Της Κατερίνας Γούλα.
Ήδη από τα τέλη του Αυγούστου οι φθινοπωρινές εκδόσεις του 2015 έχουν κάνει μαζικά την εμφάνισή τους στους πάγκους των βιβλιοπωλείων: 589 φρέσκα μυθιστορήματα, από τα οποία 393 είναι Γαλλικά και τα υπόλοιπα 186 είναι μεταφρασμένα.
Το χαρακτηριστικό της φετινής «σοδειάς» που κάνει τους κριτικούς να αναρωτιούνται μπροστά σε όλη αυτή την απλόχερη παραγωγή αν τελικά πρόκειται όντως για μυθιστορήματα ή όχι; Το γεγονός ότι η βιογραφία και η έρευνα τείνουν να εκθρονίσουν τη μυθοπλασία, η οποία αποτελεί —ή αποτελούσε;— τον πυρήνα της μυθιστορηματικής γραφής. Ακόμα και όταν το κεντρικό θέμα ήταν ένα ιστορικό πρόσωπο, μια οικογενειακή σάγκα ή μια παρελθούσα χρονική περίοδος, η μυθοπλασία ήταν πάντοτε αυτή που αγκάλιαζε τα ντοκουμέντα και τα έντυνε με τη φαντασία της και ποτέ αυτά δεν έπαιρναν τη θέση της εντελώς. Πολλά πρόσφατα μυθιστορήματα («Limonov», του Emmanuel Carrère, «Jayne Mansfeld 1967», του Simon Liberati, «Rien ne s’oppose à la nuit», της Delphine de Vigan, «Ce qu’aimer veut dire», του Mathieu Lindon) θα μπορούσαν άνετα να χαρακτηριστούν αποκλειστικά βιογραφίες, απομνημονεύματα, ταξιδιωτικά ημερολόγια ή αφιερώματα σε ιστορικά πρόσωπα, σίγουρα πάντως δύσκολα θα τα λέγαμε μυθιστορήματα.
Οι μυθιστοριογράφοι λοιπόν πέφτουν με τα μούτρα στη δημοσιογραφικού τύπου έρευνα και προτιμούν να αφηγούνται τις ζωές των άλλων, με ευσυνείδητη σχολαστικότητα και τεκμηριωμένες πληροφορίες, αντί να επινοούν, να φαντάζονται, να πλάθουν ιστορίες. Ακολουθώντας μάλιστα την πετυχημένη συνταγή του «εμπνευσμένο από πραγματικά γεγονότα», δημιουργούν ένα νέο είδος μυθιστορηματικής γραφής, την «exofiction».
Ας ξεχωρίσουμε ανάμεσα σε όλα αυτά τα νέα βιβλία, τα πιο ηχηρά που σίγουρα θα φιγουράρουν και στις λίστες των βραβείων: Boussole του εξαιρετικού Mathias Enard με θέμα τη μαγευτική Ανατολή, Profession du père του πολυβραβευμένου Sorj Chalandon, όπου καταπιάνεται ανοιχτά με το θέμα της τρέλας του πατέρα του, Un amour impossible της Christine Angot, η οποία πάλι διαλέγει τις ιστορίες της μητέρας της, La dernière nuit du Raïs από τον Yasmina Khadra, που κάνει μια βουτιά στο ταραγμένο μυαλό του δικτάτορα της Λιβύης Καντάφι, La Terre qui penche της Carole Martinez η οποία στρέφει το βλέμμα της πίσω στο Μεσαίωνα, Eva του Simon Liberati, ένα πορτρέτο της Eva Ionesco, Petit Piment του Alain Mabanckou, μια ιστορία που τοποθετείται σε ένα καθολικό ορφανοτροφείο, Le crime du comte Neville της Amélie Nothomb, με θέμα έναν αριστοκράτη που αναζητά τη χαμένη του κόρη και Vladimir Vladimirovich του Bernard Chambaz, με θέμα τη ζωή του Πούτιν.
