του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
Έλεγε την περασμένη εβδομάδα ο Φίλιπ Κερ, στη συζήτηση που είχε με το αθηναϊκό κοινό, στο Public του Συντάγματος, πως μια λογοτεχνία με μήνυμα του είναι παντελώς αδιάφορη διότι το μήνυμα (το οποιοδήποτε μήνυμα) δεν αποτελεί εχέγγυο σοβαρότητας και αξιοπιστίας. Το ενδιαφέρον σε αυτή τη δήλωση δεν είναι ο υποβιβασμός του μηνύματος, για τον οποίο θα συμφωνούσαν πολλοί, αλλά η προσθήκη που ακολούθησε αμέσως μετά. «Η δική μου δουλειά» παρατήρησε με έμφαση ο Κερ «συνίσταται πρωτίστως σε κάτι άλλο: στον ρόλο τον οποίο επιδιώκω να αναλάβω ως διασκεδαστής». Διασκεδαστής; Μήπως είναι υπερβολικό; Μήπως μια τέτοια παραδοχή ανοίγει έναν επικίνδυνο δρόμο, ενθαρρύνοντας τη λογοτεχνία να προβεί σε παραχωρήσεις που μπορεί να συγκινήσουν ένα ευρύτερο κοινό, αλλά θα κάνουν μεγάλο κακό στην ίδια;
Όσοι έχουν διαβάσει βιβλία του Κερ ξέρουν πολύ καλά πως τόσο τα θέματα όσο και ο τρόπος της γραφής του δεν αφήνουν την παραμικρή υποψία για εκπτώσεις. Η καθημερινότητα του ναζισμού την ώρα του θριάμβου αλλά και στη φάση της πτώσης του, η σφαγή των πολωνών στρατιωτών στο δάσος του Κατίν ή η περιπλάνηση στις μουντές, ανατριχιαστικά υποβλητικές εικόνες του Βερολίνου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν αποτελούν αγοραίο υλικό ούτε αποκαλύπτουν έναν συγγραφέα που θέλει να πολλαπλασιάσει πάση θυσία τους αναγνώστες του. Μένω με την εντύπωση πως εκείνο που προσπάθησε να υπενθυμίσει ο Κερ στους συνομιλητές του στο Σύνταγμα είναι πως η λογοτεχνία δεν έχει χάσει στις ημέρες μας την επικοινωνιακή της λειτουργία, και οφείλει να μη χάσει και το μέλλον. Ο συγγραφέας μάς διασκεδάζει όχι γιατί κολακεύει το πενιχρό μας γούστο ή γιατί συμμορφώνεται με τα στερεότυπά μας, αλλά επειδή έχει τον τρόπο να μας βάλει σε κόσμους που μολονότι υπερβαίνουν την προσωπική μας εμπειρία μάς βοηθούν να αναγνωρίσουμε στους χαρακτήρες και τις καταστάσεις του μια καθολική συνθήκη: μια συνθήκη η οποία θα μας επιτρέψει να ξανασκεφτούμε την ιστορική ή την τρέχουσα πραγματικότητα με όρους που αλλάζουν εν μέρει ή και θεμελιωδώς τις κοινές μας παραστάσεις. Να ένα ζητούμενο σπουδαιότερο από κάθε μήνυμα: ιδεολογικό ή άλλο.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΕΧΩ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΕΡ. ΟΣΟ ΓΙΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΠΙ ΕΙΠΕ ΠΕΡΙ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ. ΑΡΚΕΙΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥΣ.
Έχω διαβάσει την Τριλογία του Κερρ στα αγγλικά και πραγματικά συμφωνώ σε όσα λέει ο κ. Χατζηβασιλείου. /
ωστόσο θα ήθελα να επισημανω τις πολύ κακές ελληνικές μεταφράσεις. όταν έπεσα
ε στα χέρια μου Η Μοιραία Πράγα σε ελληνική μετάφραση τα έχασα, το παράτησα στην 4 σελίδα, εξώφθαλμα λάθη για όποιον γνωρίζει στοιχειώδη γερμανικά. Κάπου μεταφράζει “είδε ένα ταύρο” και εννοει βέβαια “μπάτσο” Bulle” στα γερμανικά είναι αργκώ για τον αστυνομικό!!! χαρά στο κουράγιο του ελληνόφωνου κοινού!
Κυρία Αρβανίτη, έχετε απόλυτο δίκιο. Δυστυχώς η ανάγνωση της “Μοιραίας Πράγας” αποδεικνύεται τελικά “μοιραία” για όποιον την επιχειρήσει. Το βιβλίο έχει ατυχήσει στη μετάφρασή του, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μεταφρασμένα του Κερρ, τα οποία είναι εξαιρετικά. Γυρνούσα στις προηγούμενες σελίδες για να ανασυνθέσω και να καταλάβω καλύτερα αυτά που διάβαζα. Το περίεργο είναι πως δεν στάθηκαν αρκετοί σε αυτή την ατχέστατη μετάφραση, απεναντίας έχω διαβάσει σε κριτικές πολύ καλά σχόλια. Τι να πω;