ποτό, ήρωας των αστυνομικών μυθιστορημάτων του Αρζούνι, είναι ένας άξιος απόγονος των αχτύπητων παππούδων του, Φίλιπ Μάρλοου και Σαμ Σπέιντ» έχει δηλώσει ο πατριάρχης του μεσογειακού νουάρ, Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν.

 

Άλλη μια πρόταση από το έργο του Αρζουνί:

Ο ντετέκτιβ Καγιανκάγια -στην τέταρτη περιπέτειά του- θέλοντας να βοηθήσει τον ιδιοκτήτη ενός βραζιλιάνικου εστιατορίου στην Φρανκφούρτη τον οποίο εκβιάζουν κυκλώματα  της νύχτας θα βρεθεί αντιμέτωπος με τους πιο επικίνδυνους γκάγκστερ της πόλης. Ένα καθηλωτικό αστυνομικό μυθιστόρημα που έχει στον πυρήνα της υπόθεσής του την έξαρση του οργανωμένου εγκλήματος, της μετανάστευσης  και του εθνικισμού που έφερε στην Κεντρική Ευρώπη ο  πόλεμος  της Γιουγκοσλαβίας.

 

 

Μετάφραση: Ιάκωβος Κοπερτί

Κριτική (2003)

σελ. 258

O πολυμεταφρασμένος Γερμανός συγγραφέας και δικαστικός Μπέρνχαρντ Σλινκ, κάτοχος από το 1989 του βραβείου Friedrich Glauser, για την αστυνομική νουβέλα Γόρδιος φιόγκος (Κριτική), γνώρισε το 1995 την παγκόσμια καταξίωση για το σπουδαίο μυθιστόρημα Διαβάζοντας στη Χάννα (Κριτική), που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο. Το 2002, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας απένειμε στον συγγραφέα τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής. Τα ίχνη του χρήματος, είναι το τρίτο –και τελευταίο μέχρι σήμερα– μυθιστόρημα της σειράς με πρωταγωνιστή τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Γκέρχαρντ Ζελμπ. Τα χρόνια έχουν περάσει και ο Ζελμπ, έχοντας υποστεί και ένα έμφραγμα κατά το παρελθόν, σκέφτεται σοβαρά να αποσυρθεί και να ζήσει μια ήρεμη οικογενειακή ζωή με την αγαπημένη του Μπριγκίτε και τον γιο της Μανού. Όταν  μια χειμωνιάτικη νύχτα βοηθάει τον τραπεζίτη Βέλκερ να ξεκολλήσει το αυτοκίνητό του απ’ το χιόνι, εκείνος του αναθέτει μια φαινομενικά απλή υπόθεση: Να βρει έναν ανώνυμο μέτοχο που κατά το παρελθόν είχε συνεισφέρει ένα σημαντικό ποσό για την σωτηρία της τράπεζας. Η έρευνα όμως θα τον οδηγήσει σε μια απίθανη υπόθεση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και ένα αδίστακτο κύκλωμα που θα φτάσει στον φόνο για να μην αποκαλυφθεί η απάτη. Ένα πολυεπίπεδο, νουάρ μυθιστόρημα, όπου η αστυνομική πλοκή είναι το πρόσχημα του συγγραφέα,  για να θίξει καυτά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, να κάνει καυστικά σχόλια για την εποχή του ναζισμού και της διαίρεσης της χώρας αλλά και να στοχαστεί για την δυσκολία αποδοχής της βιολογικής φθοράς, στο πέρασμα του χρόνου. Καταφέρνει όμως περίτεχνα, με λιτή γραφή και κινηματογραφικές  σκηνές δράσης, να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο το σασπένς της αστυνομικής ιστορίας κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελική της έκβαση.

 

Μετάφραση: Ηλίας Τσιριγκάκης

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2004)

σελ. 250

O Μάρτιν Βάλζερ, συγγραφέας και ακαδημαϊκός, θεωρείται από τους σημαντικότερους εκφραστές της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας. Τα έργα  του διακρίνονται για την  έμφαση τους στο ψυχολογικό πορτραίτο και στις εσωτερικές αγωνίες και συγκρούσεις των αντιηρώων πρωταγωνιστών, με την σκηνική δράση να περνάει συνήθως, σε δεύτερη μοίρα. Στο μυθιστόρημα, Ο θάνατος ενός κριτικού, ο μεγαλόσχημος κριτικός λογοτεχνίας, Ερλ Κένινγκ, δολοφονείται στην πολυτελή έπαυλη του εκδότη του. Οι υποψίες στρέφονται στον συγγραφέα Χανς Λακ που έχει το κίνητρο μιας τέτοιας πράξης, μετά την εξευτελιστική δημόσια απόρριψη του έργου του, από τον αδίστακτο κριτικό. Ένας μελετητής μυστικιστικών κειμένων και αφηγητής της ιστορίας, αποφασίζει αυτόβουλα να βοηθήσει τον συγγραφέα, ο οποίος βρίσκεται σε δυσχερή θέση. Ένα απολαυστικό, σατυρικό μυθιστόρημα που βρίθει λογοτεχνικών αναφορών και ευφυών σχολίων γύρω απ’ την συγγραφή. Ο συγγραφέας δεν επικεντρώνεται στην αστυνομική ιστορία, –οι λάτρεις των κλασικών αστυνομικών αναγνωσμάτων που επιθυμούν την δράση και το σασπένς μάλλον δεν θα ικανοποιηθούν–  αλλά στην αέναη διαμάχη συγγραφέων και κριτικών για να αναδείξει με δηκτικό πνεύμα και καυστικό χιούμορ τις παθογένειες στους κύκλους της διανόησης. Το βιβλίο  προκάλεσε σάλο στη Γερμανία, επειδή θεωρήθηκε ότι «φωτογράφιζε» τον «πάπα» της γερμανόφωνης κριτικής σκηνής, Μαρσέλ Ράιχ-Ρανίτσκι.

 

Μετάφραση: Λένα Σακαλή

Μελάνι (2008)

σελ. 312

Ο Μπόντο Κίρχοφ είναι βραβευμένος Γερμανός συγγραφέας. Παράλληλα με τη συγγραφή λογοτεχνικών έργων επιμελήθηκε τηλεοπτικά προγράμματα και έγραψε σενάρια για αστυνομικές σειρές στην τηλεόραση. Στο μυθιστόρημα Η μικρή Γκάρμπο ο Τζιάκομο Χόντερερ όταν  αποφασίσει να ληστέψει μια μικρή τράπεζα θα λειτουργήσει ο νόμος του Μέρφυ και  «ότι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει στραβά». Μπαίνοντας στο κατάστημα πυροβολεί  για εκφοβισμό αλλά η σφαίρα εξοστρακίζεται και καταλήγει στο μάτι μιας γριάς που πέφτει νεκρή. Μέσα στον πανικό που δημιουργείται φεύγει πανικόβλητος με ένα πολύ μικρό χρηματικό ποσό και ενώ προσπαθεί να απομακρυνθεί γρήγορα  χάνει τον έλεγχο της μοτοσικλέτας του η οποία πέφτει σε ένα δέντρο και καταστρέφεται. Στη συνέχεια τραυματίζει θανάσιμα τον οδηγό του πολυτελούς αυτοκινήτου που θα σταματήσει στην άκρη του δρόμου για να τον βοηθήσει και όταν κλέβει το αυτοκίνητο  δεν αντιλαμβάνεται στο πίσω κάθισμα τη μικρή Μαλού, μια δωδεκάχρονη διάσημη ηθοποιό που ήταν καθοδόν για νυχτερινό γύρισμα στο δάσος. Αντί να ελευθερώσει τη μικρή σταρ και να ελαφρύνει όσο γίνεται τη θέση του, παίρνει την απονενοημένη απόφαση να ζητήσει λύτρα και κρύβεται στο χιονισμένο δάσος.  Παρότι το μυθιστόρημα  συγκεντρώνει βασικά  συστατικά ενός  αστυνομικού αφηγήματος με ληστεία, απαγωγή και φόνους δεν εστιάζει και δεν περιορίζεται μόνο  σ’ αυτά. Άλλωστε όπως  έχει πει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του στον Κώστα Καλφόπουλο στο περιοδικό πολάρ: «Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ τον εαυτό μου αστυνομικό συγγραφέα παρά μόνο εξοργισμένο λογοτέχνη». Η Μικρή Γκάρμπο είναι ένα πρωτότυπο πρισματικό μυθιστόρημα με κινηματογραφική γραφή και φόντο τον απατηλό κόσμο της τηλεόρασης και των ΜΜΕ.  Ο συγγραφέας αποτυπώνει έξοχα τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που επιφέρει  η σύγκρουση δυο διαφορετικών κόσμων. Από τη μια τα νιάτα, η επιτυχία, η παραμυθένια ζωή και το ευοίωνο μέλλον  και από την άλλη  η απελπισία της ατυχίας η παραίτηση, η σκληρά ρεαλιστική όψη της ζωής  και η προδιαγεγραμμένη πορεία προς τέλος.

 

 

 

Μετάφραση: Τάσος Ψηλογιαννόπουλος

Διόπτρα (2021)

σελ. 736

Ο Φόλκερ Κούτσερ, συγγραφέας και δημοσιογράφος, με σπουδές ιστορίας και φιλοσοφίας, είναι από τους πιο διάσημους εκπροσώπους της σύγχρονης γερμανικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Έγινε ευρύτερα γνωστός για τα μυθιστορήματά του με πρωταγωνιστή τον νεαρό και φιλόδοξο αστυνόμο Γκέρεον Ρατ, που διαδραματίζονται στο Βερολίνο από το 1929 μέχρι το 1936, την εποχή που η Δημοκρατία της Βαϊμάρης αρχίζει να κλονίζεται από την άνοδο του ναζισμού. Το Βρεγμένο ψάρι, που στη βερολινέζικη αστυνομική αργκό σημαίνει «ανεξιχνίαστη υπόθεση», είναι το πρώτο βιβλίο από τα οκτώ της σειράς μέχρι σήμερα.  Όταν το κακοποιημένο πτώμα ενός άντρα ανασύρεται από τον ποταμό Σπρέε, ο νεοφερμένος στο Τμήμα Ηθών αστυνόμος Ρατ πιστεύει ότι είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιστρέψει στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών όπου υπηρετούσε πριν. Δεν μπορεί όμως να προβλέψει ότι πρόκειται για μια πολυδαίδαλη και άκρως επικίνδυνη υπόθεση, στην οποία διεφθαρμένοι αστυνομικοί, τάγματα εφόδου, παροπλισμένοι βετεράνοι του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κατάσκοποι των μυστικών υπηρεσιών του Στάλιν και συνδικάτα του οργανωμένου εγκλήματος επιδίδονται σε μια ανελέητη μάχη επικράτησης. Ένα σκληρό πολιτικό θρίλερ με έμφαση στο σασπένς και φόντο μια ρεαλιστική τοιχογραφία της διαβρωμένης βερολινέζικης κοινωνίας που βαδίζει ολοταχώς προς την καταστροφή. Με ενδελεχή έρευνα αλλά και βαθιά γνώση, λόγω των σπουδών του, ο συγγραφέας αποτυπώνει με ακρίβεια τις σύνθετες κοινωνικές και πολιτικές παραμέτρους που καθόρισαν το ιστορικό πλαίσιο της εποχής και προλείαναν το έδαφος για την άνοδο του ναζισμού στοιχείο που υπερβαίνει ην αστυνομική πλοκή της υπόθεσης, αντισταθμίζει της όποιες υπερβολές της και ανεβάζει το επίπεδο του βιβλίου. Στο μυθιστόρημα Το βρεγμένο ψάρι βασίστηκαν οι δύο πρώτοι κύκλοι της σπουδαίας τηλεοπτικής σειράς Babylon Berlin, που σκηνοθέτησε ο Γερμανός Τομ Τίκβερ, γνωστός για την πολυβραβευμένη κινηματογραφική του ταινία Τρέξε Λόλα, τρέξε (1998). Η σειρά που είναι η ακριβότερη, μη αμερικανική παραγωγή στην ιστορία της μικρής οθόνης γνώρισε μεγάλη επιτυχία και απέσπασε διθυραμβικές κριτικές από κοινό και κριτικούς. Μπορείτε να διαβάσετε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη του συγγραφέα στο περιοδικό Ο Αναγνώστης, στο παρακάτω λινκ:

https://www.oanagnostis.gr/volker-kutscher-o-megalyteros-echthros-tis-dimokratias-einai-i-adiaforia-ekeinon-poy-tin-theoroyn-dedomeni-synenteyxi-ston-marko-kritiko/

 

Άλλη μια πρόταση από το έργο του Κούτσερ:

  • Ένας γκάγκστερ στο Βερολίνο, μτφρ. Τάσος Ψηλογιοαννόπουλος, Διόπτρα

Βερολίνο 1931. Ενώ η κοινωνική και οικονομική κρίση γιγαντώνονται και ο ναζισμός προελαύνει, ο αστυνόμος Γκέρεον Ρατ –στην τρίτη του περιπέτεια– αναλαμβάνει την παρακολούθηση του διαβόητου Αμερικανού γκάγκστερ Άλμπερτ Γκόλντσταϊν ενώ η  σύντροφός του, Τσάρλι ανακρίνει μια νεαρή άστεγη η οποία θα καταφέρει τελικά να διαφύγει. Δυο παράλληλες αφηγήσεις τις οποίες  ο συγγραφέας συνυφαίνει με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής και τις συνδέει υποδειγματικά  μεταξύ τους  στην  εξέλιξη της πλοκής.

 

 

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας

Νεφέλη (2014)

σελ. 240

O Φέρντιναντ φον Σίραχ είναι διακεκριμένος δικηγόρος στο Βερολίνο και    πολυβραβευμένος συγγραφέας. Οι συλλογές διηγημάτων του Έγκλημα και Ενοχή και το μυθιστόρημα Υπόθεση Κολλίνι, έγιναν διεθνή μπεστ σέλερ  και πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα σε περισσότερες από τριάντα πέντε χώρες. «Μιλάω για δολοφόνους, εμπόρους ναρκωτικών, ληστές τραπεζών και πόρνες. Έχουν κι αυτοί τις ιστορίες τους και δεν διαφέρουν πολύ από μας. Όλη μας τη ζωή χορεύουμε πάνω σε μια λεπτή κρούστα πάγου. Κάποιους δεν τους αντέχει ο πάγος και σπάει. Αυτή είναι η στιγμή που μ’ ενδιαφέρει», αναφέρει ο συγγραφέας στο πρόλογο του βιβλίου. Πρόκειται για μια συλλογή από έντεκα δικαστικές υποθέσεις  εγκλημάτων με πρωταγωνιστές αθώους που έχουν έρθει σε σύγκρουση με το νόμο αλλά και σεσημασμένους εγκληματίες τις οποίες  ο συγγραφέας θεώρησε ότι αξίζει να αφηγηθεί ανάμεσα σε εκατοντάδες που παρέστη ως συνήγορος υπεράσπισης στην δικηγορική του καριέρα.  «Γράφω για ποινικές δίκες, αλλά στην ουσία γράφω για τον άνθρωπο, για την αποτυχία, για την ενοχή, για το μεγαλείο του» διευκρινίζει ο Φέρντιναντ φον Σίραχ και εντυπωσιάζει τον αναγνώστη με την λακωνικότητα και την σαφήνεια της αφήγησης. Μια εξαιρετική προσπάθεια στο χώρο του true-crime. Έξι από τα διηγήματα της συλλογής παρουσιάστηκαν το 2013 σε  μίνι τηλεοπτική σειρά στο κανάλι ZDF της  γερμανικής κρατικής τηλεόρασης.

 

  • Harald Gilbers – Σκοτεινό Βερολίνο (2013)

Μετάφραση: Βασίλης Τσαλής

Μεταίχμιο (2018)

σελ. 526

Ο Χάραλντ Γκίλμπερς, Γερμανός δημοσιογράφος, και θεατρικός σκηνοθέτης έκανε δυναμική είσοδο στο χώρο της  αστυνομικής λογοτεχνίας με το μυθιστόρημα  Σκοτεινό Βερολίνο, που είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό, απέσπασε το σπουδαίο βραβείο Friedrich Glauser πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα και προσέλκυσε το ενδιαφέρον ξένων εκδοτών. Είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας Germania και το πρώτο -από τα πέντε μέχρι σήμερα- της σειράς με πρωταγωνιστή τον Εβραίο, πρώην επιθεωρητή της δίωξης κοινού εγκλήματος, Ρίχαρντ Οπενχάιμερ. Στο Σκοτεινό Βερολίνο, η ιστορία διαδραματίζεται την άνοιξη του 1944, στα ερείπια του βομβαρδισμένου Βερολίνου, με  φόντο την παραπαίουσα ναζιστική Γερμανία, που έχει χάσει πια τις ελπίδες της να βγει νικήτρια από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Οπενχάιμερ, υποχρεώνεται να συνεργαστεί με τον λοχαγό Φόγκλερ των Ες-Ες για την εξιχνίαση μιας σειράς αποτρόπαιων τελετουργικών φόνων, με θύματα γυναίκες ελαφρών ηθών που σχετίζονταν με το Εθνοσοσιαλιστικό κόμμα, μια υπόθεση από την έκβαση της οποίας εξαρτάται η ίδια του η ζωή, η οποία βρίσκεται σε συνεχή κίνδυνο λόγω της εβραϊκής καταγωγής του. Ένα σκληρό, ιστορικό-αστυνομικό νουάρ, με έντονα στοιχεία θρίλερ, δυνατή αστυνομική πλοκή και πολύ πειστική αναπαράσταση  της ατμόσφαιρας του πολέμου, με πολλές αναφορές σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα. Ο συγγραφέας κινείται επιδέξια ανάμεσα στην ιστορική πραγματικότητα της εποχής και στην μυθοπλασία της αστυνομικής ίντριγκας και δηλώνει σχετικά: «Μπορεί οι ιστορίες μου να είναι φανταστικές, αλλά ο κόσμος μέσα στον οποίο διαδραματίζονται είναι αληθινός», στοιχείο που ίσως  είναι και το μυστικό της επιτυχίας του.

 

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2020)

σελ. 361

Ο πολυσχιδής Βαυαρός Φρίντριχ Άνι, πολυβραβευμένος συγγραφέας,    σεναριογράφος, σκηνοθέτης και δημοσιογράφος είναι μια σημαντική προσωπικότητα της σύγχρονης γερμανικής λογοτεχνίας. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, έχουν γυριστεί σε σειρές στη γερμανική τηλεόραση και έχουν κερδίσει την εκτίμηση των κριτικών και την αγάπη του αναγνωστικού κοινού.  Το μυθιστόρημα Η μέρα δίχως όνομα είναι το πρώτο από τα δυο  με πρωταγωνιστή τον πρώην αστυνομικό επιθεωρητή Γιάκομπ Φρανκ. Ένας άντρας που η γυναίκα του πριν είκοσι χρόνια είχε βάλει τέλος στη ζωή της, ένα χρόνο μετά την αυτοκτονία της κόρης τους θα τον επισκεφτεί και όντας βέβαιος ότι η κόρη του είχε δολοφονηθεί θα του  ζητήσει να ερευνήσει ξανά την υπόθεση. Ο Γιάκομπ Φρανκ ήταν αυτός που είχε ανακοινώσει το τραγικό γεγονός του θανάτου στην άτυχη μητέρα και είχε πάρει μέρος στην εξιχνίαση της υπόθεσης χωρίς όμως τότε να προκύψουν  στοιχεία που να παραπέμπουν σε δολοφονία.  Ένα συναισθηματικά φορτισμένο, ανθρωποκεντρικό νουάρ όπου ο συγγραφέας αναδεικνύει περίτεχνα την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων που οδηγεί αργά στην εσωστρέφεια και στην μοναξιά. Ο αναγνώστης  που γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι το ζητούμενο δεν είναι η λύση του αστυνομικού γρίφου βυθίζεται στην μελαγχολική ατμόσφαιρα του βιβλίου, επικεντρώνεται  στην κατανόηση του σύνθετου ψυχικού κόσμου των πρωταγωνιστών και απολαμβάνει τη λογοτεχνική αφήγηση ενός σπουδαίου στυλίστα της γραφής. Η μέρα δίχως όνομα έγινε μπεστ σέλερ στη Γερμανία  και το 2017 –δυο χρόνια μετά την έκδοσή του–  σκηνοθετήθηκε για τον κινηματογράφο από τον Φόλκερ Σλέντορφ.

 

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

Angelus Novus (2019)

σελ. 464

O Γερμανός συγγραφέας Βόλφγκανγκ Σορλάου, στα πενήντα του χρόνια εγκατέλειψε

το επάγγελμα του μάνατζερ, για να ασχοληθεί επαγγελματικά με την συγγραφή. Έκτοτε, έχει γράψει εννέα μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Γκέοργκ Ντένγκλερ, τα οποία έχουν πουλήσει περισσότερα από δυο  εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ το 2006 τιμήθηκε με το Γερμανικό Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Στο μεγάλο σχέδιο –το ένατο βιβλίο της σειράς–  ο Ντέγκλερ, αναλαμβάνει να ερευνήσει την υπόθεση απαγωγής της νεαρής και φιλόδοξης οικονομολόγου Άννας  Χάρτμαν, υψηλόβαθμης υπαλλήλου του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών. Τα στοιχεία της έρευνας αποδεικνύουν ότι η απαγωγή σχετίζεται με τις κινήσεις της τρόικας, για τη «διάσωση» της Ελλάδας.  Αν και αρνητικά προκατειλημμένος  να διαβάσω σχετικά με την  ελληνική κρίση, από έναν Γερμανό συγγραφέα, φοβούμενος ότι θα βρεθώ αντιμέτωπος με μια επιφανειακή ή ακόμα και ανθελληνική προσέγγιση του θέματος, τελικά διαπίστωσα ότι πρόκειται  για ένα σπουδαίο βιβλίο προϊόν ενδελεχούς έρευνας των πολύπλοκων πολιτικών και οικονομικών στοιχείων που καθόρισαν τις δύσκολες συνθήκες αυτής της περιόδου. Ένα εξαιρετικό πολιτικό νουάρ, με δυνατή πλοκή και καταιγιστική δράση, όπου ο συγγραφέας  με παράλληλη αφήγηση συνδέει περίτεχνα την ελληνική κρίση και  την γερμανική Κατοχή, αφενός για να αντλήσει  στοιχεία για την λύση του αστυνομικού γρίφου και αφετέρου να δείξει ότι είναι οι δυο διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος: Της κυριαρχίας του δυνατού έναντι του αδύνατου σε κάθε εποχή και με οποιονδήποτε τρόπο.

 

Μετάφραση: Βασίλης Κωστόπουλος, Τέο Βότσος

ΚΨΜ (2022)

σελ. 414

Το μυθιστόρημα Ενσυνείδητος φόνος, αποτελεί το συγγραφικό ντεμπούτο του   Γερμανού δικηγόρου και  βραβευμένου σεναριογράφου Κάρστεν Ντους. Είναι το

πρώτο βιβλίο –από τα τέσσερα μέχρι σήμερα– μιας σειράς  Ενσυνείδητων φόνων, με πρωταγωνιστή τον επιτυχημένο ποινικολόγο, Μπγιορν Ντίμελ.  Γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία με πάνω από ένα εκατομμύριο πωλήσεις, παρέμεινε για περισσότερο από εξήντα εβδομάδες, πρώτο στη λίστα των ευπώλητων βιβλίων,  του περιοδικού Der Spiegel και πρόσφατα ανακοινώθηκε η  μεταφορά του σε  τηλεοπτική σειρά  οκτώ επεισοδίων, στο Netflix.  Οι  υποθέσεις που αναλαμβάνει ο Ντίμελ  «ώστε κάποιες σκατόφατσες να έχουν λιγότερες συνέπειες από την εφαρμογή του νόμου, συγκριτικά με εκείνες που θα τους άξιζαν» δεν του αφήνουν χρόνο να ασχοληθεί με την οικογένεια του.  Η σύζυγός του, τον εξαναγκάζει να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο ενσυνείδησης, για να γίνει καλύτερος πατέρας και σύζυγος. Το σεμινάριο αρχίζει να αποδίδει καρπούς, αλλά  δεν είναι καθόλου εύκολο να εφαρμόσει στην πράξη όσα μαθαίνει, γιατί ο μεγαλύτερος πελάτης του είναι ένας αδίστακτος αρχιμαφιόζος. Ακολουθώντας πιστά τις αρχές της ενσυνείδησης, αποφασίζει να τον δολοφονήσει, γιατί όπως ομολογεί κυνικά: «Τα μαθήματα ενσυνείδησης δεν τα έκανα για να σώσω τον κόσμο, αλλά για να σώσω τον εαυτό μου».  H διαχείριση των «επιχειρήσεων» του αρχιμαφιόζου, τις οποίες θα αναγκαστεί να αναλάβει, θα του δημιουργήσει μεγάλα οικογενειακά και επαγγελματικά προβλήματα και θα τον φέρει αντιμέτωπο με τη μαφία και τον νόμο. Ένα απολαυστικό αστυνομικό μυθιστόρημα με κυρίαρχο στοιχείο το μαύρο χιούμορ, συνεχείς εναλλαγές κωμικών και τραγικών καταστάσεων, και έξυπνη ειρωνεία για τη χρησιμότητα των εγχειριδίων αυτοβοήθειας. Ο συγγραφέας με αφηγηματικό ύφος που θυμίζει βιβλία του Τονίνο Μπενακουίστα, αποδίδει επιτυχημένα την πρωτότυπη και διασκεδαστική ιδέα, να σχετίσει ένα έγκλημα και τις αντηχήσεις του στη ζωή του πρωταγωνιστή, με τις βασικές αρχές της ενσυνείδησης.

 

Προηγούμενο άρθροBooker: Ο γηραιός Alan Garner το φαβορί; (της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη)
Επόμενο άρθροΗ Επιστήμη της Γήρανσης συναντά τον Μπέντζαμιν Μπάτον  (του Δημήτρη Σωκιαλίδη)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ