της Μαριζας Ντεκάστρο.
Το μυθιστόρημα, Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού (μετ. Χρήστος Λαζος, εκδ. Εξάντας, 1986) του Μισέλ Τουρνιέ, εκκινεί από τον κλασικό Ροβινσώνα του Ντάνιελ Ντε Φόε και τον επεξεργάζεται εμβαθύνοντας στην προσωπικότητα του ήρωα καθώς και τις ιδέες περί πολιτισμού και εκπολιτισμού.
Το μυθιστόρημα αποτελείται από δύο διακριτά μέρη. Στο πρώτο παρακολουθούμε την πάλη του Ροβινσώνα με τη μοναξιά, τον αγώνα του να δαμάσει τη φύση του νησιού του, να επιβληθεί πάνω της, να εξακολουθήσει με δυο λόγια να είναι ο παντοδύναμος άνθρωπος που κατέχει τον πολιτισμό. Στο δεύτερο μέρος, με την εμφάνιση και τη σύλληψη του Παρασκευά, οι όροι αντιστρέφονται. Ο Ροβινσώνας παραδίδεται στον νεαρό ιθαγενή και ανακαλύπτει μια ζωή έξω από τις νόρμες όσων πρέσβευε η κοινωνία από την οποία προερχόταν. Εδώ βρίσκεται η διαφορά του με τα υπόλοιπα μυθιστορήματα ίδιου θέματος που έχουν γραφτεί- τα γνωστότερα Η μυστηριώδης νήσος και Ελβετοί Ροβινσώνες του Ιουλίου Βέρν.
Όταν ένας Βρετανός εκδότης πρότεινε στο συγγραφέα να εκδώσει το μυθιστόρημα εικονογραφημένο ώστε να είναι προσιτό σε νεαρότερους αναγνώστες, ο συγγραφέας στην αρχή το αρνήθηκε. Τα θέματα που έθεσε στον εκδότη αφορούσαν τη γλώσσα, την έκταση του κειμένου, το περιεχόμενο. Στη συνέχεια συναίνεσε να εκδoθεί ο Παρασκευάς… με τον τίτλο Παρασκευάς ή η άγρια ζωή το 1971 από τον Flammarion, εκτός σειράς, με εικονογράφηση του Paul Durand.
Σε μία συνέντευξη που έδωσε στις 6 Δεκεμβρίου του 1971 στον J. Fr. Josselin, του Nouvel Observateur, αφηγείται το τρόπο με τον οποίο τελικά το διασκεύασε.
Εκμαίευσα την Άγρια ζωή από τις Μονές του Ειρηνικού. Κατά κάποιο τρόπο έβγαλα την ψυχή του βιβλίου. Επιτέλους, είμαι βέβαιος ότι αυτό που έγραψα, και ό,τι γράψω στο μέλλον θα χαρακτηρίζεται από παιδικότητα. Το νέο μυθιστόρημα, επισήμανε ο συγγραφέας, γράφτηκε με τα παιδιά, και κατά μία άποψη, υπαγορεύτηκε απ’ αυτά. Εξηγεί λοιπόν ότι αφηγήθηκε την ιστορία του σε μία ομάδα παιδιών φροντίζοντας να αφήνει την υπόθεση ‘ανοιχτή’ και προσπαθώντας ταυτόχρονα να επινοεί νέα επεισόδια που να αντιστοιχούν στις βαθύτερες ανάγκες ή τις επιθυμίες του ακροατηρίου του, ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος μετά καταστροφή, από την αταξία του Παρασκευά, των δομών που έχει εγκαταστήσει ο Ροβινσώνας στο νησί. Επινόησα μαζί τους κάθε είδους παιχνίδια και ομολογώ πώς μ΄ αρέσουν τόσο που θα τα ενσωματώσω στην νέα έκδοση του αρχικού μυθιστορήματος, γράφει.
Το κείμενο αυτό είναι αφιερωμένο στο μεγάλο συγγραφέα και φωτίζει, ελπίζουμε, μία πτυχή της δουλειάς του.
Ο Τουρνιέ βέβαια διασκεύασε τον εαυτό του στην παιδική εκδοχή του Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού. Ο τρόπος όμως που το επεξεργάστηκε θέτει το γενικότερο ζήτημα των διασκευών.
Μισέλ Τουρνιέ
Παρασκευάς ή η άγρια ζωή
Εικ. Georges Lemoine
Μετ. Δημήτρης Ραυτόπουλος
εκδ. Πατάκη, 2003
