Του Νίκου Κυριαζή.
Το «Η μάχη για την Χριστιανοσύνη» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον και καλογραμμένο βιβλίο που ασχολείται με μια άγνωστη σχετικά περίοδο ευρωπαϊκής ιστορίας. Αν και έχει ως κέντρο την σύνοδο της Κωνσταντίας το 1415 και πρωταγωνιστή τον αυτοκράτορα της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους» όπως ήταν ο πλήρης τίτλος της αυτοκρατορίας που ίδρυσε ο Καρλομάγνος το 800 μ.Χ., βασιλιά της Ουγγαρίας και προς το τέλος της ζωής του και της Βοημίας, καλύπτει ουσιαστικά 150 χρόνια ιστορίας, του 14ου και του πρώτου μισού του 15ου αιώνα, την μετάβαση από το Μεσαίωνα στην Αναγέννηση.
Η σύνοδος της Κωνσταντίας συγκλήθηκε από τον Σιγισμούνδο για να δώσει τέλος στο παπικό σχίσμα, με την εξορία των παπών στην γαλλική Αβινιόν, που τελικά οδήγησε στην γελοία κατάσταση να υπάρχουν ταυτόχρονα, το 1415, τρεις! Πάπες που αλληλοαφορίζονταν!
Ο συγγραφέας αναλύει τα γεγονότα που προηγήθηκαν, όπως την σταυροφορία του Σιγισμούνδου εναντίον των Οθωμανών του Βαγιαζήτ, που συντρίφτηκε στη μάχη της Νικόπολης το 1936, όπου αποφασιστικό ρόλο στην οθωμανική νίκη έπαιζε το ιππικό των υποτελών στην Οθωμανική αυτοκρατορία Σέρβων.
Ο Γουέλς αναλύει τις μηχανορραφίες των Παπών, την αλλαγή εθνικών συμμάχων και την διπλωματία του Σιγισμούνδου, που τελικά κατόρθωσε να αναγκάσει τους 3 Πάπες να παραιτηθούν και την σύνοδο να εκλέξει έναν νέο, τελειώνοντας το σχίσμα. Υπάρχουν και καθαρά ελληνικές λεπτομέρειες όπως τα ταξίδια των βυζαντινών αυτοκρατόρων Μανουήλ και Ιωάννη Παλαιολόγου στην Δύση προς αναζήτηση βοήθειας ή η πληροφορία πως εκπρόσωπος του βασιλείου της Πολωνίας στην Κωνσταντία, ενός από τα ισχυρότερα τότε κράτη, ήταν ο Έλληνας λόγιος Ανδρέας Λάσκαρης.
Αναφέρεται εκτενώς στην δίκη , καταδίκη και εκτέλεση στην πυρρά στην Κωνσταντία, του Βοημού ιεροκήρυκα Γιαν Χους, που είχε κληθεί ως προστατευόμενος του αυτοκράτορα να αναπτύξει τις απόψεις του αλλά έκανε το λάθος να φτάσει πρώτος και μόνος, δίνοντας την ευκαιρία στους καθολικούς της συνόδου να τον συλλάβουν και να τον περάσουν από δίκη παρωδία όπου ο Χους υπερασπίστηκε με θάρρος τις απόψεις του. Ο Σιγισμούνδος απασχολημένος με τα μεγάλα προβλήματα της συνόδου δεν παρενέβη για να τον σώσει, ίσως το μεγαλύτερο σφάλμα της καριέρας του.
Ο θάνατος του Χους, 6 Ιουλίου 1415, πυροδότησε την επανάσταση των Τσέχων στην Βοημία. Ακόμα και σήμερα, η εθνική γιορτή της Τσεχίας είναι η 6η Ιουλίου. Οι επαναστάτες Χουσίτες, έγιναν η νέμεση του Σιγισμούνδου και τον Γερμανοαυστριακών της αυτοκρατορίας, με αρχηγό τον Γιαν Ζιζκα, που εγκαινίασε τακτική επανάσταση, μετατρέποντας απλά αμάξια σε κινητά φρούρια (Wagenburg) ενισχύοντάς τα με αλυσίδες, ασπίδες, πυροβόλα όπλα και παρατάσσοντας τα σε κύκλο, ουσιαστικά προπομπούς των σύγχρονων τανκς.
Εναντίον τους οι καθολικοί εξαπέλυσαν πέντε σταυροφορίες σε διάστημα 15 ετών, που είχαν όλες το ίδιο οικτρό (κυρίως Γερμανοαυστριακοί) νικήθηκαν με μεγάλες απώλειες από τους Τσέχους. Και εδώ ο Γουέλς μας υπενθυμίζει πως έγιναν πολλές περισσότερες σταυροφορίες στη διάρκεια της ιστορίας εναντίον αιρετικών, παρά κατά των Μωαμεθανών: το πολύ δέκα (ανάλογα με ποιες υπολογίζει κανείς ως «πλήρεις» σταυροφορίες) εναντίον των Μωαμεθανών από το 1099 μέχρι το 1396 ( η 4η ήταν κατά του Βυζαντίου) έναντι πολλών δεκάδων αιρετικών, από τους Αλβιγενείς της Νότιας Γαλλίας στις αρχές του 13ου μέχρι εναντίον των Χουσιτών του 15ου.
Ακολούθησε εμφύλιος θρησκευτικός πόλεμος μεταξύ καθολικών, λιγότερο ακραίων μεταρρυθμιστικών Ουτραβικιστών και των ακραίων Θαβωριτών. Πολύ ενδιαφέρον είναι επίσης ότι οι γυναίκες Χουσίτες πολεμούσαν ισότιμα στο πλευρό των ανδρών τους.
Τελικά ο Σιγισμούνδος κατάλαβε πως ήταν αδύνατη η στρατιωτική λύση εναντίον τους και αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τους Θαβωρίτες. Με τον τρόπο αυτόν μια ευδιάκριτη προ- Προτεσταντική κοινότητα εδραιώθηκε νομίμως για την πρώτη φορά, εβδομήντα χρόνια πριν την έναρξη της Λουθρανικής Μεταρρύθμισης (376)
Η ιστορία αυτή έχει άλλο ένα «ελληνικό ενδιαφέρον». Εξηγεί γιατί ο Σιγισμούνδος δεν κατόρθωσε να παρενέβη ουσιαστικά ξανά υπέρ του Βυζαντίου. Ως βασιλιάς της Ουγγαρίας με τις ουγγρικές δυνάμεις, κατόρθωσε να κρατήσει την άμυνα της Ουγγαρίας εναντίον των Οθωμανών. Οι υπόλοιπες δυνάμεις της αυτοκρατορίας (κυρίως Γερμανοί και Αυστριακοί) που αν ήταν ελεύθερες θα του επέτρεπαν να αντεπιτεθεί αποτελεσματικά, ήταν απασχολημένες στις σταυροφορίες κατά των Χουσιτών και έτσι όχι διαθέσιμες κατά των Οθωμανών όπως οι ίδιοι οι Τσέχοι Χουσίτες. Οι Χουσιτικοί πόλεμοι έκριναν και την τύχη του Βυζαντίου. Ο Σιγισμούνδος ήταν ο τελευταίος πραγματικός αυτοκράτορας της Δύσης.
ΙΝFO: Φρανκ Γουέλς, Η μάχη για την Χριστιανοσύνη, μετ: Όλγα Γκαρτζονίκα, , Εν πλω
