της Τασούλας Τσιλιμένη(*).
Η Λιλή Λαμπρέλλη κινείται στο χώρο της προφορικής αφήγησης από το 1998. Μολονότι δεν δηλώνει επαγγελματίας παραμυθού, (ο χαρακτηρισμός με την κυριολεκτική σημασία του που αφορά την επαγγελματική της ιδιότητα, έχει σπουδές στη νομική, απασχόληση στο μεταφραστικό/νομικό τμήμα στις Βρυξέλλες), εν τούτοις ανήκει κυριολεκτικά στους/στις Επαγγελματίες στο χώρο του storytelling στην Ελλάδα. Αρχικά η αφηγηματική της δραστηριότητα ήταν στο εξωτερικό. Καθώς όμως η προφορική αφήγηση ως παράσταση άρχισε να κερδίζει έδαφος και στη χώρα μας, η Λαμπρέλλη δήλωσε δυναμικό παρόν, ενισχύοντας τις «σπουδές» στην προφορική αφήγηση όχι μόνο ως αφηγήτρια αλλά και με από την οργάνωση και πραγματοποίηση workshops για ενήλικες. Έτσι συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση και εξέλιξη της προφορικής αφήγησης στη χώρας μας συμμετέχοντας σε φεστιβάλ αφήγησης, γιορτές παραμυθιών κ.λπ.
Παράλληλα με την αφηγηματική τέχνη άσκησε και τη συγγραφική τέχνη, εκδίδοντας βιβλία άλλοτε με παραμύθια δικά της, άλλοτε με διασκευές παραμυθιών άλλων τόπων που άκουγε ή διάβαζε. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το βιβλίο της Λόγος εύθραυστος και αθάνατος. Προσέγγιση στην τέχνη της αφήγησης και στην αθέατη πλευρά των μαγικών παραμυθιών, μια αυτοβιογραφική έκδοση για τις τεχνικές που κάθε φιλόδοξος παραμυθάς θα πρέπει να γνωρίζει, βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη.
Στο βιβλίο της Η γυναίκα με τα χέρια από φως. Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση, εξιστορεί με τον δικό της αφηγηματικό ύφος παραμύθια διάφορων χωρών που συνδέονται θεματικά ως προς το πρόσωπο το οποίο αναδεικνύεται μέσα από την αφήγηση που είναι η γυναίκα. Μέσα από τις σχέσεις άντρα και γυναίκας στα «ερωτικά» αυτά παραμύθια είναι οι γυναίκες εκείνες που οδηγούν. Στην εισαγωγή που προηγείται των παραμυθιών η Λιλή Λαμπρέλλη μας πληροφορεί για την «ιστορία» κάθε παραμυθιού, τον τόπο προέλευσης τους και τις πιθανές διασκευές τους στις οποίες τα συνάντησε. Εκφράζει την προσωπική της άποψη για την υπόσταση των παραμυθιών γενικά και ειδικά και τη θέση τους στη ζωή της και σημειώνει «με τα παραμύθια που ακολουθούν νιώθω πως δε θα χαθώ ποτέ»(12). Ιστορίες της προφορικής παράδοσης από τη Σιβηρία, την Κίνα, την Αφρική, την Αϊτή, τον Καύκασο, παραμύθια από τις όχθες του Γάγγη και μια εσκιμώικη παραλλαγή. Για κάθε ένα παραμύθι η Λαμπρέλλη μας αποκαλύπτει και την προσωπική σχέση που έχει μαζί τους, πότε, πού και από ποιόν τα άκουσε για πρώτη φορά, πώς αυτά ήρθαν και κατοίκησαν μέσα της, ποια συναισθήματα της προκάλεσαν. Για το 4ο παραμύθι σημειώνει: «Το πρωτοάκουσα από τη Μιμί Μπαρτελεμί… Γοητευμένη, το αφηγήθηκα αμέσως μετά, με αίσθηση κατεπείγοντος, στα γαλλικά και στα ελληνικά, και παρ’ ότι έχω χρόνια να το πω, το αγαπώ όπως την πρώτη φορά»(14). Με αυτές τις μικρές αποκαλύψεις σκιαγραφούνται αλήθειες που αφορούν την τέχνη του παραμυθά και που πρέπει να γνωρίζει κάθε ένας /μια που ονειρεύεται να υπηρετήσει αυτή την τέχνη. Εξομολογείται και αυτοαποκαλύπτεται η Λαμπρέλλη στην εισαγωγή της. Έτσι για το παραμύθι της Σαλιλά αναφέρει [«Κάθε φορά ο δάσκαλός μου(ο Ανρί Γκουγκό τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω και με τη μεσολάβηση της Λαμπρέλλη να μου παραχωρήσει συνέντευξη για το ελληνικό κοινό που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ το 2009)μου έλεγε ότι δεν ήρθε η ώρα να αφηγηθώ τη Σαλιλά. «Πρέπει πρώτα να πάρεις απόσταση» μου έλεγε «η ευσυγκινησία του παραμυθά καταστρέφει τη συγκίνηση του ακροατή. Πρέπει να αφηγείσαι με ελαφράδα κι αυτός που ακούει να κλαίει-όχι το αντίστροφο»](17). Παρουσιάζω τους τίτλους των παραμυθιών ως πρόγευση αρχής γενομένης από το Τρεις τρίχες λύκου, Η γυναίκα του Σουλυνλάν, Το χρυσοκόκκινο φίδι, Το όνομα, Το μαγικό ταμπούρλο, Η γυναίκα με τα χέρια από φως, Σαλιλά.
Προσωπικά διαβάζοντας τα παραμύθια, ανακάλεσα τη φωνή της Λαμπρέλλη, καθώς έτυχε να γευτώ τη μαγεία, τη μοναδικότητα και τη δυναμική της σε ζωντανές αφηγήσεις και οδηγήθηκα σε ένα εσωτερικό μαγικό ταξίδι. Το βιβλίο ανήκει στη σειρά «Κι αν σου μιλώ με παραμύθια» και είναι ανάγνωσμα όχι μόνο των ειδικών όπως οι αφηγητές, οι εκπαιδευτικοί και όσοι ασχολούνται με τα παραμύθια, αλλά για όποιον αφήνεται να τον οδηγήσουν τα παραμύθια ώστε μέσα από αυτά να ανακαλύψει τον εαυτό του, αυτόν που είναι καλά κρυμμένος εντός μας.
(*) Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Αναπληρώτρια καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
INFO: Λιλή Λαμπρέλλη
Η γυναίκα με τα χέρια από φως. Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση
Πατάκης, Αθήνα 2014, σελ. 71
