του Γιώργου Λίλλη.
Από τα γεωμετρικά σημεία στα σημεία στίξης και τα σημεία των καιρών η ποιήτρια Μαρία Αρχιμανδρίτη ξεφεύγει μέσα από τα σημεία και τέρατα για να ανακαλύψει το σημείο μηδέν, όπου και κλείνει την συλλογή της με τον τίτλο “η μοναξιά της καμπύλης”, ανακαλύπτοντας πως μετά το σημείο μηδέν ξεκινά ένας νέος δρόμος μια νέα προοπτική, έξω από κύκλους και επαναλήψεις, αλλά μέσα από την ουσία της ανθρώπινης περιπέτειας, που είναι πάντα η συνεχής αναζήτηση. Στα ποιήματα της Αρχιμανδρίτη παρατηρώ αυτό το ταξίδι των λέξεων έντονα. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας, σημαντικό στα πρώτα λογοτεχνικά βήματα ενός ανθρώπου που θέτει ερωτήσεις, σαν ένα μικρό παιδί που αγωνιά να μάθει τον κόσμο. Αυτό δεν σημαίνει πως η ποιήτρια δεν είναι ώριμη και πως τα ποιήματά της είναι πρωτόλεια. Κάθε άλλο. Βρίσκω στην ποίησή της μια ειλικρινή αντιπαράθεση με τον εαυτό της και με τον κόσμο, όπου οι στίχοι κυοφορούν αυτή την αγωνία:
Ερμήνευσες τον άνθρωπο σε τρεις πράξεις.
Γεννήθηκες, γέννησες, πέθανες
με ή χωρίς χειροκρότημα
με ή χωρίς κοινό
με φτιασίδια ή χωρίς.
Είναι που δεν έμαθες να παίζεις κομπάρσος
και την υπόκλιση προτιμούσες από την σκιά.
Εμπνευσμένοι στίχοι μιας πολύ καλής ποιήτριας που με το πρώτο της βιβλίο κατακτά την προσωπική της φωνή. Τα ποιήματά της Αρχιμανδρίτη είναι λιτά, δεν υπάρχει τίποτα το περιττό ή το εντυπωσιακό, και γι΄ αυτό διαβάζονται με τέτοιο άμεσο τρόπο που επηρεάζουν τον αναγνώστη να συλλογιστεί μαζί με την ποιήτρια για το νόημα της ζωής, για όλα αυτά που χάσαμε, έχοντας ανάγκη την συμφιλίωση με τις απώλειες για να συνεχίσουμε:
έμβρυο
κουλουριασμένη σαν έμβρυο
βαθιά στη μήτρα της λήθης.
Σε μια υγρή μοναξιά
βυθισμένη.
Τρέφομαι με τον πλακούντα
της άρνησης.
Τρέμω στις κραυγές από εκεί
έξω.
Και σε αυτές που δεν ακούω. Κρυώνω.
Χαμογελάω στις αναμνήσεις απ΄ το χάος.
Φαντάσματα δακρύων
από έναν ξένο πόνο.
Ένας ομφάλιος λώρος
μεταξύ σιωπής και οργής
που περιμένει να κοπεί.
Ένα ποίημα, όπως το παραπάνω φανερώνει με καίριο τρόπο την αγωνία μας να προσδιορίσουμε τις ζωές μας μέσα από το πλαίσιο του χρόνου που κυλά ερήμην μας. Ένα ποίημα που δεν σε αφήνει αδιάφορο, κάθε άλλο. Νιώθεις έντονα, και γι΄ αυτό θεωρώ την ποίηση της Αρχιμανδρίτη σημαντική, την συνεχή προσπάθεια να μάθουμε τις αιτίες της φθοράς, του χρόνου, αλλά και την επίμονη προσπάθειά μας να διατηρήσουμε ανέπαφο κάτι δικό μας μέσα στην ροή. Η ποίηση έχει έναν δικό της τρόπο να θέτει όρια, να μας βάζει σε σκέψεις, να ανασταίνει θαμμένα αισθήματα. Και γι΄ αυτό, αν και τέχνη ταπεινή, έχει το τρόπο να δυναμιτίζει τις στιγμές μας, να ελευθερώνει:
Μπορεί η απεραντοσύνη σου
να μην με αφορά.
Κομμάτι στην ευθεία σου
να μην με ονομάζεις.
Σημείο ξένο.
Σημείο επικίνδυνο.
Με εξορίζεις
και το επίπεδο διευρύνεις.
Σημεία όμοιά μου γεννάς.
Τα επίπεδα όμως
έτσι ορίζονται,
εν αγνοία μας.
Τα ποιήματα της Αρχιμανδρίτη δεν κυριεύονται από το άγχος που συνήθως κυριεύει τη γυναικεία γραφή, η οποία πολλές φορές θέλει να επισημοποιηθεί μέσα στα πλαίσια ενός στυγερού φεμινισμού και από μια υπέρμετρη στάση επιθετικότητας και ειρωνείας. Η γραφή της κινείται σ΄ έναν χαμηλόφωνο τόνο που κρύβει όμως δυναμισμό. Το κάθε της ποίημα είναι μια φαντασμαγορική κατασκευή όπου η υπέρβαση διαχωρίζει το λυρισμό από την δραματικότητα πλάθοντας αισθαντικές εικόνες. Μια ποιητική συλλογή που προτείνω ανεπιφύλακτα.
info: ΜΑΡΙΑ Θ. ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ, Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ
