του Φίλιππου Φιλίππου
Τα τελευταία χρόνια αρκετοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα επιχειρούν να απαγκιστρωθούν από τις κλασικές ιστορίες του είδους, ευρωπαϊκές και αμερικανικές, και αντλούν ιδέες από τους Σκανδιναβούς ομοτέχνους τους, μιμούμενοι το στιλ και αναπαράγοντας τα τεχνάσματά τους. Η Βίκυ Χασάνδρα που γεννήθηκε στη Χαλκίδα και ζει στην Αθήνα, πτυχιούχος της γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας, διδάσκουσα σενάριο και δημιουργική γραφή, δεν ανήκει σε αυτούς. Άλλα πράγματα τη γοητεύουν, άλλα διαβάσματα την επηρεάζουν και βεβαίως άλλοι συγγραφείς. Το μυθιστόρημά της Μαύρη άσφαλτος, «ένα υπαρξιακό ταξίδι μυστηρίου στους δρόμους της Αθήνας», ένα ατμοσφαιρικό νουάρ με ανατροπές, όπου «η φαντασία συγκρούεται με τον ρεαλισμό και το συναίσθημα με τη λογική», όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, συγγενεύει με το Ψυχώ του Ρόμπερτ Μπλοχ. Οι κινηματογραφόφιλοι σίγουρα θυμούνται την ομώνυμη ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ με πρωταγωνιστή τον Άντονι Πέρκινς στο ρόλο του ψυχωτικού Νόρμαν Μπέιτς.
Ο ήρωας της Βίκυς Χασάνδρα λέγεται Άλεξ και είναι ιδιωτικός ερευνητής, διατηρεί ένα μικρό γραφείο στο κέντρο της Αθήνας, ενώ παράλληλα, εργάζεται σε μπαρ. Κάποια στιγμή, αποφασίζει να εγκαταλείψει το επάγγελμά του, έχοντας πειστεί πως δεν είναι κατάλληλος γι’ αυτό. Στο πρώτο κεφάλαιο του μυθιστορήματος βλέπουμε τον Άλεξ με την σύντροφό του, την Εύη, να περιηγούνται την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου σε μια κατακόμβη βλέπει το σώμα μιας κοπέλας. Ημίγυμνη, με ξανθά μαλλιά και γαλανά μάτια, φαίνεται να τον περιμένει. Ωστόσο, στην Εύη δεν λέει τίποτα επειδή φοβάται πως θα τον θεωρήσει παρανοϊκό.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα, απασχολημένος με τη δουλειά του, με την παρακολούθηση μιας παντρεμένης κυρίας, στο μυαλό του έρχεται κι επανέρχεται η Κλέλια, ζωντανή και νεκρή. Πρόκειται για μια πελάτισσα που ο θάνατός της κλόνισε τη πίστη του στον εαυτό του ως ντετέκτιβ. Ξαφνικά, ο κίτρινος φάκελος που βρίσκει κάτω από την πόρτα του τον αναγκάζει να ξανασκεφτεί την απόφασή του ν’ αλλάξει επάγγελμα. Σε αυτόν διαβάζει μια περίεργη φράση: «Πόσο εύκολο είναι να πιέσεις τα δάχτυλά σου πάνω στο λαιμό;» Ποιος την έγραψε; Τι εννοεί; Τι θέλει από αυτόν; Εντελώς αναστατωμένος, σκέφτεται να χωρίσει με την Εύη, η οποία πιστεύει στην ιδανική ερωτική σχέση.
Κι ύστερα παίρνει κι άλλον κίτρινο φάκελο με περισσότερες λέξεις που επιδεινώνει την ήδη κλονισμένη πνευματική του υγεία. Ο ήρωας προβληματίζεται, αναρωτιέται αν του τον έστειλε άντρας ή γυναίκα: αυτόν τον άγνωστο αποστολέα που του γίνεται έμμονη ιδέα θα τον ονομάσει «άγνωστο Χ». Κι ύστερα εμφανίζεται ο φίλος του ο Τζόνυ, με τον οποίο έχουν σπουδάσει μαζί στη Σκοτία σε μια σχολή για ιδιωτικούς ερευνητές. Ο Τζόνυ είναι αυτός που τον συνδράμει στην κατανόηση δύο περίεργων συμβάντων: μια άγνωστη νέα γυναίκα βρίσκεται δολοφονημένη στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού λίγες μέρες μετά την ανεύρεση άλλη νεκρής γυναίκας στην Αχαρνική Πύλη. Κι έπειτα γνωρίζει τη Μάιρα, μιαν αλλοδαπή που ασκεί το αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου σε ξενοδοχεία κοντά στην Ομόνοια.
Η συγγραφέας περιγράφει με λεπτομέρειες τους προβληματισμούς του Άλεξ, οι οποίοι δεν έχουν τελειωμό. Μολονότι το μυθιστόρημα αναφέρεται σε κοινωνικά ζητήματα, την πορνεία, τα ναρκωτικά, τις σεξουαλικές σχέσεις, τη μοναξιά, τη φιλία, το βιοπορισμό, το κεντρικό θέμα είναι ο Άλεξ, ένας καθόλου συνηθισμένος λογοτεχνικός ήρωας. Από την αρχή η δημιουργός του τον έχει πλάσει με αλλόκοτη συμπεριφορά, τον δείχνει να σκέφτεται, να αναρωτιέται, να συνομιλεί με τον εαυτό του. Τον βάζει να βασανίζεται από μια φωνή μέσα του, την οποία δεν μπορεί να ελέγξει που τον ωθεί σε διάφορες ακατανόητες πράξεις, όπως το να κάνει έρωτα με τη σκιά γυναικών ή να βλέπει γύρω του σκιές. Επίσης, ν’ ακούει τη φωνή της μητέρας του και να συνομιλεί μαζί της –όπως ακριβώς ο Νόρμαν Μπέιτς.
Το μυθιστόρημα Μαύρη άσφαλτος είναι μια καλοδουλεμένη ιστορία, η Βίκυ Χασάνδρα έβαλε σε αυτό όλη της την τέχνη, ωστόσο. Ωστόσο, είναι σκοτεινό, ενίοτε αινιγματικό, ο αναγνώστης δυσκολεύεται να κατανοήσει τα δρώμενα, ακόμα και το απροσδόκητο συμβάν, τη μεγάλη ανατροπή, του τέλους.
Βίκυ Χασάνδρα, Μαύρη άσφαλτος,Εκδόσεις Bell, 2023
