της Μαρίζας Ντεκάστρο
Ομολογώ πως πριν παρακολουθήσω τυχαία πριν καιρό στο διαδίκτυο την κινηματογραφική ταινία Οι τελευταίες μέρες της Σόφι Σολ (2005), δεν είχα ιδέα για την ύπαρξη της νεανικής γερμανικής αντιναζιστικής οργάνωσης Λευκό Ρόδο.
Τον Μάιο του 2019 που κυκλοφόρησε το σχετικό βιβλίο από τις εκδ. Πατάκη, με εξαιρετικό πρόλογο του Θανάση Τριαρίδη, μετάφραση και χρονολόγιο του Θοδωρή Τσομίδη, το προμηθεύτηκα και το διάβασα και θαύμασα το ανιδιοτελές πάθος εκείνων των νέων οι οποίοι με σθένος και καθαρή λογική καλούσαν κάθε Γερμανό να αντισταθεί στη λαίλαπα του ναζισμού.
Το Λευκό Ρόδο ήταν μία ολιγάριθμη ομάδα φοιτητών του πανεπιστημίου του Μονάχου – με πυρήνα τους Σόφι και Χανς Σολ, Αλεξάντερ Σμόρελ, Βίλλι Γκραφ, Κρίστοφ Προμπστ καθώς και τους Ίνγκε Σολ, Τράουτερ Λάφρεντζ, Καταρίνα Σύντεκοπφ, Λιζελότε Μπερντλ, Φαλκ Χάρνακ και μέντορα τον καθηγητή φιλοσοφίας Κουρτ Χούμπερ. Η ομάδα συσπείρωσε νέους κάθε ιδεολογικής τοποθέτησης και θρησκεύματος με στόχο να αφυπνίσει τους συμπολίτες της για τα δεινά που έσπερνε το ναζιστικό καθεστώς. Ιδιαίτερα τα αγόρια, φοιτητές της ιατρικής, που στάλθηκαν μαζί με πολλούς συμφοιτητές τους στο ανατολικό μέτωπο όπου βίωσαν την τραγικότητα του πολέμου καθώς και την απίστευτη βαρβαρότητα που επεδείκνυε ο γερμανικός στρατός απέναντι στους Εβραίους.
Η οργάνωση δραστηριοποιήθηκε από τον Ιούνιο του 1942 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943. Εξαρθρώθηκε από τη Γκεστάπο και οι νέοι δικάστηκαν σε μια δίκη -παρωδία ενώ έξι από τα περίπου δέκα μέλη της ομάδας απαγχονίστηκαν.
Σ’ αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα το Λευκό Ρόδο εξέδωσε έξι προκηρύξεις αντιπολεμικού και αντιναζιστικού περιεχομένου. Ένα μέλος της, ο Αλεξάντερ Σμόρελ (ορθόδοξος χριστιανός ρωσικής καταγωγής ο οποίος απαγχονίστηκε στις 12 Ιουλίου του 1943) ανακηρύχτηκε Άγιος και Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας (βλ. τη μελέτη της Elena Perekrestov, Αλεξάντερ Σμόρελ, Η γερμανική αντίσταση και το κίνημα του «Λευκού Ρόδου», Μτφρ. Πολυξένη Τσαλίκη, Προλ. Ανδρέας Αργυρόπουλος, Εκδ. Πορφύρα, 2019).
Οι έξι προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου, με αναφορές στη Βίβλο, τον Γκαίτε, τον Νοβάλις, τον Αριστοτέλη κ.ά. καλούσαν τους Γερμανούς να συνειδητοποιήσουν το απόλυτο κακό το οποίο είχε ενσκήψει ως φονικός ιός στη χώρα και απλωνόταν με βία στην Ευρώπη και να το πολεμήσουν. Ήταν γραμμένες σε γραφομηχανή, αφήνονταν σε τηλεφωνικούς θαλάμους, κρύβονταν σε σελίδες τηλεφωνικών καταλόγων ή ταχυδρομούνταν σε φοιτητές και πανεπιστημιακούς, ιδιοκτήτες καφενείων, γιατρούς, επιστήμονες, σε ποικίλο κοινό ώστε η Γκεστάπο να μην μπορεί εύκολα να τους εντοπίσει.
Κατ’ ουσία, οι προκηρύξεις αποτελούν ένα σώμα έξι σύντομων δοκιμίων τα οποία διαπνέονται από φιλελεύθερες ηθικές και χριστιανικές αξίες, θέτουν θέματα συλλογικής ενοχής και επιχειρηματολογούν υπέρ της συλλογικής δράσης.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τις προτείνω σε νεαρούς ενήλικες για μελέτη, ώστε να καταλάβουν όσοι ζουν σήμερα σε συνθήκες ελευθερίας και σεβασμού των δικαιωμάτων του πολίτη πόσο δύσκολο και επικίνδυνο ήταν να οργανωθεί η αντίσταση εναντίον απολυταρχικών καθεστώτων όπως το ναζιστικό. (Πληροφοριακά, οι προκηρύξεις διδάσκονται εδώ και δεκαετίες στα γερμανικά σχολεία).
Προκηρύξεις- αποσπάσματα
1η προκήρυξη- Καλοκαίρι 1942
Αν ο καθένας περιμένει μέχρι κάποιος άλλος κάνει την αρχή, οι αγγελιοφόροι της Νέμεσης θα ζυγώνουν όλο και πιο κοντά ζητώντας εκδίκηση… Γι’ αυτό πρέπει ο καθένας, έχοντας πλήρη συναίσθηση της ευθύνης του ως μέλους του χριστιανικού και του δυτικού πολιτισμού να αμυνθεί… να αγωνιστεί ενάντια σ’ αυτή τη μάστιγα της ανθρωπότητας…
Παρακαλούμε τυπώστε όσα περισσότερα αντίτυπα μπορείτε και μοιράστε τα!
2η προκήρυξη- Καλοκαίρι 1942
…Για ποιο λόγο ο γερμανικός λαός παραμένει τόσο απαθής μπροστά σε όλα αυτά τα ειδεχθή εγκλήματα;… Όλοι θέλουν να αρνηθούν τη συνενοχή τους… κανένας όμως δεν είναι αθώος, είμαστε όλοι ένοχοι, ένοχοι, ένοχοι!
Παρακαλούμε τυπώστε όσα περισσότερα αντίτυπα μπορείτε και μοιράστε τα!
3η προκήρυξη- Καλοκαίρι 1942
Ο προικισμένος με λογική άνθρωπος έπλασε το κράτος του οποίου θεμέλιο οφείλει να είναι η δικαιοσύνη και ύψιστος νόμος η ευδαιμονία των πολιτών. Το κράτος οφείλει να αποτελεί έναν αντικατοπτρισμό της θεϊκής τάξης… Δεν έχουμε αμέτρητες επιλογές, ένα είναι το όπλο που έχουμε στη φαρέτρα μας: η παθητική αντίσταση
Φωτοτυπήστε και μοιράστε τις προκηρύξεις!
4η προκήρυξη– Καλοκαίρι 1942
Για να σας καθησυχάσουμε, θέλουμε να προσθέσουμε ότι οι διευθύνσεις των αναγνωστών στους οποίους διανέμονται οι προκηρύξεις το Λευκού Ρόδου δεν είναι καταχωρημένες πουθενά. Οι διευθύνσεις επιλέγηκαν τυχαία από τηλεφωνικούς καταλόγους.
Δεν θα σιωπήσουμε, θα είμαστε οι Ερινύες σας. Το Λευκό Ρόδο δεν θα κάνει ποτέ ειρήνη μαζί σας!
5η προκήρυξη- Ιανουάριος 1943
Έκκληση προς όλους τους Γερμανούς!
Ελευθερία λόγου, ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης, προστασία του πολίτη απέναντι στην αυθαίρετη βία κρατών-εγκληματιών: αυτά είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία θα χτιστεί η νέα Ευρώπη.
Στηρίξτε το αντιστασιακό κίνημα, μοιράστε παντού τις προκηρύξεις!
(Η προκήρυξη τυπώθηκε σε 6000-9000 αντίτυπα και στάλθηκε σε αρκετές πόλεις της Γερμανίας. Διακρίνοντας την προοπτική για μαζικότερη δράση, η οργάνωση αλλάζει τον τίτλο της σε Γερμανικό Αντιστασιακό Κίνημα).
6η προκήρυξη- Φεβρουάριος 1943 (γραμμένη από τον καθηγητή Χούμπερ)
Κάλεσμα προς τους φοιτητές
Ένα είναι το σύνθημά μας: Μάχη ενάντια στον εθνικοσοσιαλισμό! Έξω από τους κομματικούς μηχανισμούς που θέλουν να μας κρατούν φιμωμένους! Έξω από τα αμφιθέατρα όπου μιλούν συνταγματάρχες και αντισυνταγματάρχες των Ες Ες και κομματικοί γλείφτες! Απαιτούμε πραγματική ελευθερία σκέψης και πραγματική γνώση! Καμιά απειλή δεν μας τρομάζει ούτε καν η απειλή ότι θα κλείσουν οι σχολές μας. Για μας υπάρχει μόνο ο αγώνας καθενός από εμάς για το μέλλον μας, για την ελευθερία και την τιμή μας σε ένα κράτος που έχει συνείδηση του ηθικού του καθήκοντος…
Συμφοιτητές και συμφοιτήτριες, ο γερμανικός λαός έχει το βλέμμα του στραμμένο πάνω μας. Από εμάς περιμένουν να δώσουμε σήμερα τέλος στον ναζιστικό τρόμο…
…Ο λαός μας ξεκινά για τον αγώνα ενάντια στην υποδούλωση της Ευρώπης από τον Ναζισμό, σε ένα νέο φλογερό σκίρτημα ελευθερίας και αξιοπρέπειας!
****
Το μνημείο στη μνήμη του Λευκού Ρόδου βρίσκεται στο προαύλιο του Πανεπιστημίου Λούντβιχ- Μαξιμίλιαν του Μονάχου.
Η ιστορία του «Λευκού Ρόδου» έγινε γνωστή ευρέως μέσα από την ταινία του Μαρκ Ρότεμουντ «Οι τελευταίες μέρες της Σόφι Σολ» (2005), που απέσπασε την «Αργυρή Άρκτο» στην Μπερλινάλε και ήταν υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.
info: «Δεν θα σιωπήσουμε ποτέ», Οι προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου (1942-1943), Μτφρ. Θοδωρής Τσομίδης, Πρόλογος Θανάσης Τριαρίδης, Εκδ. Πατάκη, 2019
