της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη
Τι κοινό έχουν ένας Αμερικανός, μια Βρετανή, δυο Καναδοί και δυο Ιρλανδοί; Τίποτε εκτός του ότι βρέθηκαν για πρώτη φορά στη ζωή τους στη βραχεία λίστα των φετινών βραβείων Booker. Το παρόν κείμενο εμπεριέχει μόνο 3 πραγματικές ειδήσεις: η πρώτη είναι πως κανένας από τους δυο αυτούς Ιρλανδούς δεν ήταν ο Sebastian Barry που έμεινε εκτός με «Όλο τον Χρόνο του Θεού» στη διάθεσή του για να καμαρώνει τους συμπατριώτες του.
Το «Κεντρί της Μέλισσας» του Δουβλινέζου Paul Murray (γεν 1975), μια τραγικοκωμωδία σάγκα, πραγματεύεται την ιστορία της οικογένειας Barnes : η μπίζνα του πατερφαμίλια Ντίκι πάει για φούντο, η Immelda η γυναίκα του ξεπουλάει τα κοσμήματα της στο E-bay και η πρωην αριστοχος κόρη τους, αντί να μελετάει πριν τις τελικές της εξετάσεις, πίνει σα να μην υπάρχει αύριο. Το βιβλίο πραγματεύεται το πως μια τυχαία στιγμή όπως το τσίμπημα μιας μέλισσας κάτω από το νυφικό πέπλο ίσως καθορίζει την μετέπειτα συνέχεια της ιστορίας- και αν όλα είναι προδιαγεγραμμένα πώς μπορούμε να φτάσουμε σε ένα χαρούμενο τέλος; Ο Murray, που ολοκλήρωσε το πρώτο του μυθιστόρημα «Απόβραδο Μακρών Αποχαιρετισμών» κατά τη διάρκεια μεταπτυχιακού προγράμματος Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο East Anglia, είχε φτάσει στη μακρά λίστα και προ 13τιας με τον «Θάνατο του Σκίπυ».
Δεύτερος Ιρλανδός ο Paul Lynch (γεν 1977) με «Το Τραγούδι του Προφήτη»- ιδού η δεύτερη και η γνώμη μου η πιο συνταρακτικά λογοτεχνική είδηση: 3 στους 6 υποφηφίους ονομάζονται Paul άρα οι πιθανότητες να κερδίσει φέτος ένας Ιρλανδός που λέγεται Paul είναι 1/3 και γενικά ένας Paul 1/2! Αν και αυτός ο Paul δεν μου αρέ- έχει το βλέμμα του Jesus, δηλώνει πως έγραφε 6 μήνες το λάθος βιβλίο και ένα δευτεριάτικο πρωί απλά το παράτησε και έγραψε πρίμα βίστα το Τραγούδι του Προφήτη που ξεκίνησε μόλις γεννήθηκε ο γιος του και ολοκληρώθηκε όταν ο γιος του έμαθε ποδήλατο. Δεν ξέρω καν τι σημαίνει αυτό- φαντάζομαι ότι του πήρε πάνω από 5 χρόνια αλλά εμένα δεν μου λέει και κάτι εκτός από απέλπιδη προσπάθεια πρωτότυπης έκφρασης- άσε που τα δικά μου παιδιά έμαθαν και τα δυο ποδήλατο τη μέρα πως γεννήθηκαν και όχι σκέτο ποδήλατο, αλλά πως-να-μου-κάνουν-τη-ζωή. Το Τραγούδι του Προφήτη πραγματεύεται την ιστορία μιας μάνας-επιστήμονα που προσπαθεί να σώσει τα 4 παιδιά της κατά την άνοδο μιας τυραννικής ιρλανδικής κυβέρνησης- ναι ξέρω το «ιρλανδικής» είναι πλεονασμός γιατί έχω αναφέρει ήδη πως η μάνα είχε 4 παιδιά.
Και τρίτος Paul, αλλά Αμερικανός αυτή τη φορά, ο καθηγητής δημιουργικής γραφής στο Harvard και στο Πανεπιστήμιο της Iowa, ο Paul Harding, κάτοχος Pulitzer από το 2010. Το μυθιστόρηματα του «Αυτή η Άλλη Εδέμ» εξιστορεί την σχτετικά άγνωστη αληθινή περίπτωση μιας ιδιότυπης αποικίας, της νήσου Apple όπου εξοστρακίζονταν παρίες της Αμερικής. Το 1792, ένας πρώην σκλάβος και η γυναίκα του καταφθάνουν και στήνουν μια φιλήσυχη ζωή τους αλλά έναν αιώνα μετά οι απόγονοι τους έρχονται αντιμέτωποι με την εισβολή του «πολιτισμού». Ο Harding σε συνέντευξη του παραδέχηκε πως το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου γράφτηκε σε Post-it παρομοιάζοντας τον εαυτό του με κίσσα, επειδή «κλέβει ό,τι του γυαλίσει». Ξεκινόντας «χωρίς πλάνο από μια αρχική εικόνα ή τόνο ή αίσθηση ατμόσφαιρας» και χωρίς να ξέρει που θα τον βγάλει γράφει κάπως σα να κάνει «μουσικό αυτοσχεδιασμό».
Πρωτοτυπία μηδέν, αφού με μουσικό αυτοσχεδιασμό έχει παρομοιάσει τη συγγραφή και η Καναδή Sarah Bernstein (γεν 1987) που πλέον ζει μόνιμα στα σκωτσέζικα Χάιλαντς όπου διδάσκει…. σωστά! Λογοτεχνία και Δημιουργική Γραφή. Στην «Μελέτη Υποταγής», το δεύτερο της μυθιστόρημα, αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που εγκαταλείπει την γενέτειρα της και μετακομίζει στον Βορρά για να σταθεί στον φρεσκοχωρισμένο αδελφό της. Η προκατάληψη και η ξενοφοβία των περίοικων χτίζουν γύρω της έναν ασφυκτικό κλοιό- ή μήπως απλά είναι μια εντελώς γιούχου αφηγητρια; Όπως και να έχει η Bernstein είναι η μόνη γυναίκα στη φετινή λίστα μαζί με την πρωτοεμφανιζόμενη και βραβευμένη από το Paris Review Chetna Maroo που μαντεύω εγώ τώρα επιλέχθει γιατί κάνει τικ σε πολλά κουτάκια πολιτικής ορθότητας: είναι η μόνη υποψήφια με βρετανικό διαβατήριο, γεννημένη στην Κένυα αλλά Ινδικής καταγωγής. Δεν ξέρω αν είναι και λεσβία- αλλά προλαβαίνει να κάνει μια δοκιμή αν θέλει να κερδίσει. Προηγουμένως ήταν λογίστρια- οπότε μικρή έχει συνηθίσει στο Ενεργητικό και το Παθητικό. « Η Δυτική Οδός» είναι μια ιστορία από την πλευρά μιας 11χρονής έφηβης που μόλις έχει χάσει τη μητέρα της.
Τελευταίος και φαρμακερός (τουλάχιστον ως προς το χιούμορ), ο επίσης πρωτοεμφανιζόμενος τζαμαϊκανής καταγωγής Jonathan Escoffery (γεν 1980) που έκανε δέκα χρόνια να γράψει το «Εάν Πεθάνω Πρώτος». Υπότροφος του προγράμματος Wallace Stenger του τμήματος Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Stanford και με ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ στην Δημοιυργική Γραφή από το Παν/μιο της Νότιας Καλιφόρνια, φαντάζομαι θα συμφωνούσε μαζί μου πως κάπου έχει καταντήσει αήδια αυτό με τις συγγραφικές σπουδές. Το μυθιστόρημα του που αποτελείται από ξεχωριστά διηγήματα, καταγράφει τις περιπέτειες μιας οικογένειας μεταναστών που προσπαθεί να ορθοποδήσει στην Αμερική των ‘80s.
Η τρίτη είδηση είναι πως μεγάλο μέρος του σκεπτικού της επιτροπής ήταν αφιερωμένο στην Ιρλανδία επειδή ως χώρα επενδύει στους συγγραφείς της, με ένα δαιμόνιο Συμβούλιο Τεχνών, που στηρίζει και προωθεί τους ιρλανδούς δημιοργούς και αυτό αποφέρει καρπούς. Υπενθυμίζεται πως στη μακρά λίστα των Booker 4 από τους 12 υποψηφίους ήταν Ιρλανδοί.
Ακούτε;
