Του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
Τι κάνει τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία να μη μπορεί να σηκώσει κεφάλι και να περάσει κάποια στιγμή με αξιώσεις στο εξωτερικό; Να φταίει άραγε το ότι οι ξένοι δεν έχουν πάψει να ζητούν από την Ελλάδα εικόνες φολκλόρ; Μα, αν προσέξουμε τι ακριβώς έχει μεταφραστεί τα τελευταία χρόνια, δεν θα συναντήσουμε πουθενά το φολκλόρ. Μήπως πάλι φταίει το ότι φαντάζουμε πολύ περιφερειακοί και τοπικοί; Σύμφωνοι, αλλά η λογοτεχνική παγκοσμιοποίηση έχει εν πολλοίς στηριχθεί σε αυτήν ακριβώς την παράμετρο με κορυφαίο παράδειγμα το κεντροευρωπαϊκό μυθιστόρημα. Δεν ξέρω αν θα πρέπει να κουβεντιάσουμε το ζήτημα της αισθητικής ακεραιότητας η καταφανής απουσία της οποίας δεν έχει εμποδίσει άλλες λογοτεχνίες να κατακτήσουν τις διεθνείς αγορές. Μήπως, όμως, φταίει κάτι άλλο; Το γεγονός πως οι περισσότερες μεταφράσεις ελληνικών έργων απομακρύνονται γρήγορα από τα ράφια των βιβλιοπωλείων χωρίς να επανέλθουν ποτέ στη θέση τους; Αλλά αν τα μεταφρασμένα ελληνικά βιβλία δεν μπορούν να σταθούν παρά μόνο για λίγο καιρό στα ράφια, τότε το πρόβλημά μας είναι για άλλη μια φορά η έλλειψη ζήτησης.
Η μεταφραστική τύχη της ελληνικής λογοτεχνίας απασχόλησε την ημερίδα την οποία διοργάνωσε το Κέντρο Νέου Ελληνισμού την περασμένη Δευτέρα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο (Freie Universitat) του Βερολίνου με τη συμμετοχή ελλήνων και γερμανών συγγραφέων, μεταφραστών, εκδοτών, πανεπιστημιακών, κριτικών λογοτεχνίας και δημοσιογράφων. Οι απόψεις που αντηλλάγησαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας ήταν πολλές και αποκλίνουσες, πράγμα που σημαίνει πως μένουν ακόμη πολλά να συζητηθούν. Για την ώρα, πάντως, το ενδιαφέρον στρέφεται στον εκδοτικό οίκο Ρωμιοσύνη, που ανήκει από τα μέσα του 2014 στο Κέντρο Νέου Ελληνισμού. Όπως μου έλεγε τη Δευτέρα ο Μίλτος Πεχλιβάνος, διευθυντής του Κέντρου και καθηγητής της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών του Ελεύθερου Πανεπιστημίου, μέσα στην ερχόμενη χρονιά προγραμματίζεται η έκδοση διαφόρων επιστημονικών μελετών για την ελληνική ιστορία, κοινωνία και οικονομία (ανάμεσά τους βιβλία του Γιάννη Βούλγαρη, του Κώστα Κωστή και της Νάσιας Γιακωβάκη). Θα ακολουθήσουν οι Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα μεταφρασμένες για πρώτη φορά εξ ολοκλήρου στα γερμανικά. Δεν είναι λίγο. Αντιθέτως, είναι πάρα πολύ στο χρονίως ξηρό μεταφραστικό μας τοπίο.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι εδώ και 4 μήνες υπάρχει η δίγλωσση ελληνογερμανική ιστοσελίδα diablog.eu, όπου μεταφράζονται Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς από καταξιωμένους μεταφραστές. Ποστάρουμε δυο φορές την εβδομάδα για όλο το φάσμα του πολιτισμού. Επισκεφτείτε μας!