Η γυναίκα στο Ιράν μέσα στο μυθιστόρημα (επιλογές της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη)

0
746

της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη

 

Η Τυφλή Κουκουβάγια-  Hedayat Sadegh (Τόπος):  Από τον «πατέρα» του περσικού μαγικού ρεαλισμού που αυτοκτόνησε στο Παρίσι το 1951, Σαντέκ Χενταγιάτ, ένα καφκικής ποιότητας έργο που πλέον θεωρείται αριστούργημα της μοντέρνας ιρανικής λογοτεχνίας. Η εφιαλτική,εσωτερική αναζήτηση ενός ζωγράφου που δεν εμπιστεύεται τις δυνάμεις καταστολής, την κατάχρηση εξουσίας, την ιεράρχηση της κοινωνίας κατά φύλο και τους λοιπούς περιορισμούς της σύγχρονης ιρανικής κοινωνία. Σύμφωνα με την Guardian, κανένα άλλο μυθιστόρημα δεν φωτίζει καλύτερα την αποξένωση και την απομόνωση του Ιράν, ή την περσική ικανότητα μετατροπής του φρικαλέου σε κάτι όμορφο.

 

Περσέπολις-Μαργιάν Σατραπί (Ηλίβατον, τόμοι 2): Αυτοβιογραφικό κόμικ που εξιστορεί την παιδική ηλικία της Σατραπί στο Ιράν, μετά την επανάσταση ανατροπής του Σάχη και του πολέμου Ιράν-Ιράκ.  Εκτός από το παιχνιδιάρικο σχέδιο, ουσιώδης είναι η ματιά της Σατραπί ως ενός παιδιού της μεσαίας τάξης που ξαφνικά συνειδητοποιεί τις ταξικές και θρησκευτικές διαφορές. Αυτές οι στιγμές αποτελούν τις πιο αστείες και πιο συγκινητικές στιγμές του βιβλίου όπου, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, ξεμπροστιάζεται η κατάφωρη αντίθεση δημόσιου και ιδωτικού βίου, ο αυταρχισμός και η καταπίεση των γυναικών.

 

Ο Μαρξ και η κούκλα – Maryam Madjidi (Ψυχογιός) Άλλη μια ιστορία παιδικού τραύματος- αλλά με βραβείου Goncourt πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα (2017). Η 5χρονή ηρωίδα, αναγκάζεται να αποχωριστεί τα παιχνίδια της και να τα χαρίσει στα φτωχά παιδιά της Τεχεράνης και να καταφύγει με τη μητέρα της στο Παρίσι . Θα αφήσει πίσω της την αγαπημένη της γιαγιά, την οικογένεια της και όλα όσα γνωρίζει, ξεχνώντας σιγά σιγά τη μητρική της γλώσσα.  Με την αφήγηση να εναλλάσεται από το πρώτο, στο δεύτερο και μετά στο τρίτο ενικό, η πρωταγωνίστρια δεν ξέρει πλέον αν είναι Ιρανή στη Γαλλία ή Γαλλίδα από το Ιράν, εκφράζοντας όχι μόνο τους Ιρανούς αλλά και όλους τους μετανάστες δεύτερης γενιάς.

Το Πρωινό της Μέθης- Javadi Fattaneh-Haj- Seyed (Καστανιώτης): Μια γριούλα στη σύγχρονη Τεχαράνη διηγείται στην ανηψιά της τις ερωτικές, νεανικές της περιπέτειες  που αποδεικνύουν την ιρανική παροιμοία «Ο γάμος ξαδέλφου- ξαδέλφης κλείνεται στον ουρανό»: έχοντας απορρίψει τον γάμο με τον ξαδελφό της για τα μάτια ενός μαραγκού, τελικά συνάπτει δεύτερο γάμο με τον ξάδελφο και δυστυχεί μαζί του. Θα επαναλάβει η ανηψιά τα λάθη της θείας; Κάτι σαν το Νησί της Χισλοπ, αλλά με μπούργκα αντί για λέπρα.

 

Ποτέ χωρίς την κόρη μου-Μπέτυ Μαχμουντί (Ψυχογιός) Από τα κλασσικότερα μπεστ σέλερ των 90’s χωρίς ίχνος μυθοπλασίας, η σπαρακτική ιστορία μιας Αμερικανίδας παντρεμένης με Ιρανό, που είδε τις διακοπές της στην Τεχεράνη  τον Αύγουστο του 1984 να μετατρέπονται σε εφιάλτη, όταν ο «αμερικανοποιημένος» συζυγός της, με την άφιξή τους στο Ιράν,  εκδηλώθηκε ως φανατικός ισλαμιστής και απαγόρευσε την έξοδο από τη χώρα στην ίδιια και την κόρη τους. Οι μανιασμένες προσπάθειεας της Μαχμουντί να φυγαδεύσει την κόρη της σου ραγίζουν την καρδιά και αναπόφευκτα, σε κάνουν να σκεφτείς όλες όσες δεν τα έχουν καταφέρει.

Η φυλακισμένη της Τεχεράνης- Μαρίνα Νεμάτ (Ψυχογιός): Επίσης αληθινή ιστορία από τα 80’s. Μια συνηθισμένη δεκαεξάχρονη, η Μαρίνα Νεμάτ, συλλαμβάνεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο επειδή τόλμησε να διαμαρτυρηθεί με εκατοντάδες άλλους εφήβους για την «προσαρμογή» της διδακτέας ύλης των μαθηματικών και της Ιστορίας στις επιταγές του Κορανιού, μετά την Επανάσταση του ‘79. Στην διαβόητη φυλακή Εβίν, την ερωτεύεται ο Αλί, ο ανακριτής της, και εκβιάζοντάς την για την τύχη της οικογένειας της, την αναγκάζει να ασπαστεί το Ισλάμ και να τον παντρευτεί.

 

Λογοκρίνοντας μια ιρανική ερωτική ιστορία –Μαντανιπούρ Σαχριάρ (Πατάκης). Πραγματικοί ήρωες στο βιβλίο αυτό δεν είναι οι δυο ερωτευμένοι νέοι, η Σάρακαι ο Ντάρα, αλλά ο συγγραφέας της ιστορίας τους, ο Σαχριάρ, που τα βάζει με το καθεστώς της θεοκρατίας παίζοντας ένα παιχνίδι γάτας-ποντικιού με τον  ανακριτή του Υπουργείου Πολιτισμού και Ισλαμικής Καθοδήγησης. Ο Μαντανιπούρ, που έχει γεννηθεί και σπουδάσει στο Ιράν αλλά ζει μόνιμα στις ΗΠΑ, έχει διαγράψει αποσπάσματα που δεν θα περνούσαν από τη λογοκρισία, ώστε  ο δυτικός όμως αναγνώστης να μπορεί να τα διαβάσει και να πάρει μια εικόνα του πόσο γελοία τραγικό είναι να απαγορεύεται να κάθονται σε ένα παγκάκι ένας άνδρας και μια γυναίκα που δεν συγγενεύουν και πόσο εξωπραγματικά ευρηματικοί αναγκάζονται να γίνουν οι ερωτευμένοι (και οι συγγραφείς) όχι για να φλερτάρουν αλλά για να επικοινωνήσουν.  (βραβευμένο με Athens Prize for Literature)

 

Διαβάζοντας τη Λολίτα στην Τεχεράνη-Αζάρ Ναφίζι (Λιβάνης-Νέα Σϋνορα).  Όπως και ο Μαντανιπούρ, η Ναφίζι, βρήκε καταφύγιο στην αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα, προτού όμως εγκαταλείψει το Ιράν το 1997, συγκέντρωνε κάθε Πέμπτη πρωί στο σπίτι της, επτά πρώην φοιτήτριές της και διάβαζαν απαγορευμένα βιβλία, όπως τη Λολίτα του Nabokov. Κατά τις αναγνώσεις, οι γυναίκες εντόπιζαν κοινά στοιχεία με τη δική τους πραγματικότητα  στην κλασσική λογοτεχνία, από το Περηφάνια και Προκατάληψη της Ώστιν μέχρι την Daisy Miller του Henry James.  Η Ναφίζι αναφέρεται και στις πρώτες μέρες της Επανάστασης, όταν οι φοιτητές έδιωχναν καθηγητές και αναλάμβαναν να «εξαγνίσουν» τη διδακτέα ύλη. Η ίδια μόλις είχε ξεκινήσει να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης και ένας φανατικός ισλαμιστής φοιτητής της, εναντιώθηκε στην ανάλυση του Μεγάλου Γκάτσμπι επειδή επρόκειτο για «ανήθικο έργο που κηρύττει τα ψεύδη του Μεγάλου Σατανά». Τότε η Ναφίζι του επέτρεψε να «δικάσει» τον Γκάτσμπι και η ίδια ήταν ο μόνος μάρτυρας υπεράσπισης.   «Ταυτόχρονη ελεγεία στην κλασσική παγκόσμα λογοτεχνία και την αντίσταση στα απολυταρχικά καθεστώτα» σύμφωνα με το Kirkus και επίμονος θαμώνας στη λίστα των best seller των New York Times.

Αρένα- Negar Djavadi (εκδόσεις του εικοστού πρώτου). Αν και η ιρανογαλλίδα Djavadi (γεν ‘69) είναι περισσότερο γνωστή για το πολυβραβευμένο της πρώτο βιβλίο,  Disoriental, όπου, ναι!, σωστά μαντέψατε, διηγείται την αυτοεξορία της οικογένειας της και την δύσκολη εγκατάσταση στο Παρίσι, καθώς αυτό δεν κυκλοφορεί στα ελληνικά, διαβάζουμε το Αρένα που είναι νουάρ μυθιστόρημα. Πρόκειται για μια ιστορία που αρχίζει όταν ένα στέλεχος μιας πλατφόρμας, τύπου Νέτφλιξ, χάνει το κινητό του και κυνηγάει ένα μελαμψό νεαρό ο οποίος βρίσκεται τελικά νεκρός. Μια έφηβη βιντεοσκοπεί τα συμβάντα που γίνονται viral.  Με αφορμή το περιστατικό αυτό,  η Djavadi μας μυεί στον αόρατο πόλεμο μεταξύ υποβαθμισμένων παρισινών συνοικιών ασκώντας «μια διαβρωτική κοινωνική κριτική» σύμφωνα με το Livre Hebdo.

 

 

 

Προηγούμενο άρθρο«Θέατρο Μπέλλος». Τοποθεσία Πλάκα (της Όλγας Σελλά)
Επόμενο άρθροΣυζήτηση: Η αβάστακτη βαρύτητα του hobnobbing (του Κωνσταντίνου Λερούνη)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ