Διλήμματα ζωής και ηθικής

0
478

Γιάννης Ν.Μπασκόζος.

Τι γίνεται όταν η προσήλωση στη θρησκευτική πίστη μπορεί να καταστρέψει μια ζωή και ο μόνος που μπορεί να την σώσει είναι ο δυτικός νόμος ενάντια στη θέληση του πιστού;  Ο Ίαν ΜακΓιούαν με αφορμή  αυτό το δίλημμα βυθογραφεί  τη ζωή του ενός σύγχρονου μεσοαστικού λονδρέζικου ζευγαριού.

Ο Ίαν ΜακΓιούαν είναι ένας αναγνωρισμένος στυλίστας της αγγλικής πεζογραφίας. Αναγνωρίζεις το προσεγμένο ύφος του από τις πρώτες σελίδες. Οι παλιότεροι και φανατικοί θαυμαστές του το γνωρίζουν αυτό από το βραβευμένο με Booker «Άμστερνταμ» και την υπέροχη «Εξιλέωση» που ήταν εξίσου υπέροχη και στην ομότιτλη ταινία. Σε όλα του τα έργα είναι ένας ανατόμος των ανθρωπίνων σχέσεων και εκείνων των λεπτών ρωγμών που υπεισέρχονται σε αυτές και τις μεταλλάσσουν. Στο πρόσφατο βιβλίο του «Νόμος περί τέκνων»(μτφρ: Κατερίνα Σχινά,Πατάκης) παίρνει αφορμή από ένα επί μέρους ζήτημα για να αναπτύξει μια νωπογραφία των αδιεξόδων της καθωσπρέπει ζωής ενός σύγχρονου ζευγαριού στο Λονδίνο και από την άλλη να περιγράψει τα δεκάδες προβλήματα που αναφύονται καθημερινά ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικές πολιτισμικές και θρησκευτικές δοξασίες.

Η ηρωίδα του η 59χρονη Φιόνα Μέι είναι διακεκριμένη δικαστίνα ειδικευμένη στο οικογενειακό δίκαιο. Φημίζεται για την ακριβοδίκαιη κρίση της σε σύνθετες περιπτώσεις. Τα ζητήματα που επιλύει έχουν να κάνουν κυρίως με παιδιά και την προστασία τους από την κακοποίηση των γονιών τους, τη γονεϊκή διαμάχη για την επιμέλεια και την παιδαγωγική τους φροντίδα, ζητήματα κληρονομικά είτε άλλα που μπορεί να κρίνουν την ίδια τη ζωή τους, όπως περιπτώσεις που θρησκευτικές πεποιθήσεις έρχονται αντιμέτωπές με τον δυτικό νομικό κανόνα.  Άτεκνη με έναν ωραίο σύζυγο, απορροφημένη από τη δουλειά της και τις κοινωνικές της υποχρεώσεις δεν αντιλαμβάνεται την βαθμιαία υποβάθμιση της σχέσης με τον άνδρα της. Η ρωγμή θα επέλθει όταν ο άντρας της, ο Τζακ, πανεπιστημιακός φιλόλογος, θα επιλέξει να ανανεώσει τη σεξουαλική ζωή του μέσω μια άλλης νεαρότερης συντρόφου. Την ίδια εποχή η Φέι έχει να επιλύσει ένα άμεσο πρόβλημα. Ο Άνταμ Χένρι, ανήλικος μάρτυρας του Ιεχωβά πάσχει από λευχαιμία και χρειάζεται επειγόντως αίμα. Θέλει τρεις μήνες ακόμα για να ενηλικιωθεί, είναι ευαίσθητος, μορφωμένος και φανατικός. Οι γονείς κι ο νεαρός ασθενής αρνούνται τη μετάγγιση  για λόγους θρησκευτικούς. Το ιατρικό επιτελείο θα καταφύγει στη δικαιοσύνη. Η Φιόνα Μέι θα θελήσει πριν λάβει την όποια απόφαση να μιλήσει προηγουμένως στον νεαρό Ιεχωβά. Η συνάντηση τους δεν θα έχει άμεσα αποτελέσματα αλλά  θα μεταγγίσει μια ανεπαίσθητη τρυφερότητα προς τον νεαρό ασθενή. Ο Άνταμ θα παραμείνει αμετάπειστος και τελικά η Φιόνα Μέι θα αποφασίσει να γίνει η μετάγγιση παρά τη θέληση του. Ο νεαρός θα σωθεί κι αυτό θα του ανατρέψει όλο του τον κόσμο. Θα ανακαλύψει έναν άλλο τρόπο σκέψης και θα απομακρυνθεί από το δόγμα της θρησκείας του. Ταυτόχρονα όμως θα δεθεί συναισθηματικά με τη δικαστίνα, θα της γράφει γράμματα στα οποία αυτή δεν απαντά και τέλος θα θελήσει να την αναζητήσει , φεύγοντας από το σπίτι των γονιών του. Σε μια συγκλονιστική συνάντησή τους θα της ζητήσει να τον υιοθετήσει κατά κάποιον τρόπο, πιστεύοντας ότι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν. Κι ενώ η Φιόνα Μέι φαίνεται να αρχίζει να τα ξαναβρίσκει με τον άντρα της, ο οποίος επιστρέφει μετανιωμένος στο σπίτι μετά την αποτυχημένη απόπειρα του να αλλάξει σεξουαλική ζωή, η ψυχολογική πίεση που της εξασκεί ο νεαρός Άνταμ θα βαθαίνει το ρήγμα ανάμεσα σε αυτό που ζει και σ΄αυτό που θα ήθελε να ζει. Η ορθολογικότητά της συνεπικουρούμενη από την ατεκνία και τη αποστειρωμένη ζωή της θα υποστεί ένα τρυφερό πλήγμα καθώς η σχέση με τον Άνταμ είναι συναισθηματική, μητρική, ίσως και ερωτική.

Ο ΜακΓιούαν ανατέμνει τον κανόνα που ρυθμίζει την  ήσυχη ζωή των μεσοαστικών εύπορων ζευγαριών δοκιμάζοντας τις αντοχές τους.  Στριφογυρίζει  το πεζογραφικό του νυστέρι στις αδύνατες πλευρές τους,  αυτές που συνήθως αποκρύβουν από τους άλλους και κυρίως από τον ίδιο τους τον εαυτό.  Το τέλος θα βρει τη Φιόνα γυμνή από αισθήματα και τις αποφάσεις της όσο στιβαρές κι αν είναι νομικά να «υποφέρουν» από την έλλειψη μιας κρίσιμης μάζας  αγάπης. Ταυτόχρονα θέτει τα γνωστά προβλήματα που ταλανίζουν τις κοινωνίες μας  και που συνοψίζονται στο  πώς μπορούν να συμβιώσουν στην ίδια δυτική κοινωνία με τις δεδομένες αξίες, πιστεύω και νόμους, άνθρωποι που έχουν αποθέσει τον νόμο και την ηθική σε έναν διαφορετικό θεό. Ο ΜακΓιούαν προχωράει ακόμα πιο πολύ καθώς στην μεγάλη πεζογραφική εικόνα παρουσιάζει τις εντάσεις ανάμεσα στα μέλη των οικογενειών, ανεξαρτήτως θρησκείας, αξιών και ηθικής να συνθλίβονται στις μυλόπετρες μιας κοινωνίας όπου όλοι πορεύονται μόνοι, το χρήμα καθορίζει την πορεία τους και οι νόμοι απλώς την επιβεβαιώνουν. Ο θεσμός του γάμου είναι διαβρωμένος αφού μετατρέπεται εύκολα σε ψευδαίσθηση και τα παιδιά γίνονται αντικείμενο κατοχής  και διαμάχης ενώ η απουσία τους σφραγίζει την όποια ευκαιρία των ζευγαριών να ευτυχήσουν. Ακόμα και οι περιγραφές του σκοτεινού Λονδίνου, με την ζεστή βροχή να λιώνει τα αισθήματα των πρωταγωνιστών του παραπέμπει σε ένα εφιαλτικό σκηνικό.  Η μουσική που φαίνεται να χαρακτηρίζει τους πρωταγωνιστές, τζαζ για τον σύζυγο, κλασικό πιάνο για τη σύζυγο ακούγεται απονευρωμένη και κενή, δεν λειτουργεί,  απλώς υπάρχει για να καλύψει την επιφάνεια των σχέσεων. Πλην ενός τραγουδιού του Μπρίτεν πάνω σε ένα ποίημα του Γέιτς, το οποίο ερμηνεύει ερασιτεχνικά στο πιάνο η Φιόνα σε μια καθώς πρέπει κοινωνική συγκέντρωση και σαν αρχάριος μαθητής στο βιολί στην πρώτη τους συνάντηση ο Άνταμ.  Ένα τραγούδι που θα γίνει καταστροφικός καταλύτης στη σχέση τους. Και κάτι πολύ σημαντικό: το βιβλίο του ΜακΓιούαν δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αν η μεταφράστρια Κατερίνα Σχινά δεν είχε αποδώσει  δεξιοτεχνικά την υπέροχη υφή του λόγου του.

Ίαν ΜακΓιούαν, «Νόμος περί τέκνων»(μτφρ: Κατερίνα Σχινά,Πατάκης)

 

Προηγούμενο άρθροΨαλμικές παραληρίες
Επόμενο άρθροΕλίζα Παναγιωτάτου: μ΄αγάπη από το Μπενίν

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ