της Μαρίζας Ντεκάστρο
Συναντήσεις και συντροφιές
‘Τα ποιήματά μου σχετίζονται με το περιβάλλον, την οικολογία τη φύση και τη ζωή σ’ αυτήν, με σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, όπως η προσφυγιά και η φτώχια, με ξένους συγγραφείς και καλλιτέχνες…Απευθύνομαι στα παιδιά ως ίσος προς ίσο ελπίζοντας να με δεχτούν κάποια μέρα… παίζω με τις λέξεις και με τα θέματά μου παίζω. Φτάνει να μη χάνεται η γραμμή της αθωότητας…’
Ας ξεκινήσουμε ποιητικά τη μέρα και ας πάμε ταξίδι Με τις λέξεις αγκαλιά, του Κυριάκου Χαραλαμπίδη (εικ. Κατερίνα Χαδουλού, Καλειδοσκόπιο). Στο επίμετρο μια μεγάλη συζήτηση με την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου.
Κάθε καινούργια μέρα μας βάζει στην ποίηση του κύκλου της ζωής και της φύσης! Η Σέλλυ Μουρ Τόμας και η Μελίσα Καστριγιόν είδαν την Καινούργια μέρα (μτφρ. Δημήτρης Παπακώστας, Ποταμός) σαν ένα κύκλο με αρχή που συνεχίζει και συνεχίζει. Από το ένα στο άλλο και στο άλλο, πατέρας και παιδί ανακαλύπτουν με αισιοδοξία κατιτί, πάντα καινούργιο. Χρώματα ζωντανά, εικόνες που αποτυπώνουν μια περιπλάνηση χωρίς τέλος. Όλα τα βιβλία της καταπληκτικής βρετανοκολομβιανής εικονογράφου στον Ποταμό.
Αντί να πνιγούμε στο διδακτισμό της πολιτικής ορθότητας, μεταφρασμένο επί το παιδικότερον, αντί να κάνουμε μάθημα περί αποδοχής του διαφορετικού άλλου, η Τάιλερ Φέντερ, στο Όλα τα σώματα όμορφα τα βρίσκω, (μτφρ. Φίλιππος Μανδηλαράς, Πουά). Ζωγραφίζει λοιπόν όλες τις υπαρκτές ανθρώπινες ατομικές διαφορές. Με κοιλίτσα ή πλάκα, με φακίδες, σώματα σμιλεμένα ή παρατημένα, με πλούσια μαλλιά ή όχι… όλα τα σώματα όμορφα τα βρίσκει! Με απλό σχέδιο και λόγο παρουσιάζει θαυμάσια αυτό το πολύ σύνθετο ζήτημα της αποδοχής.
Οι φάροι φέγγουν μακριά, γοητεύουν και δημιουργούν ιστορίες. Φωτίζουν, ακτινοβολούν ως σημαίνουσα μεταφορά πράγματα και πρόσωπα, δράσεις. Στο εικονογραφημένο βιβλίο της Sophie Blackall, Ημερολόγιο φάρου, (μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη, Διόπτρα) δεν έχουμε μια περιπετειώδη ιστορία ούτε δράση, παρά ένα ημερολόγιο, το ημερολόγιο του φαροφύλακα που καταγράφει τη μοναχική καθημερινότητα. Κι όμως! Η καθημερινότητα δεν είναι ποτέ ίδια! Θα το διαβάσουμε και θα καταλάβουμε το πλήθος των σκέψεων και το βάθος των συναισθημάτων που τη χρωματίζουν…
Ο δημοφιλής Neil Gaiman, που τα τρομερά χιουμοριστικά παιδικά του βιβλία κυκλοφορούν μεταφρασμένα, συνυπέγραψε με τον εικονογράφο David McKean το Οι λύκοι μες στους τοίχους (μτφρ. Βασίλης Μπαμπούρης, Φουρφούρι). Το Οι λύκοι μες στους τοίχους πραγματεύεται τις άλογες φοβίες που ταράζουν τα παιδιά μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Δεν χαρίζονται οι δύο δημιουργοί ούτε στο πρόσωπο της φοβίας, ούτε στους αναγνώστες, παρά δημιουργούν -με την αφήγηση, τις εικόνες, τα πρόσωπα που μοιάζουν αλλόκοσμα, τους ήχους που, αν και γραμμένοι, ακούγονται και τα σκοτεινά χρώματα- ένα περιβάλλον απολύτως φοβιστικό. Υπάρχουν οι λύκοι κρυμμένοι μέσα στους τοίχους; Υπάρχουν και φοβίζουν συνέχεια. Και πώς νικιούνται; Αντιδρώντας! Το κάνει η Λούσυ, όταν μαζεύει την αδιάφορη οικογένειά της- ο μπαμπάς ασχολείται με την τούμπα του, η μητέρα με τις μαρμελάδες, ο αδελφός με τα video games- για τους επιτεθεί. Στην τελευταία σελίδα τα χρώματα επανέρχονται φωτεινά μαζί με τη ροζ λούτρινη γουρουνίτσα, το αγαπημένο παιχνίδι που έπρεπε οπωσδήποτε να σωθεί και η ηρεμία αποκαθίσταται. Με το βιβλίο τους οι δημιουργοί απέδειξαν ότι ακόμα και τα πιο τετριμμένα καθημερινά ζητήματα, όπως οι φοβίες, έχουν άπειρα περιθώρια να γίνουν συναρπαστικά και πως υπάρχουν άπειρες ιδέες για την καλλιτεχνική αποτύπωσή τους. Γι’ αυτό το φυλάω στη βιβλιοθήκη μου!
Στα ταξίδια…
περπατάμε σε πόλεις, γνωρίζουμε πλευρές τους σύγχρονες και παλαιότερες, μοιραζόμαστε γεύσεις, συνήθειες και ατμόσφαιρες, ήχους, μυρωδιές, χαζεύουμε, ζωντανεύουμε την ιστορία τους και το παρόν. Τα βιβλία που προτείνω, ας τα πούμε ταξιδιωτικά προδιαθέτουν και ξεκουνάνε από τα γνωστά.
Με τη Μελίνα Ηλιοπούλου κάνουμε μια- μη- διδακτική Φανταστική βόλτα στη Φλωρεντία και μια Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο (εικ. Φίλιππος Φωτιάδης, Καλέντης). Ο μικρός αναγνώστης γίνεται ένας ευχαριστημένος ταξιδιώτης που, αν και μπορεί να ξεκινήσει από τον καναπέ του σπιτιού, όταν πραγματοποιεί τη βόλτα στα ζωντανά χαίρεται απίστευτα με την ανακάλυψη!
Το Παρίσι, όπως κάθε μεγάλη πόλη, δεν είναι μόνο μνημεία. Είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργεί στους επισκέπτες. Έτσι βολτάρουμε με την Beatrice Allemagna και μ’ Ένα λιοντάρι στο Παρίσι, (μτφρ. Εύη Γεροκώστα, Παπαδόπουλος).
Η Ίρις Τσολάκη και ο Σάκης Γεωργιάδης χαράσσουν διαδρομές ακολουθώντας Μια μύγα από το Παρίσι στη Θεσσαλονίκη (Επόμενος Σταθμός) και ανακαλύπτουν τα μυστικά της Νύμφης του Θερμαϊκού.
Οι αναγνώστες ανεβαίνουν στην Ακρόπολη των Αθηνών και συζητούν με τον αρχαιολόγο Πάνο Βαλαβάνη για την Ιστορία της Ακρόπολης, εκεί όπου οι άνθρωποι συναντούσαν τους θεούς (εικ. Κωστής Θεοχάρης, Καπόν).
Πεταγόμαστε στην Ελευσίνα, Πολιτιστική πρωτεύουσα 2023, με οδηγό τη Χλόη στην Ελευσίνα, την Ερατώ Κουτσουδάκη-Γερολύμπου και τον εικονογράφο Φίλιππο Φωτιάδη (Παπαδόπουλος). Τι θα έβλεπε η Χλόη αν στην πραγματικότητα ζούσε στα αρχαία χρόνια στην πόλη των μυστηρίων, και ποιους θα συναντούσε στα νεότερα; Εξαιρετικά ζυγισμένο το κείμενο της περιπλάνησης παρουσιάζει την εξέλιξη της Ελευσίνας από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Πιστεύω πως αποτελεί μια θαυμάσια εισαγωγή για να καταλάβουν οι μικροί αναγνώστες τις αλλαγές που υφίσταται μια (οποιαδήποτε) πόλη μέσα στο χωροχρόνο.
Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά, που έχουν ήδη διαμορφώσει κάποιες απόψεις για αυτούς τους χώρους και την τέχνη, ας διαβάσουν το Τρίξι Πικλ, Η τιμωρός της τέχνης του Όλαφ Φαλάφελ (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μεταίχμιο). Θα γελάσουν πολύ με τις ατάκες και τις ιδέες της Τρίξι και θα καταλάβουν πόσο ενδιαφέρον έχει η τέχνη και πόσο λάθος τη διδάσκονται στο σχολείο τους.
Μα πού πήγαν όλοι; αναρωτιέται ο Πέδρο που πήδηξε έξω από τον πίνακά του. Περιπλανήθηκε λοιπόν σε μια ιδεατή πινακοθήκη, που οργάνωσε η Σοφία Δάρτζαλη και ο εικονογράφος Βασίλης Κουτσογιάννης (Μεταίχμιο), από πολλές, μίλησε στους ζωγραφισμένους ανθρώπους, έμαθε πολλά για τους καλλιτέχνες που κάποτε τους έφτιαξαν, παρατήρησε λεπτομέρειες, αναλογίστηκε για το πώς αντιμετώπισαν οι ζωγράφοι τον πόλεμο, τη χαρά, τη φύση, τη στενοχώρια… Εξαιρετικό!
Είναι οι ζωολογικοί κήποι ένα από τα must των διακοπών; Αν ναι, το Φα-Ντα-Ζου της Κατρίνας Τσάνταλη (εικ. Little Miss Grumpy, Διόπτρα) θα βάλει μικρούς και μεγάλους σε σκέψεις για το κατά πόσον η εγκατάσταση και η προστασία των άγριων ζώων στον ζωολογικό κήπο κάνει καλό στην ψυχική υγεία τους.
