της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη
Ένας Άγγλος, ενας Ιρλανδός, δύο Αμερικανοί, μια Ζιμπαμπουανή και ένας Σρι-Λανκέζος μπαίνουν σε μια αίθουσα. Όχι δεν είναι ανέκδοτο, αλλά η τελετή ανακοίνωσης της βραχείας λίστας των φετινών βραβείων Booker στο Serpentine Pavilion του Λονδίνου.
Οι έξι φιναλίστες εκπροσωπούν 5 διαφορετικές εθνικότητες και 4 ηπείρους, ενώ οι υποψηφιότητες, προς αποφυγής πολικοορθοτικής γκρίνιας, αντιστοιχούν ισάριθμα στα 2 φύλα.
Όπως όμως αποκάλυψε σε συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, Neil MacGregor, η γκρίνια είναι αναπόφευκτη, καθώς εκφράστηκε σωρεία παραπόνων για το γεγονός ότι μόνο ένας Βρετανός βρίσκεται στη λίστα. Με κίνδυνο να παίξουν την κολοκυθιά, ο MacGregor απάντησε: « Και πόσοι θα θέλατε να βρίσκονται; Πρόκειται για την αγγλική λογοτεχνία απ’όλο τον κόσμο, και όλος ο κόσμος γράφει στα αγγλικά.»
Ο Alan Garner όχι μόνο είναι Άγγλος,αλλά και σύμφωνα με το κλαδικό περιοδικό the Bookseller, το φετινό φαβορί. Στο Treacle Walker, διηγείται την ιστορία ενός αγοριού που γνωρίζει έναν γητευτή και μέσω αυτού έναν καινούργιο κόσμο, με φόντο την ιδιαίτερη πατρίδα του Garner, το Chesthire. Εξάλλου πρόκειται για τον γηραιότερο υποψήφιο για Booker από καταβολής του θεσμού- και μάλιστα θα γιορτάσει τα 88α γενέθλιά του στις 17 Οκτωβρίου, τη μέρα της απονομής του βραβείου. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως η ηλικία είναι παντελώς άσχετη και πως απλώς όπως με οποιαδήποτε δεξιότητα και το γράψιμο βελτιώνεται με την μαθητεία και την εμπειρία.
Προφανώς την άποψη του συμμερίστηκε και η κριτική επιτροπή που φέτος, μετά από χρόνια, καρατόμησε τους πρωτοεμφανιζόμενους από τη βραχεία λίστα.
«Το Treacle Walker είναι μυστηριώδες, εξαιρετικά γραμμένο και επιτρέπει ματιές στο βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης. Πάντα οι ιστορίες του Garner σε ρουφάνε προς ένα μεταφυσικό και συναισθηματκό διάστημα- το συγκεκριμένο έκανε κάποιους από εμάς να κλάψουμε.» δήλωσε η επιτροπή στο σκεπτικό της.
Η οικονομία του Garner έχει αποτέλεσμα το Treacle Walker να είναι το υποψήφιο βιβλίο με τις λιγότερες λέξεις, ενώ οι μινιμαλιστικές προτιμήσεις της επιτροπής, γίνονται εμφανείς και με το Small Things Like that της Ιρλανδής διηγηματογράφου Claire Keegan που με μόλις 116 σελίδες αποτελεί το πλέον ολιγοσέλιδο βιβλίο που έφτασε ποτέ μέχρι τη βραχεία λίστα.
«Ο χαρακτήρας του βιβλίου είναι λιγομίλητος.» εξήγησε η ίδια σε συνέντευξη της για τον Bill Furlong, έμπορο κάρβουνου και ξυλείας που διανέμει τις παραγγελίες του και αναλογίζεται τη ζωή του λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1985.« Αν το βιβλίο είχε περισσότερες σελίδες δεν θα ταίριαζε στον χαρακτήρα του. Ο Τσέχοφ σε ένα γράμμα στον αδελφό του, Alexander, είχε ορίσει τη χάρη ως «τις λιγότερες δυνατές κινήσεις μεταξύ δυο σημείων» και πάντα με προβλημάτιζε αυτό.»
Το προηγούμενο βιβλίο της, Foster, είχε γραφτεί 11 χρόνια πριν και είχε χαρακτηριστεί από τους Times ως ένα από τα 50 καλύτερα βιβλία του 21ου αιώνα (αν και ομολογουμένως το 2011 δεν είχαμε δει και πολλά πράγματα που μας επεφύλασσε ο 21ος αιώνα).
«Η Keegan είναι μετρημένη και ανελέητη καθώς ανατέμνει τη βουβή συγκατάθεση μιας ιρλανδικής πόλης των ‘80s για την άκαρδη αντιμετώπιση των ανύπανδρων μητέρων- και το κόστος της στον ψυχισμό των ανδρών.» σχολίασε η επιτροπή.
Και τα υπόλοιπα τέσσερα βιβλία της λίστας πραγματεύονται τη σκληρότητα, το καθένα με τον δικό του τρόπο:
Το Glory, της NoViolet Bulawayo, διαδραματίζεται σε μια φανταστική χωρα των ζώων, αποικία μιας τυραννικής και απόλυτης δύναμης. Μετά την απελευθέρωσή τους, ο νέος ηγέτης επίσης προσκολλάται στην εξουσία- η κριτική επιτροπή παραλλήλισε το βιβλίο με τη Φάρμα των Ζώων του Orwell: «αυτό το μυθιστόρημα που δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα, αποτελεί ένα μαγικό πέρασμα στην αφρικανική ήπειρο με όλες της τις πολιτικές εξάρσεις και τους παλαβούς χαρακτήρες της.» Η ίδια η συγγραφέας στις επιρροές της αναφέρει μεταξύ άλλων και τον G.G Marquez και τον Mario Vargas Llosa.
Πρόκειται για τη δεύτερη εμφάνιση της Bulawayo στη βραχεία λίστα των Booker μετά το We Need New Names το 2013.
Η Lucy Barton, η συγγραφέας-ηρωίδα της μπεστσελλερίστριας Elizabeth Strout, συναντά τυχαία τον πρώην σύζυγό της αφού έχει μείνει χήρα από τον δεύτερο άνδρα της. Στο “Oh William” οι ευγενείς σκέψεις της Strout για το γάμο, την οικογένεια και τη μοναξιά είναι απολύτως αιχμηρές» πιστεύει η επιτροπή.
Τη λίστα συμπληρώνουν δύο ιδιότυπα whodunit: το The Trees του φιναλίστα των Pulitzer, Percival Everrett, και το The Seven Moons of Maali Almeida. Όσον αφορά το πρώτο, η επιτροπή το χαρακτήρισε «ένα χορό θανάτου με αστεία- τρομακτικά αστείο- που θέτει ερωτήσεις για την ιστορία και τη δικαιοσύνη και δεν επιτρέπει ούτε μια εύκολη απάντηση», ένα «νότιο νουάρ» (“southern noir”) με θέμα μια σειρά φόνων στο αγροτικό Μισισιπί, που αντανακλούν ανατριχιαστικά γεγονότα που έλαβαν χρόνια πριν από 64 χρόνια.
Shehan_Karunatilaka
Το δεύτερο, του Σρι Λανκέζου Karunatilaka αποτελεί για την επιτροπή ένα «σρι λανκέζικο whodunit και έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο» καθώς ο Almeida αναλαμβάνει μεταθανάτια να εντοπίσει τον δολοφόνο του άλλα έχει στη διάθεση του μόνο το διάστημα 7 φεγγαριών για να το καταφέρει.
Ο νικητής θα λάβει χρηματικό έπαθλο αξίας 50.000 στερλίνων. Ο περσινός νικητής, ο νοτιοαφρικανός Damon Galgut, είδε τις πωλήσεις της «Υπόσχεσης» να αυξάνονται κατά 1.925% στο Ην Βασίλειο, τις δυο εβδομάδες που ακολούθησαν τη νίκη του.
