Συνέντευξη της βραβευμένης Βελγίδας συγγραφέως Ιζαμπέλ Βερύ στην Χριστίνα Σανούδου
Στις πειραματικές παραστάσεις της Ιζαμπέλ Βερύ, οι θεατές άλλοτε ξαπλώνουν στο σκοτάδι περικυκλωμένοι από ηθοποιούς που ψιθυρίζουν αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων, κι άλλοτε «διαβάζουν» εικονογραφημένα βιβλία με πρωταγωνιστές ολοζώντανους περφόμερ. Εξίσου αντισυμβατικά είναι τα μυθιστορήματα της, τα οποία ακολουθούν τη ροή της συνείδησης αδιαφορώντας για φόρμες και αφηγηματικούς κανόνες.
Λάτρης του θεάτρου και της ποίησης, η καταξιωμένη Βελγίδα ηθοποιός, σκηνοθέτις και συγγραφέας έχει συμμετάσχει σε πλήθος παραστάσεων εντός και εκτός της χώρας της, ενώ ήταν τρεις φορές υποψήφια για το Prix du Theatre. Mε αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του πολυμεταφρασμένου μυθιστορήματος της «Ξεκοκαλίζοντας τη Μαριλύν» (εκδ. Βακχικόν), που διακρίθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2013, η Ιζαμπέλ Βερύ μας μίλησε για τις διαφορετικές πτυχές της δουλειά της, την αγάπη της για τη λογοτεχνία και την πεποίθηση της πως οι ανθρώπινες σχέσεις αποτελούν ιδανικό πεδίο πειραματισμού.
Ποιοι ήταν οι αγαπημένοι συγγραφείς της παιδικής και πρώτης νεανικής σας ηλικίας;
Μεγάλωσα με ποίηση και ποιητές. Ένα μιξ Βέλγων και Γάλλων σουρεαλιστών όπως οι Paul Nougé, Norge και Henry Michaux, καθώς και Αρτύρ Ρεμπώ και Σαρλ Μπωντλαίρ. Αργότερα ανακάλυψα το θέατρο με τους Ζαν Ζενέ, Μπέρτολντ Μπρεχτ και το έργο του Σαίξπηρ, που έχει έντονο το ποιητικό στοιχείο. Η ποίηση είναι για μένα ο θεμέλιος λίθος της δουλειάς μου, ένας τόπος όπου έμαθα να παίζω με τις λέξεις, τις εικόνες, το ρυθμό και τη μουσική. Τα πρώτα ποιητικά μου βιώματα εξακολουθούν να με καθορίζουν.
Το “Ξεκοκαλίζοντας τη Μαριλύν” εκδόθηκε πριν από οκτώ χρόνια και συνεχίζει το ταξίδι του ανά τον κόσμο. Που αποδίδετε την επιτυχία του;
Το μυθιστόρημα θίγει πολλά επίκαιρα ζητήματα όπως η σεξουαλικότητα, ο φεμινισμός και η ταυτότητα φύλου, ενώ η αφηγήτρια είναι μία σύγχρονη ηρωίδα με μεγάλη ελευθερία στον τρόπο που χρησιμοποιεί τον λόγο. Αυτή είναι μια πιθανή εξήγηση. Και πιστεύω ότι το ελεύθερο ύφος γραφής παίζει κι αυτό τον ρόλο του.
Το βιβλίο σας δεν είναι ακριβώς «εύκολο» ανάγνωσμα. Πόσο σας δυσκόλεψε η συγγραφή του;
Αυτό το βιβλίο είναι καρπός πολλών χρόνων μόχθου! Γιατί στην αρχή η φόρμα ήταν τόσο χαοτική και ασυνάρτητη, που μου πήρε πολύ καιρό να το συμμαζέψω και να διαμορφώσω την τελική εκδοχή. Ήταν πολύ σκληρή δουλειά!
Η πρωταγωνίστρια σας ξεκινά τη ζωή της με το όνειρο του μεγάλου έρωτα, αλλά τελικά ακολουθεί μια πιο ενδιαφέρουσα διαδρομή. Πόσο ταυτίζεστε μαζί της;
Η πρωταγωνίστρια μου με εμπνέει όταν πείθεται ότι ο έρωτας, η φιλία και όλων των ειδών οι σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους αποτελούν ιδανικό πεδίο πειραματισμού στην πορεία της ζωής.
Αισθάνεστε ότι η εμπειρία σας ως θεατρική ηθοποιός και σκηνοθέτις σας επιτρέπει να προσεγγίζεται το γράψιμο από μία ιδιαίτερη οπτική;
Απολύτως. Έχω υποδυθεί τόσους θεατρικούς χαρακτήρες στη ζωή μου που έχω συνηθίσει να τους δημιουργώ. Έχω συνηθίσει να φτιάχνω σενάρια και ιστορίες. Και η αποστήθιση κειμένων μου προσφέρει μία έντονη, σωματική αίσθηση της λογοτεχνίας, μια πολύ προσωπική και βιωματική εμπειρία του γραπτού λόγου. Αυτοπροσδιορίζομαι ως ηθοποιός που γράφει.
Θα μας πείτε λίγα λόγια για τις παραστάσεις σας που συνδυάζουν θέατρο και λογοτεχνία;
Πρόσφατα δημιουργήσαμε στις Βρυξέλλες μια περφόρμανς βασισμένη στο τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Poney flottant» («Αιωρούμενο πόνι»), το οποίο «αναμείξαμε» με τη μουσική του ηλεκτρονικού συγκροτήματος Orphan Swords και τα έργα του εικαστικού καλλιτέχνη Marcel Berlange. Η σκηνή είναι ένα pop-up βιβλίο με εικόνες εμπνευσμένες από την ιστορία. Οι ερμηνείες των ηθοποιών συνδυάζουν τραγούδι, ποίηση και προφορικό λόγο. Προσπαθήσαμε να παραμείνουμε πιστοί στις αρχές του μινιμαλισμού αφήνοντας κάποια σημεία κενά για να τα γεμίσει το κοινό με τη φαντασία του.
Άλλη μια αγαπημένη μου μορφή παράστασης είναι αυτό που ονομάζω «λογοτεχνικός ύπνος». Οι θεατές ξαπλώνουν στη σκοτεινή σκηνή περικυκλωμένοι από ηθοποιούς, που ψιθυρίζουν κείμενα και μουσική. Είναι μια δυνατή εμπειρία η οποία σου επιτρέπει να διεισδύσεις βαθιά στα λογοτεχνικά κείμενα.
Πάνω σε τι εργάζεστε αυτήν την περίοδο;
Γράφω ένα βιβλίο βασισμένο στις εμπειρίες μου από την Κίνα, όπου έζησα για έξι μήνες. Συμμετείχα σε πολλά λογοτεχνικά δρώμενα και προγράμματα φιλοξενίας για συγγραφείς, και εντυπωσιάστηκα από την κουλτούρα και τον πολιτισμό των Κινέζων. Η κληρονομιά τους είναι τεράστια. Αλλά όπως όλοι γνωρίζουμε πρόκειται για μία πολύ σύνθετη χώρα. Το βιβλίο είναι ένα κολάζ από ταξιδιωτικές σημειώσεις, ποιήματα, αποσπάσματα ημερολογίου και πληροφορίες.
Παράλληλα, συμμετέχω σε διάφορες εκδηλώσεις της Βελγικής Έκθεση Βιβλίου που φέτος πραγματοποιείται διαδικτυακά. Και κάνω πρόβες για μια παράσταση του Βελγικού θιάσου Point Zero, στην οποία συμπρωταγωνιστώ με κούκλες. Όποτε μπορώ, ταξιδεύω από τις Βρυξέλλες στο Βελγικό δάσος «Les Fagnes», όπου περνώ τις μέρες μου δουλεύοντας και περπατώντας.
