Βενετία Αποστολίδου.
Η ανάγνωση του δεύτερου τεύχους του έντυπου Αναγνώστη και ο μεστός και ερεθιστικός απολογισμός των δύο ετών από την Έλενα Χουζούρη που περιλαμβάνεται εκεί, με παρακίνησαν, μιας και τούτο είναι το πρώτο κομμάτι της νέας χρονιάς, να εκφράσω τις σκέψεις μου για τον φιλόξενο διαδικτυακό Αναγνώστη. Αρκετό καιρό πριν από το ξεκίνημά του τριγυρνούσε στο μυαλό μου η σκέψη και η επιθυμία να βρω έναν χώρο όπου θα γράφω σύντομα και απλά κείμενα για τον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης, όπως τον γνωρίζω από την πολύχρονη ενασχόλησή μου με τη Διδακτική της λογοτεχνίας, τις δράσεις φιλαναγνωσίας στις οποίες συμμετείχα, τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές έρευνες σχετικά με την ανάγνωση τις οποίες επιβλέπω. Ο διαδικτυακός Αναγνώστης αγκάλιασε αμέσως την πρότασή μου και έτσι έγινε πραγματικότητα η στήλη «Διαβάζουμε;» που αριθμεί ήδη πάνω από είκοσι κείμενα. Η ικανοποίηση που δίνει ένα δικό σου βήμα έκφρασης και επικοινωνίας είναι γνωστή και δεδομένη για όλους τους γράφοντες αλλά για μένα γίνεται ακόμη μεγαλύτερη διότι το ηλεκτρονικό περιβάλλον του Αναγνώστη εξελίχθηκε σε ένα δυναμικό χώρο προβληματισμού για την ίδια την ανάγνωση που όμοιός του δεν υπήρξε ποτέ.
Ουδείς αμφισβητεί βεβαίως την αξία και την ιστορία που έγραψε ο πρόγονος του Αναγνώστη, το περιοδικό Διαβάζω. Υπήρξε πρωτοπόρο στο ενδιαφέρον που επέδειξε για τον κόσμο του βιβλίου και της ανάγνωσης, τον αγώνα που έκανε για τη γνωριμία του μεγάλου κοινού με τη σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή και τα αξιολογότατα αφιερώματά του σε θέματα και πρόσωπα των νεοελληνικών γραμμάτων. Όμως οι καιροί άλλαξαν και το κυριότερο, από ανάγκη ή επιλογή αδιάφορο, ο Αναγνώστης είναι διαδικτυακό περιοδικό ή καλύτερα διαδικτυακός τόπος, πράγμα που σημαίνει μια πολύ πιο δυναμική σχέση με τη δημοσίευση της ύλης του αλλά και την επικοινωνία με τους αναγνώστες του. Πρώτα απ’ όλα, καταργείται η ίδια η έννοια της περιοδικότητας. Η ύλη ανανεώνεται καθημερινά και αυτό τον κάνει ένα σταθερό σημείο αναφοράς το οποίο, όποτε και αν επισκεφτείς, σίγουρα κάτι καινούριο θα βρεις να διαβάσεις. Δεν έχει επίσης κανέναν περιορισμό στην έκταση των κειμένων, πράγμα που δίνει μεγάλη ευελιξία στους συντάκτες και τους καθιστά απολύτως υπεύθυνους για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος του αναγνώστη. Μεγαλύτερα ή μικρότερα κείμενα βρίσκουν το κοινό τους ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις αναγνωστικές πρακτικές του καθενός. Η διαδικτυακή του υπόσταση και η συνεπαγόμενη ένταξη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνει την ευκαιρία μιας άμεσης επικοινωνίας είτε με τα γρήγορα like είτε με γραπτά σχόλια και αναδημοσιεύσεις που επιτρέπουν, αν αξιοποιηθούν σωστά, τη σφυγμομέτρηση και τον συνεχή αναπροσανατολισμό είτε του κάθε συντάκτη ξεχωριστά είτε του Αναγνώστη συνολικά. Αυτή η δυναμική επικοινωνία είναι που δίνει ώθηση και στις εκδηλώσεις του Αναγνώστη και δημιουργεί ένα διαρκές κανάλι επικοινωνίας της εντός με την εκτός σύνδεσης πραγματικότητας∙ κάτι που απολαμβάνουν κυρίως οι νέοι γι αυτό και ανταποκρίνονται στις κάθε είδους προσκλήσεις και προκλήσεις, με κορυφαία κατά τη γνώμη μου τo διαγωνισμό «Με αφορμή ένα στίχο του Μανόλη Αναγνωστάκη».
Ένα άλλο στοιχείο της φυσιογνωμίας του Αναγνώστη που βρίσκω ενδιαφέρον είναι ότι δεν επικεντρώθηκε στην κριτική του βιβλίου, δεν είναι δηλαδή ένα περιοδικό κριτικής όπως ήταν κυρίως το Διαβάζω. Ενώ οι κριτικές και οι παρουσιάσεις βιβλίων κάθε είδους όχι μόνον δεν λείπουν αλλά είναι άφθονες, εκείνο που κυρίως τον διαφοροποιεί είναι ένας λόγος για το βιβλίο και την ανάγνωση που παίρνει πολλές διαφορετικές μορφές. Σοβαρός ή ελαφρός, σατιρικός, στοχαστικός ή επιστημονικός, μας κάνει να σκεφτούμε για την ανάγνωση αλλά και το εκδοτικό και λογοτεχνικό σύστημα. Τι να πρωτοθυμηθώ; Από τις συστηματικότερες έρευνες για την ανάγνωση, έως τα σπίτια των συγγραφέων και τις αναμνήσεις του Στρατή, τα βιβλία στην οθόνη, τα βιβλία και η μουσική, το πώς γράφεται ένα κακό παιδικό βιβλίο, αν κλαίμε όταν διαβάζουμε, την αλησμόνητη πρόσκληση σε παρουσίαση βιβλίου του «Συλλόγου Επιμονής μας και Υπομονής δικής σας» που συνέταξε το μαύρο φίδι, όλα μου προσέφεραν ερεθίσματα και ευφορία. Τα περισσότερα κείμενα συνομιλούν χωρίς οι συντάκτες τους να γνωρίζονται καν μεταξύ τους. Όταν ψάχνω θέμα για τη δική μου στήλη, περιηγούμαι για αρκετή ώρα στον Αναγνώστη και νιώθω ότι μπαίνω σε έναν φιλικό χώρο όπου όχι απλώς μιλούμε για βιβλία αλλά συνδέουμε τα βιβλία με όλα τα άλλα κομμάτια της ζωή μας. Και τότε, σχεδόν πάντα, ξεπηδά το επόμενο θέμα μου.
