Γιώργος Λίλλης.
Παρακολουθώντας όσο αυτό είναι εφικτό τις ποιητικές συλλογές των νέων ποιητών, παρατηρώ πως είναι μια ώριμη γενιά, συνειδητοποιημένη. Υπάρχουν νέοι, εκεί γύρω στα είκοσι που γράφουν αξιόλογα ποιήματα κι ας μην έχουν ακόμα ξεδιπλώσει όλο τους το ταλέντο, αλλά και άλλοι, τριανταπεντάρηδες, που άργησαν να εκδώσουν, προφανώς γιατί ένιωθαν ότι δεν ήταν έτοιμοι να δώσουν αξιόλογο υλικό, γεγονός που δείχνει από μόνο του ότι πορεύονται στην τέχνη της ποιήσεως με σεβασμό και ωριμότητα. Βρίσκω στους νέους ποιητές πολλές διαφορετικές οπτικές και μεθόδους, ένα πολύπλευρο έργο που συμβάλει σημαντικά στην ανανέωση του ποιητικού λόγου και στην συνέχιση της σοβαρής παράδοσης που έχουμε στην ποίηση.
Η Ειρήνη Μαργαρίτη ανήκει στην δεύτερη ομάδα, των ποιητών που άργησαν να εκδώσουν βιβλίο. Γεννημένη το 1979, σπούδασε θέατρο, εργάστηκε ως ηθοποιός, έγραψε διηγήματα και τώρα έρχεται με την πρώτη της ποιητική συλλογή με τον τίτλο “Φλαμίνγκο”, να μας δώσει ένα σπουδαίο και ώριμο έργο που ξεκάθαρα δεν φαίνεται ως πρωτόλειο, όντας συνειδητοποιημένη ως προς τις γλωσσικές επιλογές της.
Διαβάζοντας τα ποιήματα της Μαργαρίτη, διακρίνω την όσμωση αυτή που δημιουργεί την εσωτερική εκείνη τελειότητα που κάνει ένα ποίημα να φαίνεται σαν οικοδόμημα που για να υπάρξει χρειάζεται ο ποιητής, σαν άλλος αρχιτέκτονας να δουλέψει πάνω στην κάθε λεπτομέρεια, χωρίς ν΄ αφήσει κάτι στην τύχη. Τα ποιήματά της δεν είναι απλώς καταθέσεις ψυχής, είναι σκηνοθετημένα, έχουν να αφηγηθούν μια συγκεκριμένη ιστορία και που η δημιουργός έχει επιλέξει να μιλήσει για προσωπικά πράγματα, που να μην παγιδεύονται στο ατομικό.
Το πρόβλημα πολλών ποιημάτων είναι όταν δεν δίνουν μια δίοδο στον αναγνώστη για να μπορέσει να οικειοποιηθεί τον κόσμο που περιγράφουν. Ούτως ή άλλως η ποίηση είναι ακριβοθώρητη, δύσκολη, ελλειπτική. Αν δεν δώσουμε ένα χέρι βοήθειας στον αναγνώστη, μένει με το αίσθημα ότι δεν μπορεί να εκλάβει στο πλήρες την μαγεία του ποιητικού λόγου. Γιατί η ποίηση αν δεν είναι συναίσθημα τότε τι είναι; Δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει με την λογική, ούτε με τον ρεαλισμό. Μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ως μέσα, αλλά αν δεν μπορείς να νιώσεις εκείνο το μυστικό ρίγος, έχει χάσει την δύναμή της.
Στα ποιήματα της Μαργαρίτη συμβαίνει να διαβάζεις λέξεις αντιποιητικές, άκρως ρεαλιστικές, αλλά κυοφορούν το συναίσθημα. Μπορεί φαινομενικά οι στίχοι της να μην είναι λυρικοί, αλλά έχουν έντονη την αίσθηση της ακρίβειας, μιας ακρίβειας όμως που έχει σκοπό να ανιχνεύσει τα βαθιά μας αισθήματα και να τα επαναφέρει στην επιφάνεια.
Παραθέτω ένα ποίημα από την συλλογή για να διαπιστώσετε και μόνοι σας τι εννοώ:
Η ΣΙΩΠΗ
Κάνει πολύ καλό
το σπίτι κι η σιωπή.
Κι όταν σου λέει μπράβο η δασκάλα
να την ακούς
Δεν είναι λεφτά
τα αντικαταθλιπτικά
Το κρεβάτι
μόνο
να αλλάζεις σεντόνια
Βρεγμένα δάκρυα
τα μαξιλάρια
θα αρρωστήσεις
Τα όνειρα σου
να πλένεις τακτικά
Επιτρέπεται
και η χρήση μαλακτικού
Για να μυρίσει καλύτερα η αποτυχία
Οι 40 βαθμοί
θέλουν μπριζόλα
να μην ξεχάσεις να την βγάλεις από την κατάψυξη
και να τρως αργά
προσεχτικά
Οι μπουκιές χαλάνε τα δόντια
Πιες και λίγο γάλα
να θυμηθείς
πως ήσουν παιδί
Οι αναμνήσεις είναι κατάλληλες αυτή την ώρα
το σκοτάδι έπεσε προ πολλού
μια καινούργια δυστυχία ξημερώνει
Πέσε για ύπνο τώρα
Η Μαργαρίτη έχει έναν δικό της τρόπο να συνδυάζει το ρεαλιστικό με μια δραματική χροιά. Διαβάζοντας το ποίημα νιώθεις μια οικειότητα με την ανησυχία της αφηγήτριας, που θα μπορούσε να απευθύνεται σε ένα παιδί, σε κάποιον που αγαπά και συμπονά, θέλοντας να εξορίσει την μοναξιά από την ζωή του. Η ποιήτρια δεν φοβάται να χρησιμοποιήσει λέξεις της καθημερινότητας, μιας και γνωρίζει πως δεν υπάρχουν αντιποιητικές λέξεις, αλλά αντιποιητικά βλέμματα που δεν μπορούν ν΄ αγγίξουν την μαγεία.
Η ποίηση υπάρχει παντού. Και στα ποιήματά της η Μαργαρίτη θέτει αυτό το στοίχημα με τον εαυτό της και τον αναγνώστη, έτσι ώστε να μεταδώσει το αίσθημα ότι αν έχουμε την ποιητική νοημοσύνη, που έλεγε κάποτε ο Ελύτης, θα έχουμε πάντα έναν τρόπο να προχωράμε πίσω από την επιφάνεια. Ποιήματα όπως το παραπάνω είναι συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στο συναίσθημα και την καθαρή σκέψη. Ο θεατρικός τόνος, η απουσία κάθε τι περιττού, δημιουργεί ακόμα πιο μεγάλη ένταση στους στίχους. Η Μαργαρίτη με αυτή την πρώτη της ποιητική συλλογή κατάφερε να χτίσει έναν ουσιαστικά ποιητικό κόσμο που μας βοηθά ν΄ ανακαλύψουμε εκ νέου την ταυτότητά μας.
Info: ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ
ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΛΑΝΙ
