(Μετάφραση από τα ρωσικά Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης ©).
«Το μυστήριο του έρωτα είναι μεγαλύτερο από το μυστήριο του θανάτου» – λέει η Σαλώμη λίγα λεπτά πριν πεθάνει, όταν η ζωή της πλέον τελείωνε, όταν ο θάνατος την είχε ήδη περιβάλλει, όταν την άγγιζε με τη σκιά του και της έδινε τη σοφία του. Σε αυτό έγκειται και η μεγαλοσύνη, και το μυστήριο, και η έκσταση του Έρωτα, ότι η ζωή και ο θάνατος καθίστανται ίσοι για εκείνον που είναι ερωτευμένος. Η ζωή η δική σου και η ξένη. Σε αυτό έγκειται η δύναμη και η φρίκη του Έρωτα. Ενώπιον του σωπαίνουν όλες οι φωνές, εκτός των φωνών της κυριαρχικής επιθυμίας, η οποία τυφλώνει τα μάτια με το ανυπέρβλητο φως της, αλλάζει τις ψυχές, αλλάζει τους ανθρώπους, αλλάζει τα αντικείμενα – και πολύτιμα αντικείμενα γίνονται τιποτένια, ενώ το τίποτα γίνεται πανίσχυρη βασιλεία, και οι άνθρωποι γίνονται θεοί και θεριά, εισέρχονται στον κόσμο τον μη ανθρώπινο, και οι ψυχές χτυπάνε, τρελαίνονται, φωτίζονται, οι ψυχές φλέγονται παράφορα, κλαίνε, και για πρώτη φορά ζουν, και για πρώτη φορά βλέπουν, βλέπουν τα πάντα – ερωτευόμενες κορμιά, όπως κάποτε οι Άγγελοι ερωτεύονταν τις κόρες της Γης. Οι Άγγελοι εγκατέλειψαν τον Ουρανό για τη Γη και έτσι συνέδεσαν την σμαραγδένια Γη με το έρεβος του γαλάζιου Αιθέρα, μέσα στον οποίο γεννιούνται τα πάντα. Αυτοί διπλασίασαν τον κόσμο, και εμείς ζούμε ανάμεσα σε δύο καθρεφτισμούς. Νιώθουμε παράξενα ανάμεσα στις αντανακλάσεις. Κρυώνουμε, παγώνουμε και στενάζουμε στα βάθη των καθρεφτισμών. Εμείς όμως αγαπάμε, αγαπάμε, και χάριν του Έρωτος κάνουμε ηρωισμούς, και χάριν του Έρωτος κάνουμε εγκλήματα, και χάριν μίας μόνο στιγμής του Έρωτος δημιουργούμε μια ζωή και καταστρέφουμε μια ζωή. Σε αυτό έγκειται ο Έρωτας.
Ο Έρωτας είναι φρικώδης, ανελέητος, θαυμαστός. Ο Έρωτας είναι τρυφερός, ο Έρωτας είναι αέρινος, ο Έρωτας είναι άφατος και ανεξήγητος, και ότι κι αν πούμε περί Έρωτος, δεν είναι δυνατόν να τον κλείσουμε στις λέξεις, όπως δεν μπορείς να εξηγήσεις τη μουσική και δεν μπορείς να ζωγραφίσεις τον Ήλιο. Μόνο ένα πράγμα είναι σίγουρο: το μυστήριο του Έρωτα είναι μεγαλύτερο από το μυστήριο του θανάτου, γιατί η καρδιά θέλει να ζήσει και να πεθάνει χάριν του Έρωτος, δεν θέλει όμως να ζήσει χωρίς τον Έρωτα.
Ο Έρωτας ορισμένες φορές οδηγεί στη τρέλα. Μερικές φορές; Μήπως πάντα; Ω, φυσικά, πάντα, μα μόλις η τρέλα αυτή βυθιστεί στα χρώματα και τα λόγια, κυριευμένα από τον λυρισμό, ή σε πράξεις εκπληκτικής ομορφιάς, ή σε λουλούδια, ποτισμένα με αίμα, – βουλιάζει, εκρήγνυται, και δεν υπάρχει πλέον Έρωτας, γιατί δεν θα υπάρχει άλλο η τρέλα, – και μερικές φορές η τρέλα καταλήγει σε γεμάτη ρουτίνα καθημερινότητα, πότε φωτεινή, πότε σκοτεινή, μια ζωή, μια πραγματικότητα, μια μη πραγματικότητα, μα καθημερινότητα. Όταν η τρέλα τελειώνει με καθημερινότητα, είναι αδύνατον να μιλάμε πλέον για Έρωτα, όπως αδύνατον είναι να μιλάμε για την φρεσκάδα της υγείας, βλέποντας μπροστά μας έναν αναρρωνύοντα ανάπηρο, ο οποίος βρέθηκε κάτω από τις ρόδες μιας άμαξας, αλλά κατάφερε να επουλώσει τα διαστρέμματα του.
Ο Έρωτας, είναι το παραμύθι του αντρικού και του γυναικείου ονείρου, δεν ανακατεύεται με τη ζωή. Αυτή εμφανίζεται σε αυτόν, ως όνειρο και φεύγει από αυτόν, ως όνειρο, αφήνοντας ορισμένες φορές εκπληκτικές αναμνήσεις, και άλλοτε πάλι χωρίς να αφήσει το παραμικρό ίχνος – παρά μόνο αφού τραυματίσει την ψυχή με τη συνείδηση ότι υπήρξε εκείνο που δεν υπάρχει πλέον, εκείνο που δε θα θυμάσαι, δεν θα μπορέσεις να το ανακαλέσεις όσες προσπάθειες κι αν καταβάλεις.
Ο Έρωτας είτε εξυψώνει είτε σε ρίχνει στο βάραθρο. Ο Έρωτας μας ωθεί να ζήσουμε είτε στην Κόλαση είτε στον Παράδεισο, ποτέ όμως δεν μας επιτρέπει να σταθούμε στο ενδιάμεσο βασίλειο, εκείνο που βρίσκεται ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους. Στον Έρωτα δεν υπάρχει ζεστασιά, σε αυτόν υπάρχει μόνο καύσωνας ή παγωνιά. Εκείνο που η ζέστη το περιγράφει με ζεστά λόγια, είναι η βδελυγμία ενώπιον του Θεού. Φλόγες ή νεκρός πάγος. Ανάμεσα τους δεν υπάρχει τρίτο, ενώ αυτά τα δύο μπορούν να γίνουν ένα, όπως μαζί αναπνέουν στον κόσμο ο Θεός και ο Διάβολος. Ανάμεσα στους ευρωπαίους κανείς δεν το κατάλαβε αυτό τόσο καλά όσο οι Ισπανοί. Οι ηρωίδες των ισπανικών δραμάτων σε μια μυστηριώδη, καθοριστική στιγμή εμφάνισης του έρωτα αναφωνούν : «Είμαι ολόκληρη φωτιά και πάγος!» Αυτό το κατάλαβε επίσης και ο Όσκαρ Ουάιλντ.
Ο Έρωτας δεν έχει ανθρώπινο πρόσωπο. Έχει μόνο τη μορφή του Θεού και τη μορφή του Διαβόλου. Στο πολυτελές πανόραμα, πλήρες έντονης τρέλας, ο Όσκαρ Ουάιλντ μας έδειξε και τη μορφή του Θεού και τη μορφή του Διαβόλου.
(*) Στη φωτογραφία ο Konstantin Balmont και ο Ivan Shmelyov το 1926
********
Ο Κωνσταντίν Ντμίτριεβιτς Μπάλμοντ (1867 – 1942) Ρώσος συγγραφέας, ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος. Ένας από τους επιφανέστερους ποιητές του «Αργυρού αιώνα» της ρωσικής ποίησης. Μαζί με άλλους διακόνησε το ρωσικό Συμβολισμό στην ποίηση. Στην παρακαταθήκη που μας κληροδότησε περιλαμβάνονται 35 ποιητικές συλλογές, 20 βιβλία πεζογραφίας, μεταφράσεις του Ουίλιαμ Μπλέικ, του Ε. Α. Πόε, του Πέρσι Σέλι, του Όσκαρ Ουάιλντ, του Γκέρχαρτ Γκάουπτμαν, του Σαρλ Μποντλερ, αλλά και ισπανικών τραγουδιών, σλοβακικά και γεωργιανά έπη, ποιήματα από τη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία, τη Λιθουανία, το Μεξικό και την Ιαπωνία.
