της Όλγας Σελλά
Ένας Μάιος σαν Νοέμβριος. Όχι ως προς τις καιρικές συνθήκες, αλλά ως προς τις θεατρικές συνθήκες. Γιατί ρυθμό Νοεμβρίου είχαν οι θεατρικές πρεμιέρες. Οι περισσότερες παραστάσεις ολοκληρώθηκαν χθες Κυριακή, 2 Ιουνίου. Ελάχιστες συνεχίζουν για λίγες μέρες ακόμα. Και ακόμα πιο ελάχιστες πήγαν καλά εισπρακτικά. Βρέθηκα σε μεγάλη αίθουσα με 24 θεατές, και σε άλλη μεγάλη αίθουσα σχεδόν γεμάτη, αλλά γρήγορα με προσγείωσαν: «Οι περισσότερες είναι προσκλήσεις». Αυτό βέβαια αφορά τους παραγωγούς και τους θεατρώνες. Εμάς μας αφορά ό,τι είδαμε (απ’ όσα προλάβαμε να δούμε) επί σκηνής. Αλλά και σ’ αυτό το επίπεδο, το αποτέλεσμα ήταν, κυρίως, από συμπαθητικό έως απογοητευτικό. Ελάχιστες ήταν οι εξαιρέσεις που έδειξαν μια ολοκληρωμένη πρόταση, μια δουλεμένη παράσταση (σ.σ. η παράσταση του Θεόδωρου Τερζόπουλου «Περιμένοντας τον Γκοντό» στη Στέγη, δεν εντάσσεται σ’ αυτή την αποτίμηση). Παρ’ όλα αυτά ας μείνουμε στις θετικές προσπάθειες. Ας δεχθούμε ότι για κάποιους ήταν μια ευκαιρία, μια δοκιμή, ένα σκαλοπάτι σε μια διαδρομή. Και για κάποιους άλλους, ήταν η επανάληψη ενός σκηνικού ύφους και μιας φόρμας που δεν έχει πια να πει και πολλά. Κι ας μείνουμε στις παραστάσεις που έδειξαν κάτι διαφορετικό, κάτι που κινητοποίησε τη σχέση σκηνής και πλατείας.
«Το κήτος»
Τον συγγραφέα αυτού του κειμένου, τον Βαγγέλη Ρωμνιό, ίσα που προλάβαμε να τον γνωρίσουμε. Κυρίως με τον «Χαρτοπόλεμό» του, την παράσταση που μας γοήτευσε το 2017, στο «Μικρό Γκλόρια» πρώτα, στην οποία μετείχε και ως ηθοποιός, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη. Ο Βαγγέλης Ρωμνιός έφυγε από τη ζωή, στα 36 του χρόνια, μόλις έναν χρόνο αργότερα, το 2018. Όμως, έξι χρόνια μετά, «επιστρέφει» μ’ ένα άλλο κείμενό του, που το δούλευε χρόνια, ένα κείμενο που θα μπορούσε να είναι σκόρπιες σκέψεις, ημερολογιακές καταγραφές, ανέκδοτα βιώματα. Ένα κείμενο που πρώτη φορά παρουσιάζεται στη σκηνή, στο «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Ευάγγελου Βογιατζή. Και παρότι είναι ένα κείμενο εμφανώς ανολοκλήρωτο, έχει όλα όσα είχαμε διακρίνει στο συγγραφικό ταλέντο του Βαγγέλη Ρωμνιού: χιούμορ, αυτοσαρκασμό, σκληρότητα, μελαγχολία, στοχασμό, θλίψη. Και πάλι χιούμορ, και πάλι σαρκασμό και πάλι μελαγχολία: «Τα δικά μου εφόδια ήταν τα κιλά μου. Έπρεπε να μάθω να τα κουβαλάω», λέει ο ήρωας. Και μια παράσταση που παρότι ήταν ένας μονόλογος είχε ρυθμό, εναλλαγές, κίνηση. Και είχε ως σκηνικά αντικείμενα, ένα κλειδωμένο με αλυσίδες ψυγείο και μια ζυγαριά.
Είναι η ιστορία ενός παχύσαρκου ανθρώπου στο σύγχρονο κόσμο. Είναι οι μάχες που δίνει με τη ζυγαριά, με την παρεμβατικότητα και τη σκληρότητα των γύρω του, με την καταπίεση της εικόνας του ιδανικού σώματος. Είναι ένα γενναίο και ευθύ κοίταγμα στην ασθένεια της παχυσαρκίας, και στο πώς βιώνεται από τους πάσχοντες αλλά και τον περίγυρο. Και ο Ευάγγελος Βογιατζής ζωντανεύει με τον καλύτερο τρόπο αυτό το κείμενο και την «άχαρη, άνοστη και ανάλατη ζωή» που αντιμετωπίζουν οι παχύσαρκοι, αναδεικνύοντας το χιούμορ του κειμένου και τις πικρές στιγμές της μοναξιάς που βιώνει ο ήρωας. Και τα τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη (μουσική, στίχοι, ερμηνεία) υπογραμμίζουν καίρια τις στιγμές, τα συναισθήματα, τον περίγυρο… Μ’ έναν λυγμό κάποιες φορές. Ήταν μια ξεχωριστή παράσταση, συγκινημένη και συγκινητική, ουσιαστική ως προς το διακύβευμά της, ολοκληρωμένη ως προς τη σκηνική της εικόνα, που τελείωσε χθες. Θα είχε ενδιαφέρον και νόημα να επαναληφθεί.
Η ταυτότητα της παράστασης
Κείμενο : Βαγγέλης Ρωμνιός, Σκηνοθεσία-Ερμηνεία : Ευάγγελος Βογιατζής, Στίχοι-Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης, Κίνηση: Φωκάς Ευαγγελινός, Σκηνικό – Κοστούμια : Χριστίνα Κωστέα, Video Art : Xsquare Design Lab, Φωτισμοί : Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου, Sound Design : Αντωνία Βλάχου, Κατασκευή κοστουμιών: Χάρης Σουλιώτης, Συνεργάτις Σκηνοθέτις: Κατερίνα Αγγελίτσα, Δραματουργική επεξεργασία κειμένου : Σπύρος Μπέτσης, Φωτογραφίες : Φάνης Παυλόπουλος, Διεύθυνση παραγωγής: Κωνσταντίνα Αγγελέτου, Οργάνωση παραγωγής : Ξένια Καλαντζή
Παραγωγή : Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως» – Γ. Λυκιαρδόπουλος
«Οι κάλπηδες» του Στράτη Μυριβήλη
Ένα ασυνήθιστο διήγημα του Στράτη Μυριβήλη αλίευσαν οι «Πτωχαλαζόνες», η θεατρική ομάδα του σκηνοθέτη Κώστα Παπακωνσταντίνου. Τίτλος του, «Οι κάλπηδες», και σ’ αυτό ο συγγραφέας, κάνοντας ένα άλμα στο χρόνο προς τα πίσω, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αλλά πάντα στον τόπο του, τη Συκαμνιά της Μυτιλήνης, βρίσκει την ευκαιρία να θίξει μερικά διαχρονικά χαρακτηριστικά της φυλής μας (και όχι μόνο): «η ψευτιά και η κατεργαριά περίσσεψαν στον καιρό μας», λέει αφηγούμενος την ιστορία δύο ξακουστών στον τόπο του κατεργαραίων: του Ψευτοθόδωρου από τη Χώρα (Ελισσαίος Βλάχος) και του Καλπομανώλη από τη Συκαμνιά (Δημοσθένης Ξυλαρδιστός). Η Αγγελική Μαρίνου, δίπλα τους, συμπληρώνει την τριάδα, και ερμηνεύει πολλούς και διαφορετικούς ρόλους (γυναικείους και ανδρικούς). Η ιστορία είναι πολύ απλή και πολύ ευφρόσυνη: ο Ψευτοθόδωρος και ο Καλπομανώλης καμαρώνουν, καθένας ξεχωριστά, ότι είναι οι καλύτεροι στην κατεργαριά, το γέλασμα, τη μπαμπεσιά. (Η έπαρση, στην πρώτη γραμμή). Δεν αντέχουν όμως ν’ ακούνε επαίνους ο ένας για τον άλλον και αποφασίζουν, ο καθένας ξεχωριστά, να δώσει ένα μάθημα στον… ανταγωνιστή του, για να έχει επισήμως τα πρωτεία της κατεργαριάς. (Ο ανταγωνισμός, πάντα κυρίαρχος). Συναντιούνται τυχαία, χωρίς να γνωρίζει ο ένας τον άλλον, και ο ένας πιστεύει ότι ξεγελά τον άλλον, τον άγνωστο. Ποιο είναι το σκορ; Ισοπαλία; Ή μια μικρή επικράτηση του ενός; Και πώς θα το καταπιεί ο άλλος; Αποφασισμένοι να δώσουν την τελική μάχη, περνούν απέναντι στα παράλια της Μικρασίας, που «τα καταγιάλια της ήταν όλο Ρωμιοσύνη» κι έρχονται αντιμέτωποι με ένα σωρό περιπέτειες, στις οποίες ο Στράτης Μυριβήλης περιλαμβάνει θρύλους, μύθους, δοξασίες, ηρωικές ιστορίες ή πραγματικότητα. Ένα κείμενο που συνομιλεί ευθέως με τις «Ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα» στην απλότητα, την αθωότητα και τη λαϊκή σοφία που περικλείει. Και η παράσταση του Κώστα Παπακωνσταντίνου, στη σκηνή του θεάτρου «Μπέλλος», τα ανέδειξε όλα αυτά, συνομιλώντας απ’ τη μεριά της με το πηγαίο, ανεπιτήδευτο χιούμορ και τον καταιγιστικό ρυθμό του Θεάτρου Σκιών. Και ξαναπιάνει το νήμα της σκηνικής παρουσίασης λογοτεχνικών κειμένων που είχε χρησιμοποιήσει από όταν πρωτοξεκίνησε, πριν 12 χρόνια, η ομάδα «Πτωχαλαζόνες»: στους «Χαλασοχώρηδες» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στη «Μαζώχτρα» του Αργύρη Εφταλιώτη, στον «Αυτόχειρα» του Μιχαήλ Μητσάκη, στο «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» του Γεωργίου Βιζυηνού. Αντιμετωπίζει δηλαδή, όλο το κείμενο ως διάλογο, δίνοντάς του έτσι θεατρική μορφή, αλλά διατηρώντας το αυτούσιο. Δεν ήταν το μόνο στοιχείο που ζωντάνεψε και μετέφερε αυτούσιο το ευφρόσυνο πνεύμα του διηγήματος του Μυριβήλη. Η κίνηση έπαιξε σημαντικό ρόλο, τα σκηνικά έμοιαζαν ευτελή αλλά ήταν πανέξυπνα και έδιναν μια πατίνα μπουλουκιού (μόνο εκείνο το ταμπλό στο βάθος της σκηνής με τα «Ενοικιάζεται» και τα «Πωλείται» έμοιαζε να είχε ξεμείνει από άλλη παράσταση), αλλά το βασικό ατού της (εκτός της σκηνοθετικής καθοδήγησης φυσικά) ήταν η χημεία, η συνεργασία και η απολαυστική απόδοση των τριών ηθοποιών, που αλώνισαν κυριολεκτικά το θέατρο «Μπέλλος» (και τη σκηνή, και την πλατεία, και το φουαγιέ), ο τρόπος που ζωντάνεψαν τόσους ήρωες χωρίς ίχνος ηθογραφικών στοιχείων και χωρίς την καταφυγή στο γκροτέσκο. Όλα και όλοι μαζί δημιούργησαν ένα πολύ εύστοχο ως προς την ανάδειξη της ιστορίας και τη σκηνική της αφήγηση και ευφρόσυνο αποτέλεσμα, που χάρισε αβίαστο γέλιο στους θεατές και μια πολύ ωραία ιστορία ενός σημαντικού Έλληνα συγγραφέα. Προλαβαίνετε να τη δείτε το Σάββατο 8 ή την Κυριακή 9 Ιουνίου (αφού θα έχετε ψηφίσει, και λίγο πριν τα αποτελέσματα). Αλλά κάτι μου λέει ότι δεν θα ολοκληρωθεί τότε η διαδρομή της. Ότι θα υπάρχει και συνέχεια την ερχόμενη σεζόν…
Η ταυτότητα της παράστασης
Σκηνοθεσία: Κώστας Παπακωνσταντίνου, Κινησιολογία: Μαργαρίτα Τρίκκα , Σκηνικά / Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα, Φιλάνθη Μπουγάτσου, Μουσική: Νίκος Ζουρνής, Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης, Βοηθοί Σκηνοθέτη: Αγγελική Στρατάκη, Ιλεάνα Παπαγιάννη, Φωτογραφίες: Νίκος Βαρδακαστάνης, Παραγωγή: «Ξανθίας» ΑΜΚΕ
Ηθοποιοί: Ελισσαίος Βλάχος, Αγγελική Μαρίνου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός
Θέατρο Μπέλλος (Κέκροπος 1, Πλάκα)
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Παρασκευή & Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 18:00
Δύο τελευταίες παραστάσεις στις 8 και 9 Ιουνίου.
