της Όλγας Σελλά
Έχουν γραφτεί αναλύσεις, άρθρα, σχόλια. Φυσικά προηγήθηκαν εκατομμύρια αναρτήσεις –κυρίως αυτές- σε όλων των ειδών τα social media και έχουν συνοδευτεί από εκατομμύρια, επίσης σχόλια, υπέρ ή κατά της κάθε ανάρτησης: κουλτούρα της ακύρωσης, ή, όπως είναι γνωστή διεθνώς, «cancel culture». «Πρόκειται για ένα πολιτισμικό φαινόμενο στο οποίο ένα άτομο που θεωρείται ότι έχει ενεργήσει με μη αποδεκτό τρόπο, περιθωριοποιείται, μποϊκοτάρεται, απομονώνεται ή δέχεται επίθεση, συχνά με την υποστήριξη των κοινωνικών μέσων. Αυτή η απομόνωση μπορεί να επεκταθεί σε κοινωνικούς ή επαγγελματικούς κύκλους με τα περισσότερα γνωστά περιστατικά να αφορούν διάσημους», σημειώνεται στην εργασία φοιτητών του Τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ με τίτλο «Κουλτούρα ακύρωσης και social media».
Ένα φαινόμενο που έχει προκαλέσει πολλά γεγονότα και πολλές συζητήσεις, που ξεκίνησε ως μέσον συσπείρωσης και ενημέρωσης, αλλά σταδιακά έγινε μέσον δημόσιας κατακραυγής, διαπόμπευσης, λογοκρισίας, εκφοβισμού και πολιτικό όπλο, ένα φαινόμενο που διαμορφώνει πλειοψηφίες και μειοψηφίες, που δημιουργεί μικρές ή μεγαλύτερες εξουσίες, πώς θα μπορούσε να απουσιάζει από το θέατρο; Και πώς θα μπορούσε πιο εύκολα να σχολιαστεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό θέμα, που είναι γύρω μας, υπαρκτό και διαρκές; Μα μέσω της κωμωδίας, του σαρκασμού, της ελευθερίας που δίνει το αιχμηρό και ταυτόχρονα έξυπνο χιούμορ.
Ο Βορειοϊρλανδός David Ireland έγραψε αυτό το έργο το 2018, και δεν δίστασε να βουτήξει στα βαθιά. Να σχολιάσει δηλαδή, με αφορμή την κουλτούρα της ακύρωσης, το χώρο των καλλιτεχνών, που μπορεί να είναι και ο χώρος των δημοσιογράφων, των πολιτικών, των πανεπιστημιακών, των γιατρών, των δικηγόρων… Κι έγραψε το «#Cancel» (πρωτότυπος τίτλος Ulster American), σχολιάζοντας και σαρκάζοντας, την έπαρση και την αλαζονεία, τη δημοσιοσχεσίτικη συμπεριφορά που εξυπηρετεί σκοπούς και κρύβει δειλές συμπεριφορές, την αδιαλλαξία και τον φανατισμό. Το έργο του David Ireland πρωτοπαρουσιάστηκε στο Εδιμβούργο και έκτοτε σε πολλές σκηνές σ’ όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα το έφερε, το μετέφρασε και το σκηνοθέτησε ο Μανώλης Δούνιας και παρουσιάζεται φέτος στο θέατρο «Αθηνών». Η ιστορία εκτυλίσσεται σ’ ένα θέατρο που ετοιμάζεται για πρεμιέρα, άρα στη σκηνή είναι όλα ατάκτως ερριμμένα. Εκεί φτάνουν ο Τζέι, ένας Αμερικανός ηθοποιός βραβευμένος με Όσκαρ (Αιμίλιος Χειλάκης) που θέλει να έρθει ξανά σε επαφή με τις ιρλανδικές ρίζες του, ο Λη (Θανάσης Κουρλαμπάς), ένας φιλόδοξος σκηνοθέτης που κάνει διαρκώς ασκήσεις ισορροπίας στις συναναστροφές του και ανέχεται πολλά (όπως την πολυλογία και την έπαρση του Τζέι) προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς του και η Ρουθ (Αθηνά Μαξίμου), μια συγγραφέας από τη Βόρεια Ιρλανδία, που διεκδικεί, επιμένει, δεν βάζει νερό στο κρασί της, και ισχυρίζεται πεισματικά ότι είναι Βρετανή!
Ο Τζέι πρόκειται να παίξει το έργο της Ρουθ και ο Λη θα τον σκηνοθετήσει. Όλοι επενδύουν στη δημοφιλία του Τζέι, αλλά η παραληρηματική φαντασίωση του Τζέι, που εμπλέκει πολλά, μέχρι και την πριγκίπισσα Νταϊάνα, και η επιπολαιότητα του Λη κάνουν έξαλλη τη Ρουθ και τινάζουν τα πάντα στον αέρα. Και ο David Ireland δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο: τις θρησκευτικές, τις εθνικές, τις φυλετικές και τις έμφυλες ταυτότητες, τα στερεότυπα του χθες και τα στερεότυπα του σήμερα, την υποκρισία, την υστερία. Κι όλα αυτά μ’ ένα χιούμορ ασταμάτητο, μέσα από τις ατάκες και τους διαλόγους των τριών ηρώων. Ένα μικρό δείγμα; «Αυτός εκεί δεν είναι ενήλικας. Ηθοποιός είναι!»
Και το «#Cancel», όπως όλες οι καλές κωμωδίες, αυτό που πρώτα πρώτα χρειάζονται είναι ένας γοργός ρυθμός που ν’ ακολουθεί τις αλλεπάλληλες ατάκες των ηρώων. Άρα μια καλή σκηνοθετική καθοδήγηση, την οποία έφερε εξαιρετικά σε πέρας ο Μανώλης Δούνιας. Μόνο που αυτός ο ρυθμός για να εξελιχθεί όπως πρέπει στη σκηνή χρειάζεται έμπειρους, ταλαντούχους και ευφυείς ηθοποιούς, οι οποίοι εντοπίζονται στα πρόσωπα του Αιμίλιου Χειλάκη, της Αθηνάς Μαξίμου και του Θανάση Κουρλαμπά. Οι τρεις τους είχαν και έξοχη χημεία, επίσης απαραίτητο στοιχείο στην ολοκλήρωση μιας καλής κωμωδίας. Αν δίπλα σε αυτά προσθέσει κανείς τα εύστοχα σκηνικά του Δημήτρη Πολυχρονιάδη, τους καίριους φωτισμούς του Αλέκου Αναστασίου και τα έξυπνα κοστούμια της Έλενας Σκουλά έχει ένα ολοκληρωμένο, πλήρες και απολαυστικό αποτέλεσμα. Δηλαδή μια καλοσχεδιασμένη και ξεκαρδιστική παράσταση, μια σπαρταριστή κωμωδία που δεν είναι διόλου ελαφριά ή επιφανειακή.
Η ταυτότητα της παράστασης:
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Μανώλης Δούνιας, Σκηνικά – Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Κοστούμια: Έλενα Σκουλά, Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, Βοηθός Σκηνοθέτη: Θάνος Χατζόπουλος, Φωτογραφίες – Artwork: Gridfox
Πρωταγωνιστούν: Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου και Θανάσης Κουρλαμπάς.
Παραγωγή: Θεατρικές επιχειρήσεις Κάρολου Παυλάκης
Θέατρο Αθηνών – Βουκουρεστίου 8
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Τετάρτη και Κυριακή στις 7μ.μ., Πέμπτη στις 8μ.μ., Παρασκευή στις 9 μ.μ. και στις 12 τα μεσάνυχτα (μεταμεσονύκτια), Σάββατο στις 6 μ.μ. και στις 9μ.μ.
