του Φίλιππου Φιλίππου
Στις ΗΠΑ έχουν γραφτεί τα πιο παράξενα και τα πιο ενδιαφέροντα αστυνομικά μυθιστορήματα –ας μην ξεχνάμε πως εκεί έζησε κι έγραψε τα σπουδαία έργα του ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, ο εισηγητής της αστυνομικής λογοτεχνίας. Ό ήρωάς του, ο Ογκίστ Ντιπέν, που θεωρείται ως ο πρώτος ιδιωτικός ντετέκτιβ στην ιστορία της λογοτεχνίας και εμφανίστηκε το 1841 στο διήγημα Οι φόνοι της οδού Μοργκ, ήταν το πρότυπο πάνω στο οποίο ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ έπλασε τον Σέρλοκ Χολμς και η Άγκαθα Κρίστι τον Ηρακλή Πουαρό. Αργότερα, τη δεκαετία του 1950, ο Χένρι Κάτνερ (Λος Άντζελες, 1915), συγγραφέας γοτθικών διηγημάτων (ανήκε στον «Κύκλο Λάβκραφτ») και σεναριογράφος ταινιών του Χόλιγουντ, έγραψε τις ιστορίες του κυρίου Γκρέι, αστυνομικά μυθιστορήματα με ήρωα τον Μάικλ Γκρέι, ψυχαναλυτή το επάγγελμα, ο οποίος εξιχνιάζει μυστηριώδεις φόνους εκτελώντας χρέη αστυνομικού ντετέκτιβ.
Από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια έχουν κυκλοφορήσει τα τέσσερα σχετικά μυθιστορήματά του, όπου ο Γκρέι επιλύει τα αστυνομικά αινίγματα χρησιμοποιώντας περισσότερος ψυχολογικές και λιγότερο αστυνομικές μεθόδους –ο Κάτνερ είχε αποκτήσει πτυχίο κλινικής ψυχολογίας. Εφέτος εκδόθηκαν Ο φόνος της Έλινορ Πόουπ και Ο φόνος της Αν Έιβερι. Το πρώτο διαδραματίζεται στο Σαν Φρανσίσκο, όπου κάποιος Ντιουν, διαφημιστής το επάγγελμα, επισκέπτεται τον Γκρέι στο ψυχαναλυτικό του γραφείο. Θέλει να τον ενημερώσει για το ότι κάποιοι συγγενείς του και κυρίως η γυναίκα του, θέλουν να τον κλείσουν σε ψυχιατρείο.
Για να κατανοήσει την περίπτωση του Ντιουν, ο Γκρέι του ζητάει στοιχεία από τη ζωή του. Μαθαίνει, λοιπόν, πως ο ασθενής του είναι μοναχοπαίδι, κι ήταν παιδί όταν πλάκωσε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929. Η μητέρα του ήταν ανάπηρη κι ο πατέρας του σκοτώθηκε στον Ισπανικό Εμφύλιο. Μετά τον πληροφορεί πως η νύφη του, η Έλινορ Πόουπ, δολοφονήθηκε πριν από κάτι μήνες σε μια ληστεία στο δρόμο. Κάποιος της έσπασε το κεφάλι και της πήρε την τσάντα και τα κοσμήματά της. Ο Ντιουν τα βάζει με τον εαυτό του, λέει πως αν είχε πάει μαζί της τώρα θα ήταν ζωντανή. Σε άλλη επίσκεψη-συνεδρία ο Ντιουν λέει στον Γκρέι πως κάποιος Φάραγκουτ θέλει να του πάρει τη γυναίκα, τη Μαίρη, δηλαδή να τους χωρίσει για να την παντρευτεί. Παράλληλα, του αποκαλύπτει πως μισούσε το θύμα, την Έλινορ, οπότε ο Γκρέι σκέφτεται πως ο Ντιουν κρύβει πολλά μυστικά που οφείλει να τα φέρει στην επιφάνεια ώστε να επιλύσει το αίνιγμα της δολοφονίας.
Ασφαλώς, ο Γκρέι δεν είναι αρμόδιος για την έρευνα και την εξιχνίαση εγκλημάτων, απλώς δίνει τα φώτα της επιστήμης του στον αστυνόμο Χάρι Ζούκερ, ο οποίος αναλαμβάνει να διαλευκάνει τη συγκεκριμένη περίπτωση.
Τα ίδια περίπου συμβαίνουν και στο μυθιστόρημα Ο φόνος της Αν Έιβερι, όπου ο Γκρέι εξιχνιάζει ένα ακόμα έγκλημα, τη δολοφονία μιας νέας γυναίκας. Εδώ, από την αρχή οι υποψίες πέφτουν σ’ ένα νεαρό, τον Έντι Γιούνταλ, τον οποίο θεωρεί σίγουρα ένοχο ο αστυνόμος Ζούκερ επειδή δεν φαίνεται φιλήσυχο παιδί. Αντιθέτως, ο Γκρέι έχει επιφυλάξεις, κοιτώντας μια φωτογραφία της, σκέφτεται πως η νεκρή Αν Έιβερι πρέπει να είχε προβλήματα. Πριν απ’ όλα, όμως, προτού καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα, οφείλει να μάθει ποιο ήταν το κίνητρο της δολοφονίας, κάτι που δεν είναι εύκολο. Όχι, διαβάζουμε, το κίνητρο του δολοφόνου, αλλά το κίνητρο του θύματος για να δολοφονηθεί. Πάντως, όλα τα στοιχεία είναι εναντίον του Έντι, ο οποίος δεν έχει καθαρό ποινικό μητρώο.
Μήπως ο νεαρός και η παντρεμένη Αν είχαν ερωτικές σχέσεις; Σύμφωνα με την αστυνομία, ο νεαρός μπήκε στο σπίτι της για να τη ληστέψει, εκείνη επέστρεψε και τη σκότωσε πάνω στον πανικό του και έφυγε τρέχοντας από το κτίριο –τον είδε κάποιος γείτονας. Κι ύστερα βρίσκεται νεκρή, δολοφονημένη, η μητέρα του Έντι, οπότε ο Γκρέι συγκεντρώνει πληροφορίες γι’ αυτήν. Αυτό που μαθαίνει είναι εντυπωσιακό: οι δύο γυναίκες είχαν κάποιου είδους κόντρα. Σίγουρα, έκρυβαν μυστικά που μπορεί να είχαν οδηγήσει κάποιον στις δολοφονίες τους.
Σε κάθε περίπτωση, ο Χένρι Κάτνερ έχει γράψει αστυνομικές ιστορίες χωρίς πολλή δράση και χωρίς κοινωνικές επισημάνσεις. Τα μυθιστορήματά του είναι παλαιάς κοπής και το ενδιαφέρον τους εντοπίζεται στην προσπάθεια του ψυχαναλυτή να βρει την αλήθεια αναλύοντας τον χαρακτήρα των ηρώων και των ηρωίδων.
Henry Kuttner, Ο φόνος της Έλινορ Πόουπ,Μετάφραση Βικτωρία Λέκκα,Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2020, σελ. 212, τιμή 12,72 ευρώ
Henry Kuttner,Ο φόνος της Αν Έιβερι,Μετάφραση Βικτωρία Λέκκα,Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2020, σελ.278, τιμή 12,72 ευρώ