Του Σπύρου Κακουριώτη.
Αν για τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες η Βιβλιοθήκη αποτελούσε μετωνυμία του σύμπαντος, οι «Χίλιες πόρτες» δεν μπορεί παρά να αντιστοιχούν στον «ίσως άπειρο αριθμό» τρόπων πρόσβασης σε αυτήν…
Αντιμετωπίζοντας τη σύγχρονη τέχνη ως έναν από τους τρόπους πρόσβασης στη γνώση, η έκθεση A Thousand Doors συνομιλεί με μία από τις «κιβωτούς» του νεότερου και απώτερου ελληνικού παρελθόντος: τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους της οποίας φιλοξενείται, έως το τέλος Ιουνίου, η έκθεση σύγχρονης τέχνης που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, σε συνεργασία µε τη Whitechapel Gallery του Λονδίνου.
Σε αυτήν παρουσιάζονται έργα 30 καλλιτεχνών από 15 χώρες, ανάμεσά τους και πέντε Ελλήνων καλλιτεχνών, από διαφορετικές γενιές και με διαφορετικές μεθοδολογίες, οι δημιουργίες των οποίων υπήρξαν αναθέσεις για την έκθεση A Thousand Doors.
«Έκπληκτη» με τη σύγχρονη ελληνική τέχνη δήλωσε η επιμελήτρια της έκθεσης Iwona Blazwick, διευθύντρια της Whitechapel Gallery. Παρουσιάζοντας την έκθεση, σημείωσε ότι «η δομή της αντανακλά τη βιβλιοθήκη», ενώ τόνισε ότι αποτελεί μια προσπάθεια δημόσια τέχνη που έχει δημιουργηθεί για άλλες συνθήκες να «μεταφραστεί» στο χώρο της Αθήνας και της Γενναδείου, υπερβαίνοντας έτσι τον site-specific χαρακτήρα της.
Από τη μεριά του, ο διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, στην οποία ανήκει η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, James Wright, τόνισε πως η έκθεση αποτελεί μια ευκαιρία για το ευρύτερο κοινό να γνωρίσει τη Βιβλιοθήκη, ενώ σημείωσε πως, μέσω της τέχνης, δίνεται η ευκαιρία να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση μας με το παρελθόν.
Η έκθεση απλώνεται σε όλους τους χώρους του εντυπωσιακού νεοκλασικού μεγάρου του 1926, τόσο στο εσωτερικό όσο και στους κήπους του, όπου τον επισκέπτη υποδέχεται η ηχητική εγκατάσταση του Κώστα Ιωαννίδη Χορός της αυγής, μια σύνθεση από ηχογραφήσεις πουλιών, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη παρέμβαση στην αίσθηση του χώρου και του χρόνου.
Το πρώτο τμήμα της έκθεσης φιλοξενείται στους χώρους γύρω από το κεντρικό αναγνωστήριο και περιλαμβάνει έργα στα οποία οι δημιουργοί τους αντιμετωπίζουν τα βιβλία ως γλυπτικά αντικείμενα, όπως, για παράδειγμα, τα βιβλία που φιλοτέχνησε ο Michael Rakowitz χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη πέτρα από το Μπάμιγιαν του Αφγανιστάν, εκεί όπου το 2001 οι Ταλιμπάν είχαν καταστρέψει τα μνημειακά αγάλματα του Βούδα. Πλάι τους, σιδερένια εργαλεία, φιλοτεχνημένα από κατεστραμμένα σοβιετικά τανκς.
Τα έργα των σύγχρονων καλλιτεχνών βρίσκονται εδώ σε διάλογο με ιστορικά τεκμήρια γύρω από την ιστορία του ελληνικού βιβλίου, που εκτίθενται στις προθήκες της Γενναδείου.
Πάνω από το αναγνωστήριο κρέμεται ένα ξύλινο και μεταλλικό πλέγμα φτιαγμένο από τον Γερμανό Georg Herold, ενώ προχωρώντας στον ημιώροφο η τρισδιάστατη εγκατάσταση του Michael Dean Analogue Series (Tongue) έχει στο επίκεντρό της μια καρέκλα, με ένα βιβλίο ανοιχτό πάνω της, από το οποίο κρέμεται, σαν σελιδοδείκτης, μια ανθρώπινη γλώσσα. Σε όλο το πλάτος των σελίδων του, πυκνοτυπωμένες δύο μόνο λέξεις: haha και aha, δηλώνουν συναισθήματα έκπληξης και ευχαρίστησης.
Στο δεύτερο τμήμα της έκθεσης φιλοξενούνται έργα που ανιχνεύουν την καταστροφή, την εξαφάνιση και την ανάκτηση της γνώσης, όπως η «Βιβλιοθήκη των μηδέποτε δανεισθέντων βιβλίων» (The Library of Unborrowed Books), εγκατάσταση της Meriç Algün Ringborg, στην οποία χρησιμοποιεί μερικά άθικτα βιβλία της Γενναδείου, ή το γλυπτικό ετυμολογικό παιχνίδι της Πάκυς Βλασσοπούλου, το οποίο παρουσιάζει ένα κοπάδι α-λόγων τοποθετημένων σε ένα χώρο όπου κυριαρχεί ο λόγος…
Βασισμένη σε ένα ετυμολογικό παιχνίδι με τις ποικίλες σημασίες και γραφές της λέξης «φύλλο» είναι και η εγκατάσταση του Νίκου Ναυρίδη Χίλια φύλ(λ)α. Βιβλία φτιαγμένα από φύλλα ζαχαροπλαστικής, βιβλιοδετημένα με σπάγκο, αφημένα ανοιχτά, παραδίδονται στη φθαρτότητα των εξωτερικών συνθηκών (ήλιος, βροχή, πουλιά…) που επικρατούν στο αίθριο.
Τέλος, ο Γιάννης Κουνέλλης οχυρώνει ένα από τα νεοκλασικά παράθυρα του κτιρίου σε όλο του το ύψος με χρησιμοποιημένα βιβλία, τα οποία πρέπει να ανοιχτούν προκειμένου να περάσει το φως στον εσωτερικό χώρο…
Το τρίτο τμήμα της έκθεσης εκτείνεται στους κήπους της Γενναδείου, δημιουργώντας εκεί φαντασιακούς κόσμους, γλυπτικούς ή άυλους, όπως είναι η αναβίωση της περιπατητικής παράδοσης που επιχειρεί η Βαλεντίνα Κάργα, με την συμμετοχική περφόρμανς Ασκήσεις κήπου – περίπατος και συνομιλία.
Ανάμεσα στους 120.000 τόμους που φιλοξενεί σήμερα η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, τα έργα της έκθεσης A Thousand Doors σηματοδοτούν ένα διαφορετικό «άνοιγμα» προς την φιλοσοφική και επιστημονική έρευνα, αυτή τη φορά μέσω της σύγχρονης τέχνης.
info
A Thousand Doors
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
Σουηδίας 61
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα-Τρίτη: 9.00-17.00
Τετάρτη-Σάββατο: 9.00-21.00
Κυριακή: 12.00-18.00
Διάρκεια: 4 Μαΐου – 30 Ιουνίου 2014
Συμμετέχουν οι: Edward Allington, Matthew Barney, Christian Boltanski, Pavel Büchler, Michael Dean, Nina Fischer – Maroanel Sani, Ceal Floyer, Isa Genzken, Shuruq Harb, Nigel Henderson, Georg Herold, Susan Hiller, Hannah Höch, John Latham, Mark Manders, Juan Muñoz, Giuseppe Penone, Elizabeth Price, Michael Rakowitz, Annie Ratti, Meriç Algün Ringborg, Daniel Silver, Francis Upritchard, Adrián Villar Rojas, Jane και Louise Wilson, Γιάννης Κουνέλλης, Πάκυ Βλασσοπούλου, Κώστας Ιωαννίδης, Βαλεντίνα Κάργα, Νίκος Ναυρίδης.
Ευγε!!!!!