της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη
Η μητέρα του φεμινισμού, Mary Wollstonecraft, θα έμενε μάλλον άναυδη αν μπορούσε να δει με κάποιο τρόπο τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις διαδόχους της με αφορμή ένα άγαλμα προς τιμήν της στην πλατεΐτσα Newington Green στο Βόρειο Λονδίνο. Από τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος- πού ήταν στην κυριολεξία αποκαλυπτικά καθώς στην κορυφή του απεικονίζεται μια ολόγυμνη γυναίκα- ο φεμινιστικός αγώνας έχει αποπροσανατολιστεί από τα καίρια μέτωπά του και έχει εστιάσει στα μπρούτζινο- ασημένια στήθη που σμίλευσε η γλύπτρια Maggi Hambling, μετά από μια δεκαετή καμπάνια ύψους 143.000 στερλίνων.
Κωφεύοντας στους ισχυρισμούς της καλλιτέχνιδας Hambling ότι το γλυπτό της δεν αποτελεί πιστή απεικόνιση της Wollstonecraft αλλά φόρο τιμής στο έργο της και παρά την επιγραφή στη βάση («Για την Wollstonecraft» και όχι «Η Wollstonecraft» ) ξέφρενες φεμινίστριες κάλυψαν τη γύμνια του αγάλματος με ένα μαύρο κοντομάνικο με στάμπα που εξηγεί στους αδαείς τον ορισμό της γυναίκας: «Γυναίκα: Ουσιαστικό, Ενήλικος Θηλυκός Άνθρωπος». «Είναι απαράδεκτο να την απεικονίζουν σαν πορνοστάρ- και νέα» δήλωσαν οι ομολογουμένως πέραν της πρώτης νιότης τους διαδηλώτριες «Τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Wollstonecraft ανήκουν στα μεγάλα της έργα». Δεδομένου ότι η Wollstonecraft απεβίωσε 38 ετών, νομίζω πως πλέον δικαιούμαι να παρεξηγηθώ μέχρι και εγώ.
Ακόμη και η μετριοπαθής αρθρογράφος των Times και συγγραφέας Catlyn Morgan παρασύρθηκε στη διαμάχη διερωτώμενη « Γιατί δεν τιμούν άνδρες διανοούμενους μέσω του γυμνού;» Δεν ξέρω, Catlyn, δεν έχεις δει αρχαιοελληνικό άγαλμα ποτέ;
Η Deborah Ross,επίσης των Times, προασπίζεται το γλυπτό αντλώντας επιχειρήματα στη βιογραφία και το έργο της Wollstonecraft. Στο πρώτο της μανιφέστο «Η Αναγνώριση των Δικαιωμάτων των Ανδρών», η Wollstonecraft κατακεραυνώνει τις κοινωνικές ανισότητες, την κοινωνική δομή και υποστηρίζει τις γυναίκες της Γαλλικής Επανάστασης απαντώντας στον πολιτικό Edmund Burke που την καταδίκαζε. Για να ζήσει από κοντά «το πιο συγκλονιστικό γεγονός που έχει καταγραφεί ποτέ», όπως έγραψε στην αδελφή της μεταναστεύει στο Παρίσι. Η ζωή της εκεί δεν είναι εύκολη- υπάρχουν υποψίες πως δεν στηρίζει ειλικρινώς τη δημοκρατία και ο εραστής της, George Imlay, την άφησε λίγο μετά τη γέννηση της κόρης τους. Θηλάζοντας την, η Wollstonecraft συγγράφει την «Ιστορική και Ηθική Αναθεώρηση της Γαλλικής Επανάστασης» όπου τονίζει το ρόλο των απλών ανθρώπων στο κίνημα.
Το πιο γνωστό της έργο είναι « Αναγνώριση των Δικαιωμάτων των Γυναικών» (1794), που απαντά στους ισχυρισμούς του Jean-Jaques Rousseau στο βιβλίο του Emile ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ορθολογικές από τους άνδρες και γι’ αυτό πρέπει να μορφώνονται λιγότερο- “αν και οι γυναίκες βασίζονται στους άνδρες, έχουν τη δύναμη να αποπλανούν τους άνδρες και με την εκπαίδευση θα έχαναν τη γοητεία τους”. «Ακριβώς σε αυτό το επιχείρημα στοχεύω» έγραφε η Wollstonecraft «Δεν επιθυμώ οι γυναίκες να έχουν δύναμη να αποπλανούν άνδρες αλλά να έχουν δύναμη για τον εαυτό τους.» Η ισότητα θα δημιουργούσε καλύτερες συντρόφους για τους άνδρες παρά υποταγμένες συζύγους και, χωρίς να βάλει κατά του θεσμού της οικογένειας, πρότεινε μια πιο ισότιμη σχέση μεταξύ των συζύγων.
Σχετικά με την παρούσα διαμάχη για το γλυπτό, η Wollstonecraft επιτίθεται στην εμμονή με την εξωτερική εμφάνιση των γυναικών που τις ωθεί να γίνουν «ασήμαντα αντικείμενα πόθου». «Έχοντας μάθει από νωρίς πως η ομορφιά είναι το σκήπτρο της γυναίκας, το μυαλό προσαρμόζεται στο σώμα, περιφέρεται στο επιχρυσωμένο κλουβί του και το μόνο που αναζητά είναι να στολίζει τη φυλακή του», γράφει χαρακτηριστικά. “Η κοινωνία μετέτρεπε τη γυναίκα, ιδίως στη μεσαία και ανώτερη τάξη σε «συνονθύλευμα ψεύτικων συναισθημάτων και παρατεντωμένων αισθημάτων, με αρρωστημένη ευθραυστότητα που αποστρέφεται την απλή, αστόλιστη αλήθεια.»
Νέα, κοιμόταν στο κεφαλόσκαλο για να προστατεύει τη μητέρα της από τους ξυλοδαρμούς του πατέρα της, ενώ, σε αντίθεση με τον αδελφό της Ned, που έλαβε ανωτέρα μόρφωση, φοίτησε στο σχολείο μόνο λίγα χρόνια. Πέθανε το 1897, από επιπλοκές μετά τη γέννηση της δεύτερης κόρης της, Mary Shelley, συγγραφέα του “Frankestein”.
