της Μαρίζας Ντεκάστρο.
Η οικογένεια μου και άλλα ζώα, του Τζέραλντ Ντάρελ (1925- 1995) εκδόθηκε το 1956 κι από τότε έγινε ένα από τα πολύ δημοφιλή αγγλικά μυθιστορήματα. Η νέα έκδοση (εκδ. Καλειδοσκόπιο), μας θυμίζει τις κλασικές εκδόσεις τσέπης του Penguin με το καθαρό εξώφυλλο και το ελαφρύ χαρτί.
Οι Ντάρελ ήταν μία εξαιρετικά εκκεντρική οικογένεια. Όσα εξιστορούνται από τα χρόνια της παραμονής τους στην Κέρκυρα (1935-39), το γεγονός ότι παράτησαν τη ζωή τους στην Αγγλία και πήγαν σ’ ένα μεσογειακό νησί μόνο και μόνο γιατί είχε καλό καιρό, ότι το μικρότερο παιδί, ο Τζέρυ, δεν πήγε καν σχολείο και εκπαιδευόταν στο νησί χωρίς κανένα σύστημα και κατά το κέφι του ίδιου και των καλοπροαίρετων ερασιτεχνών δασκάλων του, ότι η οικογένεια άλλαζε σπίτι ανάλογα με τις τρέχουσες καταστάσεις (μεγάλο σπίτι για να φιλοξενήσουν φίλους, μικρό σπίτι για να μη φιλοξενήσουν τη βαρετή συγγενή…) ήταν όλα το λιγότερο ανορθόδοξα και γι’ αυτό γοητευτικά.
Διαβάζουμε λοιπόν για μία ιδιόρρυθμη οικογένεια Ροβινσώνων του 20ου αιώνα που δε δίστασε να προσαρμοστεί σ’ ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον και να το οικειοποιηθεί, να συμμορφωθεί με τις ιδιαιτερότητες του και να διατηρήσει τις δικές της.
Γοητευτικότερα είναι ο αυθορμητισμός και η αθωότητα του δεκάχρονου Τζέρυ, όπως τότε που έπιασε παρέα με τον κατάδικο επειδή μαγεύτηκε από το γλάρο του τον Αλέκο, τα σχόλια για τον καινούριο κόσμο όπου βρέθηκε (ο ταξιτζής Σπύρος ο Αμερικάνος, η Λουκαρέτζια, οι Κερκυραίοι και ο άγιός τους) και φυσικά η επαφή του με τη φύση του νησιού που διατρέχει ολόκληρο το έργο.
Η Κέρκυρα ήταν για τον Ντάρελ μία τεράστια και παραδεισένια παιδική χαρά όπου ζούσε χωρίς περιορισμούς, όπως και τα αδέλφια και η μητέρα του. Μπαινόβγαινε στα σπίτια των χωρικών, άπλωνε το χέρι κι έκοβε όποιο φρούτο επιθυμούσε, μιλούσε και τιθάσευε τα όντα που την κατοικούσαν, πουλιά, ψάρια, σκυλιά, έντομα. Τουλάχιστον έτσι τα έβλεπε ο μικρός φυσιοδίφης, ως μέλη της οικογένειάς του, όταν προσπαθούσε να καταλάβει τον χαρακτήρα του καθενός, να τα εκπαιδεύσει και να τα μετατρέψει σε κατοικίδια με ευφάνταστα ονόματα!
Ο μικροσκοπικός κόσμος των εντόμων παίρνει φανταστικές διαστάσεις καθώς ο Τζέρυ Ντάρελ σημειώνει τα επιστημονικά ονόματα των ειδών, με αποτέλεσμα να μένουμε έκθαμβοι από την ποικιλία τους και να ανατρέχουμε με τη σειρά μας για πληροφορίες ώστε να καταλάβουμε για ποιο είδος γράφει. Για παράδειγμα, η μάντιδα που έδωσε μια τόσο συναρπαστική μονομαχία με τον Τζερόνιμο το σαμιαμίδι, ήταν απλά ένα αλογάκι της Παναγίας.
Ως περιοδεύον τσίρκο τους κατέγραψε ο Κερκυραίος τελωνειακός όταν επιβιβάστηκαν στο καράβι της επιστροφής για την Αγγλία!
Ο τυχερός Τζέρυ, ανήκε στο μικρό εκείνο ποσοστό παιδιών που δεν έχουν ανάγκη από επαγγελματικό προσανατολισμό, καθώς διαισθανόταν ότι το ενδιαφέρον του για τα ζώα δεν ήταν περιστασιακό σ’ εκείνο το ευχάριστο διάλειμμα των τετράχρονων διακοπών στην Κέρκυρα. Άλλωστε το επιβεβαίωσε ως ενήλικος δουλεύοντας σε ζωολογικό κήπο και ιδρύοντας ένα κέντρο για την προστασία της άγριας ζωής.
Ο Ντάρελ έγραψε τις αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και είναι ξεκαρδιστικές. Ας μην τις περιορίσουμε στο λεγόμενο βρετανικό χιούμορ. Είναι η μαεστρία της αφήγησης που δίνει τον τόνο! Ωστόσο, αν δεν σταθούμε μόνο στο διασκεδαστικό μέρος αυτής της αυτοβιογραφίας, όπως επίσης και στην αναπόφευκτη τρυφερή αναπόληση της δικής μας παιδικής ηλικίας, θα σκεφτούμε πόσα χάνουν τα σημερινά παιδιά που ζουν αποκλεισμένα από το μεγάλο σχολείο της φύσης. Γιατί τι άλλο είναι η έρευνα, η παρατήρηση, η μελέτη, η κατηγοριοποίηση, παρά εκπαίδευση;
Gerald Durrell
Η οικογένειά μου και άλλα ζώα
Μετ. Μαρίνα Δήμητρα-Δήμητρα Σίμου
Εκδ. Καλειδοσκόπιο
