Έθιμα ταφής

2
4994

 

 

Της Βίκυς Βασιλάτου.

 

Η Άγκνες Μάγκνουσντότιρ κατηγορήθηκε το 1828 για τη βίαιη δολοφονία του εραστή της, Νάταν Κέτιλσον, και του Πέτουρ Γιόνσον. Η Άγκνες Μάγκνουσντότιρ είναι η τελευταία γυναίκα που καταδικάστηκε σε θάνατο στην Ισλανδία, κι αποκεφαλίστηκε το 1830. Προτού όμως «το άψυχο κεφάλι της τοποθετηθεί σε κοντάρι στον τόπο της εκτέλεσης», στάλθηκε να εκτίσει την ποινή της σ’ ένα απομονωμένο υποστατικό, σε μια οικογένεια αγροτών που δεν την καλοδέχτηκαν, τρομοκρατημένοι καθώς ήταν από το έγκλημα που διέπραξε και τις φήμες περί γυναίκας-τέρατος. Ο μόνος που θέλησε ν’ ακούσει την ιστορία της, ήταν ο ιεροδιάκονος εφημέριος, Τότι, ο οποίος και θα υποδείκνυε τον δρόμο της λύτρωσης και της μετάνοιας στο απολωλός πρόβατο. Και ενόσω η Άγκνες τού ξετυλίγει το μπλεγμένο κουβάρι της ζωής και της ψυχής της, τότε μονάχα, η ομήγυρή της θ’ αρχίσει ν’ αντιλαμβάνεται πως τα φαινόμενα ίσως τελικά και ν’ απατούν.

 

Αυτή την ιστορία πρωτάκουσε η έφηβη τότε Hannah Kent όταν ταξίδεψε μέχρι την Ισλανδία ως υπότροφη της Λέσχης Ρόταρι. Αυτή την ιστορία μάς αφηγείται στα Έθιμα ταφής της χρόνια μετά κι ύστερα από ενδελεχή έρευνα. Όπως δηλώνει κι η ίδια στο σημείωμά της: «Πολλά γνωστά γεγονότα από τη ζωή της Άγκνες και στοιχεία επιβεβαιωμένα σχετικά με τους φόνους έχουν χρησιμοποιηθεί σ’ αυτό το μυθιστόρημα. Κάποια περιστατικά τα έχω αντλήσει απευθείας από τις πηγές, κάποια άλλα είναι αληθοφανείς εικασίες και συμπεράσματα δικά μου». Και συμπληρώνει πως για «το φονικό έχουν γραφτεί αρκετά αξιόλογα βιβλία και άρθρα (…). Αν και εξαιρετικά χρήσιμες όλες αυτές οι δημοσιεύσεις, υιοθετούν απόψεις αντίθετες μεταξύ τους. Κάποιες χαρακτηρίζουν την Άγκνες “απάνθρωπη στρίγκλα, μάγισσα, φόνισσα”. Το μυθιστόρημα ετούτο γράφτηκε για να αποτυπώσει μια πιο διφορούμενη εικόνα αυτής της γυναίκας».

 

Επομένως, η Hannah Kent μας παραδίδει την προσωπογραφία μιας ψυχρής, συμφεροντολόγου και αδιαπέραστης γυναίκας. Όμως, μέρα με τη μέρα, σελίδα τη σελίδα, αρχίζει ν’ αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα η σκιαγράφηση μιας πληγωμένης και ευάλωτης εν τέλει γυναίκας που έζησε και έδρασε μέσα σ’ έναν βίαιο και ανελέητο -κυρίως αντρικό- κόσμο. Η επιθυμία τής Άγκνες να αποκοπεί από την κοινωνική της τάξη και να ανέρθει, καθώς και ο έρωτάς της για τον λάθος άντρα, είχαν ως αποτέλεσμα να θεωρηθεί μάγισσα και ποδηγέτης, με αντίτιμο την ίδια της τη ζωή.

 

Το βιβλίο της Hannah Kent εξελίσσεται χωρίς εκπλήξεις -εφόσον γνωρίζουμε εξ αρχής τους τραγικούς τίτλους τέλους του. Παρ’ όλα αυτά, η συγγραφέας καταφέρνει να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον τού αναγνώστη διότι είναι ένα καλοκουρδισμένο μυθιστόρημα, με πολλά αφηγηματικά ατού όπως η λιτή και στεγνή γραφή, οι διάσπαρτες πινελιές εκλεπτυσμένου λυρισμού και η πολυφωνικότητα που εμπλουτίζει και διαλευκάνει την υπόθεση. Θα έλεγα όμως πως η ηρωίδα της ήθελε λίγο περισσότερη εμβάθυνση. Θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον εάν ο εσωτερικός μονόλογος τής Άγκνες, που σε μορφή flashback διαλευκάνει τα αίτια που την οδήγησαν στο έγκλημα, ήταν πιο πειστικός. Ναι μεν είμαστε αυτόπτες μάρτυρες όχι μόνο της αποτρόπαιης πράξης της, αλλά και της αναγέννησης της Άγκνες μέσα από τις στάχτες της, μα για ν’ αναδειχθεί ακόμα περισσότερο η σκοπιά μιας ηρωίδας αυτού του τύπου, θα ήταν θεμιτό να είχε περιγραφεί με περισσότερο τσαγανό και μαχητικότητα, ανατρέχοντας ταυτόχρονα σε μια πιο δυναμική στρατηγική υπεράσπισης κι όχι στην ηττοπάθεια.

 

Βάσει αυτής μου της παρατήρησης, προέκυψαν τα εξής δύο ερωτήματα: Ν’ ανταποκρίνεται άραγε η Άγκνες όντως στο ευαίσθητο και ευφυές άτομο που περιγράφεται στα Έθιμα ταφής; Η ηρωίδα να ταυτίζεται άραγε απόλυτα με τα ακραία και βίαια γεγονότα, τα οποία έχουν συνδεθεί με την αληθινή Άγκνες; Ίσως να τα έθετε κι ένας λιγότερο σκεπτικιστής αναγνώστης. Ίσως πάλι να μου αντέτεινε πως το βιβλίο αυτό, παρ’ ότι βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, δεν παύει να είναι έργο μυθοπλασίας. Ένα αξιόλογο μάλιστα έργο που μας δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να γνωρίσουμε την τελευταία Ισλανδή που καταδικάστηκε σε θάνατο μα και την πολλά υποσχόμενη Αυστραλιανή που κάνει τα πρώτα της βήματα στη λογοτεχνία. Και δεν θα είχε κι άδικο.

 

 

INFO:

Έθιμα ταφής

Hannah Kent

Σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου

Εκδόσεις Ίκαρος, 2014

 

 

 

 

Προηγούμενο άρθροΗ επικράτεια του λούμπεν
Επόμενο άρθροΟ κόσμος του Θωμά Ιωάννου

2 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Το βιβλίο αυτο παρόλο που γνωρίζεις το τέλος ,κρατάει το ενδιαφέρον και αγωνίας κάθε σελίδα για την συνέχεια.
    Το γράψιμο δεν κουράζει και οι εικόνες είναι πολύ ζωντανές.
    Μια ανδροκρατούμενη εποχή που το διαφορετικό σε μια γυναίκα την κατατάσσει στις πόρνες,στις μάγισσες σε όλες τις αιτίες κακού.
    Πολύ καλογραμμένο .
    Πολύ καλή μετάφραση.

  2. “the message is the meaning” Mackluans moto is verified through a “saga”, so to speak, picturing a very personal reading of the history of transition from a very resaursless society to the industrial one of the 19th century.The life of the heroine brings the sighns of changes in every aspect of life, and brings the signs of change in means and meanings.
    the imaginative writer is writting in the mode of “saga” depicting rites and meanings through written documentsin the form of biography of the last beheaded woman in Iceland in 1831.
    The social status of a woman in a group of people, alone in a barren place and punished later by an organized society society for murder (she stole the breath of men, so they have to steal hers according to the saga.
    the ax goes to the museum and not to another use , as in real saga.
    personal readings of changes (burials) and (resurection), in history.
    History that challenges the reader to answer to question that occupy the contemporary “woman”, in terms of changing of the environmentand the practices that follow it

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ