Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καβάλας και το Φεστιβάλ Φιλίππων, ο καλλιτεχνικός διευθυντής τους Θοδωρής Γκόνης και το περιοδικό Ο Αναγνώστης διοργανώνουν την εκδήλωση «Γραφή, μνήμη, δημιουργία – Οι συγγραφείς και το 1922» την Δευτέρα, 25 Ιούλιου 2022, στις 9.30μμ στην Παλιά Μουσική (Τζαμί Χαλήλ Μπέη), στην πόλη της Καβάλας.
Τα χρόνια που πέρασαν από το 1922 έσβησαν τις πρώτες και τις δεύτερες μνήμες. Ορισμένοι πεζογράφοι της γενιάς του ΄30 συγκλονισμένοι από τα γεγονότα εμπνεύστηκαν τα πρώτα έργα τους. Έγραφε ο Ηλίας Βενέζης : «Ένα τόσο συγκλονιστικό θέμα της ιστορίας μας, όπως ήταν η μετανάστευση των πληθυσμών της Ανατολής, που θα έπρεπε να είχε γίνει θρύλος, δημοτικό τραγούδι, παραμύθι, θέατρο, μυθιστόρημα , δε βρέθηκε να κινήσει παρά το ενδιαφέρον δυο τριών συγγραφέων μας. Όταν τέτοια θέματα και άλλα ανάλογα της ιστορίας μας ήταν παρθένα, η λογοτεχνία μας , σ΄ένα σημαντικό τμήμα, απασχολήθηκε με χαλασμένα πρόσωπα, τέλος πάντων με περιπτώσεις». Μετά τη γενιά του ΄30 οι επόμενες γενιές ξέχασαν σε ένα βαθμό το τραγικό ΄22 και ότι αυτό επέφερε στην πατρίδα. Λίγοι μεταπολεμικοί λογοτέχνες έγραψαν για το 1922, ο Κόντογλου, η Διδώ Σωτηρίου και ο Κοσμάς Πολίτης ξεχωρίζουν ανάμεσά τους.
Μετά την μεταπολίτευση η μικρασιατική καταστροφή εμπνέει και πάλι τη λογοτεχνία αλλά πια σαν ένα παραμύθι, χαμένο στα βάθη των χρόνων. Εξού και η λογοτεχνία για τις “χαμένες πατρίδες”.
Τα τελευταία χρόνια μια νέα φουρνιά πεζογραφων σκύβει ξανά άλλοτε ευθέως και αλλού πλαγίως σε εκείνα τα χρόνια. Ξαναθέτει ερωτήματα παμπάλαια : Εκατό χρόνια μετά τι είναι για μας το 1922: πεδίο εθνικού αναστοχασμού, πρόβλημα διαχείρισης του τραύματος ή μια εκ νέου διερεύνηση της σχέσης με τους γείτονες. Ή απλώς μια αφορμή για ένα μυθιστόρημα; Στα έργα τους ένα κεντρικό ερώτημα είναι αν η ιστορία αλλοτριώνει τον άνθρωπο, τον κάνει να συμμετέχει εθελούσια ή μη σε πράξεις που δεν τις έχει επιλέξει ή δεν συμβαδίζουν με τις αξίες του και τελικά μήπως ακυρώνεται έτσι ο ρόλος της ύπαρξης του;
Στη συζήτηση που διοργανώνεται στην Καβάλα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων οι καλεσμένοι συγγραφείς καλούνται να απαντήσουν πως διαχειρίζονται το ιστορικό υλικό ώστε να περνούν από την ιστορία στη λογοτεχνία; Πώς “στήνουν” τους ήρωες τους; Ποια είναι η σχέση μυθοπλασίας και ιστορίας; Πόσο πιστοί μπορεί να μείνουν στα γεγονότα και μέχρι που μπορεί να παρεισφρήσει η φαντασία; Διερευνούν τη σχέση των δύο λαών. Δίνουν το λόγο στους “μικρούς”, αόρατους ανθρώπους που η ιστορία τούς πλέκει απλώς στον καμβά της. Εξηγούν πώς “συμπερφέρθηκαν” λογοτεχνικά σε αμφιλεγόμενα πρόσωπα. Αναλύουν τις δυσκολίες που συνάντησαν στη διαδικασία της συγγραφής και τα τυχόν ερωτήματα που τη συνόδευσαν.
Οι συγγραφείς που συμμετέχουν στη συζήτηση είναι:
Κώστας Ακρίβος (Καιρός για θαύματα, 2005, Η ιστορία ενός οδοιπόρου: Στρατής Δούκας, 2006, 2020)
Σωτηρία Μαραγκοζάκη (Ο ύπατος της Σμύρνης, 2012, εύφημος μνεία περ. Ο Αναγνώστης)
Καρολίνα Μέρμηγκα ( Ο Έλληνας γιατρός, 2016, Βραβείο Νίκου Θέμελη- περ. Διαβάζω)
Αντώνης Νικολόπουλος (soloup) (Αϊβαλί, 2014)
Δημοσθένης Παπαμάρκος (Γκιάκ, 2014, Βραβείο περ. Ο Αναγνώστης, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών)
Συντονίζει ο Γιάννης Μπασκόζος (περιοδικό Ο Αναγνώστης)
Όλο το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ εδώ
