H πτήση είναι ένας δρόμος να τον βαδίσεις

0
323

Χλόη Κουτσουμπέλη.

 

Ένα πτητικό βιβλίο που μας απογειώνει. Είναι της Πόλυς Χατζημανωλάκη «Το αλφαβητάρι των πουλιών», εκδόσεις Εύμαρος 2014.Αλφαβητάρι όχι μόνο των πουλιών αλλά και της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, της μουσικής, του χορού, του κινηματογράφου.

Συγκεκριμένα μέσα σε αυτό το βιβλίο υπάρχουν αναφορές:

Σε παραμύθια (Ραπουνζέλ, Μολυβένιος Στρατιώτης, Χανς και Γκρέτελ).

Στον κινηματογράφο (στις ταινίες «Λα στράντα» του Φελίνι, «Σολάρις»του Ταρκόφσκι,  «Τα φτερά του έρωτα» του Βιμ Βέντερς , «Πέρα από την Αφρική» του Σίντευ Πόλλακ, «Μαθήματα πιάνου» της Τζέιν Κάμπιον, «Οι ζωές των άλλων» του Ντόνερσμαρκ).

Σε μύθους (Αριάδνη, Οδυσσέας, Πηνελόπη)

Σε θεατρικά έργα: ( «Μπάρτλεμπυ ο Γραφιάς» του Μέλβιλ και στο «Ο Έμπορος της Βενετίας» του Σαίξπηρ)

Σε ζωγράφους ( Βαν Γκόγκ και Φρίντα Κάλο)

Σε ποιητές (Διονύσιος Σολωμός, μαυροντυμένοι ποιητές του 19ου αιώνα, Shelley, Έμιλυ Ντίκινσον, Λόρκα)

Σε χαρακτήρες βιβλίων: (Γυναίκα της Ζάκυθος από το ομώνυμο έργο του Σολωμού,  Κάθριν από τα «Ανεμοδαρμένα ύψη», Φράνσις από το «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλυν»,  Σάρα και Μίς Μίτσιν από την «Μικρή Πριγκίπισσα» της Μπαρνέτ, Γουστάβος Φον Άσενμπαχ από το «Θάνατος στην Βενετία»)

Σε πρόσωπα θεατρικών έργων (Άννα Καρένινα, Μπασάνιο)

Σε χαρακτήρες ταινιών: Κρις Κέλβιν από το «Σολάρις», Ada Mc Wrath από «Μαθήματα Πιάνου»

Σε Συγγραφείς (Σαίντ Εξυπερύ, Φραντς Κάφκα, Άγκαθα Κρίστι, Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης ,Ιωάννου, Τόμας Μαν)

Σε χορογράφους (Pina Bausch)

Σε μουσικοσυνθέτες: (Άστορ Πιατσόλα)

Αλλά και σε πρόσωπα όπως η Άννα Φρανκ, ένας παππούς σε ένα αρχαίο περιβόλι, ένας άγνωστος δρόμος χωρίς όνομα στα Εξάρχεια, μία Αθηναϊκή συνοικία, ένα ορεινό χωριό μέσα στο πράσινο και παντού η αίσθηση του είναι και δεν είναι ταυτόχρονα, σαν το ποιητικό υποκείμενο πάντα να είναι ανάμεσα σε δύο κόσμους, η γιαγιά που διαβάζει την αρχαία γλώσσα της μαντικής, τα λουλούδια για αποξήρανση που συλλέγονται ενώ είναι πρώιμα ακόμα, η γυναίκα κλουβί με ένα κοράκι που φτερουγίζει, η τελετουργία της αγάπης με την θυσία της πρωτομαστόρισσας.

Πενήντα ποιήματα αποτελούν αυτή την πρώτη ποιητική συλλογή της Πόλυς Χατζημανωλάκη που αποτελεί μία διακειμενική συνομιλία με την τέχνη σε κάθε της μορφή. Σε κάθε ένα από αυτά τα ποιήματα είναι εγκιβωτισμένο ένα μυθιστόρημα, μία ιστορία, μία ανατροπή. Γιατί αυτή η ποιήτρια γνωρίζει τόσο καλά την κλασσική λογοτεχνία, τις βιογραφίες, τους μύθους ώστε να αναποδογυρίζει, να ανασυνθέτει και να πλάθει από την αρχή το δικό της ποιητικό σύμπαν. Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες βγαλμένοι μέσα από τις σελίδες των βιβλίων, που κατεβαίνουν από την σκηνή του θεάτρου ή από την κινηματογραφική οθόνη αλλά και οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι ζωγράφοι που στοιχειώνουν την συλλογή, μας διηγούνται ένα εναλλακτικό σενάριο. Άλλοτε μελαγχολικοί και γαντοφορεμένοι, άλλοτε φορώντας μικρά φιλντισένια κουμπιά, πάντα ζωντανοί ποτέ ασπρόμαυροι, κυκλοφορούν με τα βιβλία τους στα χέρια, με φτυάρι και αξίνα για να σπείρουν στον κήπο τους, συνήθως μέσα σε κάμαρες, άλλοτε πετώντας πάνω από την έρημο, ξαναγράφουν και αλλάζουν τις ιστορίες τους.

Ο Vincent κάπου στην Άρλ συνεχίζει να γράφει επιστολές στον αδελφό του, μία γυναίκα αμίλητη μπροστά σε ένα παράθυρο γράφει ή δεν γράφει γράμματα που το περιεχόμενό τους αιωρείται ανάμεσα στους στίχους, η γυναίκα της Ζάκυνθος γελά και κλαίει μπροστά σε έναν καθρέφτη, η Ραπουνζέλ δεν ρίχνει τα μαλλιά της αφού υπάρχει σκάλα εσωτερική για να ανεβαίνει ο πρίγκηπας, ο Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς του Μέλβιλ «θα προτιμούσε όχι» και παραμένει στην αδράνεια μέσα στην σκοτεινή του κάμαρα, ξαφνικά εμφανίζεται η Κάθριν από τα ανεμοδαρμένα ύψη ενώ «τα ιστιοφόρα δένδρα σφυρίζουν όλη νύχτα», Η Τζελσομίνα και ο Ζάμπανο, ο Χανς και η Γκρέτελ, ο Μολυβένιος στρατιώτης, η Αριάδνη με τον υβριδικό αδελφό, Ο Σαιντ Εξυπερύ που περιπλανιέται μόνος με το αεροπλάνο πάνω από την έρημο, ο Κάφκα που εξακολουθεί να γράφει στην Μίλενα, ο Λόρδος Μπάυρον ανάμεσα σε φτερά χήνας, ο Ντένις Χάττον και η Βαρώνη Μπλίξεν κάπου σε μία στέπα στην Αφρική, Η Εμιλυ Ντίκινσον στον κήπο της να θάβει σποράκια και αριθμημένα ποιήματα για τον μελετητή του μέλλοντος, ο Οδυσσέας –Κανένας που γράφει και κάνει ανασκόπηση της ζωής του, η Pina Bausch που ανοιγοκλείνει τα χέρια φτερά, μία γυναίκα μέσα σε ένα μπουκάλι –πώς αναπνέει-, ο Κρις Κέλβιν που τρελαίνεται, η Άννα Καρένινα και το μοναχικό της ταξίδι, το Όριεντ Εξπρές που σφυρίζει έτοιμο για το έγκλημα που θα επακολουθήσει, όλα αυτά και άλλα πολλά συνθέτουν την μαγεία των πενήντα αυτών ποιημάτων.

Αναπότρεπτες και προκαθορισμένες οι επιλογές μας, να γνωρίζουμε πως ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, ο Μπασάνιο πάντα,  μας λέει στο πρώτο ποίημα της η ποιήτρια, θα διαλέγει το πορτρέτο της όμορφης κόρης στο βάθος του μολυβένιου κουτιού.

Γιατί αυτό το βιβλίο είναι το τρίτο κουτί, αυτό που διαλέγει ο Μπασάνιο, και μέσα του περικλείει εικόνες, προσωπογραφίες, όνειρα, πορτρέτα ανθρώπων, ουσία, σκέψη, στοχασμό. Περιέχει αιώνιες αλήθειες για τον έρωτα, για τον θάνατο, για την ματαιότητα, την μοναξιά και την ερημιά αλλά και για την δημιουργία, την χαρά, την έκσταση με τρόπο παραβολικό, συμβολικό, απλό και ταυτόχρονα πολύπλοκο.

Στο ποίημά της με τίτλο ΦΤΕΡΟ ΑΠΟ ΦΟΙΝΙΚΟΔΕΝΤΡΟ γράφει η Πόλυ Χατζημανωλάκη:

«Φτερά, φτερά να γεμίζεις ένα σεντούκι, σαν αυτό που είχε πάντα μαζί του ο Λόρδος Μπάυρον, γεμάτο με φτερά χήνας, για να γράφει ποιήματα. Τα κοίταζε, λένε, παραξενεμένη η κόρη της σπιτονοικοκυράς του στην Αθήνα και του έκλεψε μάλιστα ένα».

Όταν διάβασα αυτή την ποιητική συλλογή το δωμάτιο γέμισε φτερά. Και ήταν αυτό πλούτος και γοητεία μαζί.

INFO: Πόλυ Χατζημανωλάκη «Το αλφαβητάρι των πουλιών», εκδόσεις Εύμαρος 2014

 

Προηγούμενο άρθρομ_ όπως μήτρα ή μέγγενη
Επόμενο άρθροΣπάσε τον κώδικα μαζί της

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ