συνέντευξη στον Ιάσονα Νεύρη
Ο Γιώργος Πολυμενάκος μετά τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ιστορίες από την άλλη όχθη, (Απόπειρα)που διαδραματίζονταν στις γειτονιές του Περάματος και του Πειραιά άλλαξε ρότα και με το επόμενο βιβλίο του, το μυθιστόρημα με τίτλο Σημείο εξόδου ένα (επίσης από τις εκδόσεις Απόπειρα), πέρασε στον χώρο της δυστοπίας. Ο συγγραφέας εξηγεί στο συνεργάτη μας τη νέα συγγραφική του πορεία.
Πως περάσατε από το ρεαλιστικό διήγημα στην επιστημονική φαντασία;
Το καλοκαίρι του 2020, λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του πρώτου μου βιβλίου «Ιστορίες από την άλλη όχθη», που είναι όπως σωστά λέτε μια συλλογή από ρεαλιστικά διηγήματα, είχα σχεδόν έτοιμη μια δεύτερη συλλογή διηγημάτων παρόμοιας κατεύθυνσης, αλλά αισθάνθηκα ότι υπήρχε ο κίνδυνος να πέσω στην παγίδα της επανάληψης. Αποφάσισα λοιπόν να δοκιμάσω την τύχη μου στο χώρο του φανταστικού και διάλεξα την επιστημονική φαντασία γιατί σου δίνει την ελευθερία να οδηγήσεις το «τρέχον», το σημερινό, στις ακραίες του μελλοντικές συνέπειες αλλά και γιατί ήθελα να γράψω ένα επί της ουσίας πολιτικό βιβλίο (με την ευρύτερη έννοια του όρου) οπότε η πολιτική και κοινωνική δυστοπία ήταν μάλλον μονόδρομος.
Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί το φανταστικό από το πραγματικό;
Μπορούμε να πούμε ότι φανταστικό είναι το πραγματικό που δεν έχει συμβεί ακόμη ή ότι είναι κάτι που δεν του δόθηκε η ευκαιρία να συμβεί στο παρελθόν με τον τρόπο που εμείς το φανταζόμαστε σήμερα.
Πόση πραγματικότητα έχει το “Σημείο Εξόδου ένα”;
Έχει νομίζω σημαντική δόση πραγματικότητας γιατί αντλεί την έμπνευσή του από ένα ελαττωματικό, δυστοπικό παρόν και θέτει κάποια πολύ σημερινά, και δύσκολα να απαντηθούν ερωτήματα, όπως για παράδειγμα του τι θα κάναμε αν μας δινόταν η δυνατότητα να ανήκουμε σε μια προνομιούχο μειοψηφία αλλά θα έπρεπε να θυσιάσουμε τις προσωπικές μας ηθικές αξίες.
Το βιβλίο σας αναφέρεται σε μια δυστοπία. Όπου η ανθρώπινη κοινωνία δοκιμάζεται. Θεωρείται αναπόφευκτη μια τέτοια προοπτική;
Δεν πιστεύω στη νομοτέλεια του κακού. Θεωρώ ότι ο καθένας μας ξεχωριστά και όλοι μαζί ως σύνολο (εξαιρώ όσους εργάζονται συνειδητά προς την αντίθετη κατεύθυνση) έχουμε υποχρέωση να προσπαθήσουμε να γείρει η ζυγαριά του μέλλοντος προς τη σωστή πλευρά.
Ο τόπος όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημά σας έχει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας. Ποια ήταν η πραγματική τοποθεσία της έμπνευσής σας;
Ο τόπος που μεγάλωσα και ζω, το Πέραμα, το δυτικότερο προάστιο του Πειραιά, με έχει σημαδέψει τόσο πολύ που τον έχω κάνει τραγούδι, τον έχω κάνει ταινία, αποτέλεσε την κύρια έμπνευση των πρώτων μου διηγημάτων, και τώρα έφτασε η στιγμή να τον διαλέξω ως σκηνικό του πρώτου μου μυθιστορήματος. Αν ανέβεις ψηλά στο Πέραμα, στο βουνό (εκεί είναι το σπίτι μου), και κοιτάξεις κάτω, προς τον κόλπο που κάποτε έγινε η ναυμαχία της Σαλαμίνας, μπορείς να φανταστείς και να δεις διάφορα πράγματα: Τα πλοία του Ξέρξη να βουλιάζουν ή τις γερανογέφυρες της Cosco να κερδίζουν «ειρηνικά» έναν πιο σύγχρονο, αθέατο πόλεμο.
Σας έχουν επηρεάσει άλλοι δυστοπικοί συγγραφείς, Έλληνες και ξένοι και πώς;
Ξένοι πάρα πολλοί. Από τον Κάφκα μέχρι τον Όργουελ και την Μάργκαρετ Άτγουντ. Από Έλληνες μου έχει μείνει το «Μαύρο νερό» του Μακρόπουλου αλλά κυρίως, και ελπίζω να μην σας φανεί περίεργο που το κατατάσσω σε αυτό το είδος, το «Κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου.
Προς τα πού θα κινηθείτε με το επόμενό βήμα σας;
Έχω ήδη ολοκληρώσει το επόμενο μυθιστόρημά μου που κινείται και αυτό στο χώρο της κοινωνικής και πολιτικής δυστοπίας, αλλά μιας δυστοπίας, δυστυχώς, πολύ περισσότερο πιθανής.
Γιώργος Πολυμενάκος, Σημείο εξόδου ένα, Απόπειρα
Βρες το εδώ
