Του Φίλιππου Φιλίππου.
Η έκδοση ενός καινούργιου ερωτικού μυθιστορήματος, στα όρια του πορνό, γραμμένου από γυναίκα, την «Christina Lauren», που εκδόθηκε πρόσφατα από τον οίκο Κεστός, μας ωθεί να θυμηθούμε ένα κείμενο του γράφοντος με θέμα τη σύγχρονη γυναικεία πορνογραφία που φιλοξενήθηκε στον «Αναγνώστη» στις 22 Μαΐου του 2013 και άρχιζε ως εξής:
«Τα μυθιστορήματα ευρείας κατανάλωσης που απευθύνονται αποκλειστικά στο γυναικείο κοινό παρουσιάζουν μια αυξητική τάση ανά τον κόσμο και θεωρούνται κυρίως εμπόρευμα και όχι λογοτεχνικά έργα με αξιώσεις κριτικών παρουσιάσεων, αναλύσεων και βραβείων […] Πιο συγκεκριμένα ασχολούνται με μια ερωτική ιστορία που αφού περάσει από διάφορες φάσεις και υπερπηδήσει τα παντοειδή εμπόδια καταλήγει σ’ ένα ευτυχές γεγονός: το γάμο».
Στα καινούργια δεδομένα, τώρα. Με την ευκαιρία της προβολής στους ελληνικούς κινηματογράφους της ταινίας Πενήντα αποχρώσεις του γκρι, ο Δημοσθένης Κούρτοβικ έγραψε στη στήλη του στα Νέα (Φεβρουάριος 2015) απαξιωτικά λόγια για τη μυθιστορηματική τριλογία, αλλά και τη συγγραφέα του, την Ε.Λ. Τζέιμς, την οποία χαρακτηρίζει «στρουμπουλή πενηντάρα Αγγλίδα με χαμόγελο συνοικιακής φουρνάρισσας».
Ας συνεχίσουμε. Ένα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους χαρακτήρες στα παλιά αισθηματικά μυθιστορήματα είναι η ταξική διαφορά ανάμεσα στην ηρωίδα και τον εκλεκτό της. Εκείνη, νέα και όμορφη, συνήθως, είναι φτωχή, υπάλληλος ή άνεργη, κι εκείνος ωραίος, δυναμικός, και κυρίως πλούσιος, επιχειρηματίας. Πρωταρχική σύμβαση στο αισθηματικό μυθιστόρημα ήταν –και εξακολουθεί να είναι– η ταύτιση της αναγνώστριας με την ηρωίδα, ώστε να βρει και ν’ αναγνωρίσει τον εαυτό της.
Στην πορεία, οι ιστορίες αγάπης, οι λεγόμενες και «ροζ», έγιναν τολμηρές, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι ηρωίδες τους απελευθερώθηκαν από τα ταμπού τους. Μέχρι πρόσφατα, στα συγκεκριμένα μυθιστορήματα οι προγαμιαίες σχέσεις έπρεπε αργά ή γρήγορα να καταλήγουν σε γάμο, με δεδομένο τον συντηρητισμό των αναγνωστριών. Διότι, μόνο ο νόμιμος δεσμός του γάμου, δικαιολογούσε το ενδεχόμενο σεξουαλικής σχέσης.
Στη κατηγορία αυτή ανήκουν τα ερωτικά μυθιστορήματα των εκδόσεων εκδόσεις Χαρλένικ Ελλάς (σειρά Άρλεκιν-Desire), που άρχισαν να εκδίδονται τη δεκαετία του ’80 και μετά. Σε αυτά, όλα γραμμένα από γυναίκες, οι ήρωες κι οι ηρωίδες, επιδίδονταν σ’ έναν ανηλεή αγώνα κατάκτησης που περιλάμβανε ερωτικές πράξεις, όπου ήταν απαραίτητη η χρήση προφυλακτικού.
Κι ύστερα ήρθαν τα σύγχρονα αισθηματικά-ερωτικά μυθιστορήματα, τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, φτάνουν στα όρια της πορνογραφίας. Την αρχή την έκανε η Ε.Λ. Τζέιμς (πραγματικό όνομα Έρικα Λέοναρντ Μίτσελ, γεννημένη το 1963) με μια τριλογία που έκανε ρεκόρ πωλήσεων. Στα τρία βιβλία (έχουν πουλήσει 35 εκατομμύρια αντίτυπα μόνο στις ΗΠΑ με πρώτο το Πενήντα αποχρώσεις του γκρι (τα άλλα δύο τιτλοφορούνται Πενήντα πιο σκοτεινές αποχρώσεις του γκρι και Πενήντα αποχρώσεις του γκρι-Απελευθέρωση), οι καθιερωμένες σεξουαλικές περιγραφές φαίνονται ξεπερασμένες, καθώς ανάμεσα η ηρωίδα και ο καλός της μοιράζονται άγριες σαδομαζοχιστικές σκηνές. Η 22χρονη Αναστάζια, είναι φοιτήτρια αγγλικής φιλολογίας και παρθένα, κι αυτός, ο 27χρονος Κρίστιαν, επιτυχημένος επιχειρηματίας, χορτασμένος σεξουαλικά, σε βαθμό που χρειάζεται ακραίους τρόπους και εξαρτήματα για να διεγερθεί και να ικανοποιηθεί.
Η ιστορία διαδραματίζεται στο Σιάτλ των ΗΠΑ και η πρώτη της μορφή με διαφορετικούς χαρακτήρες δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο ίντερνετ με το ψευδώνυμο Snowqueen’s Icedragon και τίτλο Master of the universe. Στο τέλος, βέβαια, όπως κάθε καλή ροζ ιστορία, οι δύο πρωταγωνιστές παντρεύονται και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Δείγμα γραφής:
«Τώρα θα σας γαμήσω, δεσποινίς Στιλ…» μουγκρίζει καθώς ακουμπάει την κόκκινη κορυφή τους πέους του στην είσοδο του κόλπου μου. «Άγρια…» προσθέτει μουρμουριστά και μπαίνει βίαια μέσα μου.
Κάπως έτσι γράφει και η Αμερικανίδα Σίλβια Ντέι (γεννημένη το 1973), η οποία εμφανίστηκε επίσης με μια τριλογία (τα βιβλία της έχουν πουλήσει 13 εκατομμύρια αντίτυπα μόνο στην αγγλική γλώσσα), με πρώτο το Γυμνή μπροστά σου (εκδόσεις Τουλίπα, θυγατρική των εκδόσεων Ψυχογιός), δεύτερο το Ευάλωτη δίπλα σου και τρίτο το Δεμένη μαζί σου . Κεντρική ηρωίδα εδώ είναι η Εύα, υπάλληλος σε εταιρεία. και κεντρικός ήρωας, ο Γκίντεον, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας. Μόνο που η κοπέλα δεν είναι πρωτάρα, έχει ένα σκοτεινό παρελθόν, και δεν φοβάται τον αινιγματικό άντρα με το επίσης σκοτεινό παρελθόν. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη και την αφηγείται η Εύα πάλι σε πρώτο πρόσωπο.
Δείγμα γραφής:
«Με τα χείλη μου κολλημένα στα δικά του, ένιωθα τον οργασμό να πλησιάζει, καθώς ο αντίχειράς του χάιδευε την κλειτορίδα μου και το τεράστιο όργανό του γλιστρούσε ως τον πυρήνα μου».
Στο χορό των πορνογραφικών μυθιστορημάτων, των γραμμένων από γυναίκες, έχει μπει και ο εκδοτικός οίκος Κεστός (Κεστός, ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της Αφροδίτης, το μυθικό πανί, το οποίο, σύμφωνα με τον Όμηρο, δίνει ερωτική δύναμη σε όποιον το έχει), έχουν κυκλοφορήσει μερικά βιβλία μιας σειράς μυθιστορημάτων, γραμμένων από δύο Αμερικανίδες συγγραφείς, την Κριστίνα Χομπς και τη Λόρεν Μπίλινγκς, οι οποίες γράφουν με το όνομα Christina Lauren. Σε αυτά πρωταγωνιστεί μια νεαρή γυναίκα, η Χλόη Μιλς, η οποία ερωτεύεται το αφεντικό της, τον Μπένετ Ράιαν, έναν άντρα απότομο, αντιπαθητικό, αλλά σέξι. Και σε τούτη την περίπτωση, η ιστορία που διαδραματίζεται στο Σικάγο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο ίντερνετ με άλλη μορφή το 2009 και τίτλο The Office από την πρώτη με το ψευδώνυμο tby789. Οι δυο τους γνωρίστηκαν, συνεργάστηκαν στο ξαναδούλεμα του The Office και έγραψαν μαζί το πρώτο μυθιστόρημα της σειράς, το Όμορφο κάθαρμα.
Στο μυθιστόρημα, το οποίο έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες, διαβάζουμε όσα αφηγούνται εναλλάξ η Χλόη και ο Μπένετ –οι ερωτικές σκηνές αρχίζουν από τις πρώτες είκοσι σελίδες του βιβλίου:
«Δεν με πτόησε ούτε καν το δυνατό μουγκρητό του –η αίσθηση αυτού του άντρα ήταν ό,τι καλύτερο υπήρχε στον κόσμο. «τι τρέχει;», σφύριξε μέσα από τα σφιγμένα δόντια του, με τους γοφούς του να χτυπάνε πάνω στα μπούτια μου, οδηγώντας τον πούτσο του βαθιά μέσα μου. «δεν σ’ έχουν ξαναγαμήσει έτσι; Δεν θα ήσουν τέτοια καυλιάρα αν σε γαμούσαν όπως πρέπει.»
Το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας είναι το Όμορφη σκύλα, όπου το ζευγάρι των ηρώων πάει για διακοπές στη Γαλλία κι εκεί σκέφτονται να παντρευτούν. To τρίτο βιβλίο τιτλοφορείται Όμορφος ξένος και σε αυτό διαβάζουμε την ερωτική ιστορία ενός άλλου ζευγαριού, της Σάρας και του Μαξ, οι οποίοι την αφηγούνται εναλλάξ –αυτή διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη. Στο καινούργιο μυθιστόρημα της Christina Lauren Όμορφη αμαρτία που έχει ως χώρο δράσης το Λας Βέγκας, υπάρχουν δύο ζευγάρια που επιδίδονται σε σεξουαλικές δραστηριότητες, ο Μπένετ και η Χλόη, ο Μαξ και η Σάρα. Αφηγείται ένας από τους ήρωες:
«Η εικόνα της και μόνο βασάνιζε το κορμί μου κι ήμουν σχεδόν σίγουρος ότι θα έχυνα αν χαμήλωνε λίγο ακόμα το κορμί της και έτριβε τα μπούτια της στον πούτσο μου που ασφυκτιούσε μέσα στο παντελόνι μου. “Θα βγω από εδώ μέσα καυλωμένος και θα έχω πάνω μου κολλημένη τη μυρωδιά του μουνιού σου”».
Παρά τις τολμηρές περιγραφές και τη χρήση λέξεων της καθομιλουμένης που θεωρούνται αισχρές και αποφεύγουν να καταχωρήσουν ορισμένα λεξικά, οι δύο συγγραφείς διαπνέονται από μια άκρα συντηρητικότητα. Διότι οι ηρωίδες τους δεν κάνουν σεξ με τον οποιοδήποτε, δεν είναι απελευθερωμένες: οι ερωτικού τους παρτενέρ είναι οι αρραβωνιαστικοί τους και πρόκειται να τις παντρευτούν.
Κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει τις αναγνώστριες αισθηματικών μυθιστορημάτων ως μικροαστές που σέβονται υπερβολικά το γάμο. Πάντως, πρέπει να επισημάνουμε πως αυτές ανήκουν σε όλο το φάσμα της κοινωνίας, είναι φοιτήτριες, άνεργες, εργαζόμενες, νοικοκυρές, πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών. Ωστόσο, συμβαίνει το παράδοξο: αυτά τα εις τριπλούν σύγχρονα πορνογραφικά μυθιστορήματα, τα γραμμένα από γυναίκες, όπως η Τζέιμς, η Ντέι, η «Κριστίνα Λόρεν», τα διαβάζουν και άντρες, οι οποίοι σε αυτά μπορούν να βρουν διεγερτικές σκηνές, αντικαθιστώντας τις ταινίες πορνό που μπορούν να δουν στο σπίτι τους είτε στη συσκευή της τηλεόρασης με DVD, είτε στον υπολογιστή, κατεβάζοντας τες από το Youtube. Εδώ πρέπει να υπογραμμίσουμε πως από χρόνια έχουν κλείσει σχεδόν όλες οι κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας που έπαιζαν πορνό ελλείψει θεατών: οι μοναχικοί άντρες που αναζητούσαν οπτικές απολαύσεις εκτός σπιτιού έχουν μειωθεί σε σημαντικό βαθμό. Η ανάγνωση βιβλίων, βεβαίως, είναι μια μοναχική απόλαυση που βασικά λαμβάνει χώρα στο σπίτι σε ηρεμία και αυτοσυγκέντρωση.
Αρχικά ότι γράφουν γυναίκες, δημιουργούν ένα γυναικείο λόγο που παρά τη σεμνοτυφία και την ποιότητα του ως λογοτεχνικό είδος εκφράζουν το ζήτημα της σχέσης άντρα και γυναίκας. Η ίδια η αναφορά στη γυναικεία σεξουαλικότητα από γυναίκες ήταν μια μορφή απελευθέρωσης. Συνεχίζει στην πλειοψηφία ο άντρας πρωταγωνιστής να είναι στην κυρίαρχη θέση (είναι το αφεντικό, ο πλούσιος κτλ). Αν και μπορεί να θεωρηθεί σεμνοτυφία, η περιγραφή της χρήσης προφυλακτικού στα Άρλεκιν, είναι σύμβολο κατάκτησης/δικαιώματος και προστασίας.
Η “γυναικεία” αυτή ” λογοτεχνία” ωστόσο παρουσιάζει αλλαγές ως προς τη σεμνοτυφία της και συνεχίζει παρουσιάζει και ίσως και να πραγματεύεται τους ερωτικούς ρόλους και τις σχέσεις ισχύς. Τα όρια μιας σχέσης δυο ετερόφυλων ατόμων είναι μια μικρογραφία των σχέσεων των φύλων. Όπως οι φεμινίστριες διεκδικούσαν το δικαίωμα στο σώμα τους μέσα στο γάμο, έτσι συζητάμε για την αντρική διεκδικητικότητα της χρήσης του γυναικείου σώματος ως σεξουαλικό αντικείμενο και της διαπραγμάτευσης της ερωτικής σχέσης.