Ένα έγκλημα επί χάρτου (του Κώστα Καλημέρη)

0
482

του Κώστα Καλημέρη

Υπάρχει πάντα μια αλήθεια που φυγοδικεί στα έργα του Μήτσου. Σα να είναι κρυμμένη, σαν στημένη μηχανή, ένα αληθοφανές ψέμα, που παίρνει αργά την φόρμα ενός αινίγματος.  Μιας ιστορίας φτιαγμένης με πολύ απλά υλικά, περισσότερο για να δείξει  πόσο  «φυσικοποιημένο» είναι το απάνθρωπο, το «κακό», πόσο λερωμένο  είναι εξαρχής το καθαρό στη ζωή των ανθρώπων. Γι’ αυτό και υπερασπίζεται το σκοτεινό, αφού αυτό αποκαλύπτει τις φωτεινές αντανακλάσεις της συμπεριφοράς των ηρώων του, ανοίγοντας το πεδίο για πολλαπλές ερμηνείες. Κι αυτό είναι σημαντικό στις μέρες  μας, αφού κυριαρχεί μια  αφελής ηθογραφία, που εμποδίζει τον αναστοχασμό, την Πλατωνική επάνοδο στον εαυτό, την καταραμένη σχέση μας με τον χρόνο.

Φαινομενικά απλά, λοιπόν, υλικά στην  Αστυνόμο. Τι έχουμε έτσι σ’ αυτό το μυθιστόρημα;  Έχουμε την «αστυνομική σχέση» της κόρης  που είναι αστυνόμος με τον πατέρα δημοσιογράφο, που γράφει αστυνομικές ιστορίες με την βοήθεια της κόρης που του δίνει υλικό από την ζωή της μέσα στη δίωξη. Αυτά είναι ήδη υλικό για μια δομική, κοινωνιολογική ανάλυση, ακόμα πολιτική και ψυχολογική. Οι ήρωες, όμως, προσπερνούν επί τροχάδην τα συμπτώματα του συστήματος.  Ο πατέρας έχει μεγαλώσει την κόρη, η  μάνα κάποια  στιγμή, πολύ νωρίς, φευγάτη, μετά χαμένη και νεκρή, στήσιμο δηλαδή από την αρχή μιας ιστορίας έλλειψης, απώλειας και γι’ αυτό χαμένης αγάπης. Αγάπης που δεν «περνάει» στα αστυνομικά δελτία.

Η κόρη ζει υψηλόβαθμη μέσα στο αστυνομικό «Σώμα» (!), που όλοι και όλες γνωρίζουμε τον κυνισμό και την άγρια πειθαρχία που αναρχικά επικρατεί σε αυτό το «Όργανο»,  αφού όλες οι μεταμοντέρνες πολιτικές αναλύσεις μιλούν  για μια κοινωνία που δεν είναι δυνατόν να αστυνομευτεί. Εδώ, ο Μήτσου, κάνει τη διαφορά. Όλοι οι συνάδελφοί της την θεωρούν  μέσα στο Σώμα κι απ’ τον τρόπο που χειρίζεται τα πράγματα «ψυχρή κι αδίσταχτη δολοφόνο»! Να, λοιπόν, ένα «τερατάκι» που ήρθε με την ρομφαία της να πάρει εκδίκηση. Διαβάζει κι ασχολείται με ασυνήθιστα εγκλήματα, είναι κυρίαρχη, αλλά δεν έχει εραστή ,ούτε έφυγε ποτέ από τα φουστάνια  του πατέρα της!  Όλο το έργο χαρακτηρίζεται από μια ασυμφιλίωτη σχέση της με τους άντρες και τον ίδιο τον πατέρα της, ο οποίος όμορφος ,έξυπνος, δανδής, γυναικάς, είναι ένας οιστρήλατος συγγραφέας μικρών αστυνομικών ιστοριών για εφημερίδα, όχι σπουδαίων, που γοητεύει τις γυναίκες και με αυτόν τον τρόπο προκαλεί την κόρη ,που κουβαλάει  αναπάντητα ερωτήματα για την εξαφάνιση της μητέρας της.  Πατέρας και κόρη έχουν μια ασυμφιλίωτη σχέση με την πραγματικότητα. Και μεταξύ τους διαιωνίζουν  ένα παιχνίδι κλέφτη και αστυνόμου. Αν ο πατέρας δεν έκλεβε ιστορίες από το αστυνομικό δελτίο  δε θα έγραφε. Είναι όμως η  « ρουφιάνα» η  κόρη του που του τις δίνει. Σιγά-σιγά,  ο Μήτσου με απλό τρόπο μας δίνει μια ιστορία που γίνεται διαστροφική.  Παρόλα αυτά η διαστροφή αυτή έχει εγκαθιδρύσει μια  πνευματική σχέση. Μια σχέση όπου ρεαλιστικές ιστορίες μετουσιώνονται σε μυθοπλασία. Ο Μπρεχτ είπε πως κανένας ζωντανός δεν είναι ρεαλιστής.  Έτσι, το μόνο ρεαλιστικό στοιχείο είναι η απουσία της μάνας, ο θάνατος, η απώλεια, η έλλειψη. Και οι αστυνομικές ιστορίες είναι το υποκατάστατο , αφού η έλλειψη δε μπορεί να διωχτεί, να αποκαλυφθεί. Έτσι πατέρας και κόρη είναι βουτηγμένοι στο κενό . Στην μαύρη τρύπα.

Όσο οι αστυνομικές ιστορίες είναι απλές, το μυθιστόρημα, έστω και για λίγο, κινείται στα πλαίσια της ευρωπαικής  αστυνομογραφίας.  Ένα ,όμως, απρόοπτο, ανατριχιαστικό  περιστατικό ταράζει τα νερά. Μια φριχτή ιστορία που κάνει τη νέα  υπόθεση να πάρει διαστάσεις θρίλερ.  Μέχρι εκείνη τη στιγμή που σκάει μύτη  μια μετατόπιση στο αμερικάνικο αστυνομικό, το παιχνίδι πατέρα και της κόρης του αστυνόμου Λένας μοιάζει σταυρόλεξο.  Πραγματεύονται κι οι δυο λογικές μεθόδους. Και η γνησιότητα του αστυνομικού βρίσκεται στην παραλλαγή. Τώρα όμως μυρίζει αίμα και μαχαίρια.  Γίνεται μια φοβερή δοκιμασία νεύρων. …Δεν θα αποκαλύψω την ιστορία, μπορώ όμως  να διαπιστώσω την τέχνη  του Μήτσου να κινείται παράλληλα με άνεση ανάμεσα στο ευρωπαϊκό και το  αμερικάνικο αστυνομικό, αφήνοντας πάντα ερωτηματικά για τον ρόλο της κόρης  που υποσυνείδητα οδηγεί τον πατέρα της εκδικητικά σε ολέθριο αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι η Αστυνόμος  είναι ένα υπαρξιακό ψυχολογικό θρίλερ, στο οποίο  όπως και στα υπόλοιπα πρόσωπα κυριαρχούν η στενή  σχέση αγάπης και μίσους, έρωτα και τρέλας, σαδισμού και μαζοχισμού,  αφοσίωσης και εκδίκησης.  Ακόμη, χαρακτηριστικό της ιστορίας είναι πως σχεδόν όλα τα πρόσωπα, κυρίως όμως ο πατέρας και η κόρη, είναι εγκλωβισμένοι στη μυθοπλασία και δεν μπορούν  να απαγκιστρωθούν ο ένας από  την άλλη, ώστε  να ζήσουν την  δική τους ζωή.

Η Ντυράς λέει πως το γράψιμο είναι ένα έγκλημα. Κι ο Γκολντμάν πως η μοναδική μας πατρίδα είναι η γραφή, ο λόγος. Και μέσα στην αληθινή γραφή το φως είναι πολύ λίγο μέσα στο σκοτάδι. Η  αγάπη και ο  έρωτας για τον Μήτσου χωράει πολύ σκοτάδι. Αφού όλες οι συνήθειες ,οι νόμοι, οι θεσμοί,  γίνονται εξοπλισμός της ζωής, εφόσον κάτω  από όλα αυτά είναι καλά κρυμμένη  η σεξουαλικότητα.  Η αστυνόμος το λέει καθαρά, «κατασκεύαζα, έστηνα μια ψεύτικη πραγματικότητα στην οποία ωθούσα τον πατέρα μου να εμπλακεί».

Το ίδιο κάνουν και τα άλλα πρόσωπα του έργου,  που ξεπλένουν αμαρτίες, εξισορροπούν, επανορθώνουν, οδηγώντας τα πράγματα σε μια φοβερή νοσηρότητα, όπου τα δύο σώματα γίνονται δύο για να αμαρτήσουν, και ένα για να εγκληματίσουν.

Ίσως πίσω από όλα αυτά να βρίσκεται το χαμένο σώμα της μάνας.

info: Ανδρέας Μήτσου,Η Αστυνόμος,Μυθιστόρημα,Εκδόσεις  Καστανιώτη.

Προηγούμενο άρθροGeorge Steiner, Πέθανε ένα λαμπρό μυαλό (του Γ.Ν.Μπασκόζου)
Επόμενο άρθροΌλος ο κόσμος μια σκηνή: Μεφίστο και η άνοδος του ολοκληρωτισμού (του Μάνου Κουμή)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ